Trong các cuộc giao tranh mới nhất tại Zaporizhzhia (Ukraine) , Bộ Quốc phòng Nga xác nhận hệ thống pháo phản lực phóng loạt (MLRS) Grad BM‑21 đã thực hiện một đòn đánh chính xác vào kho đạn của Lực lượng Vũ trang Ukraine (AFU), gây ra một vụ nổ dữ dội tại một khu công nghiệp.
Video: Bộ Quốc phòng Nga/TASS
Sự kiện này không chỉ cho thấy khả năng tác chiến thực tế mà còn làm nổi bật vai trò không thể thay thế của Grad BM‑21 trong tác chiến hiện đại, dù đã hơn 60 năm kể từ khi ra đời.
Cỗ máy ‘bắn như mưa’, sức mạnh từ số lượng và tốc độ
Grad BM‑21 (БМ-21 Град - mưa đá) là hệ thống pháo phản lực phóng loạt 122mm do Liên Xô phát triển từ thập niên 1960. Trên khung gầm xe tải Ural-375D (sau này là Ural-4320), hệ thống mang theo 40 ống phóng có thể đồng loạt khai hỏa toàn bộ đạn chỉ trong vòng 20 giây, tạo ra một ‘bức tường hỏa lực’ bao phủ diện rộng từ 1 đến 4 hecta.
Grad BM‑21 được thiết kế để bắn áp chế mục tiêu mềm, bao gồm bộ binh, kho đạn, cơ sở hạ tầng quân sự và các tuyến tập kết quân. Trong chiến dịch tại Zaporizhzhia, sau loạt bắn của Grad BM‑21, Bộ Quốc phòng Nga cho biết 'đã xảy ra vụ nổ dây chuyền (detonation) tại điểm lưu trữ đạn dược của Ukraine, nằm trong khuôn viên một nhà máy công nghiệp.'
Khác với pháo kéo hay pháo tự hành tầm xa, Grad BM‑21 không phụ thuộc vào độ chính xác từng viên đạn, mà tập trung vào lượng đạn và tốc độ dội lửa, tạo nên sự phá hủy quy mô lớn trong thời gian cực ngắn.
Dù đã có mặt từ hơn nửa thế kỷ, Grad BM‑21 vẫn tiếp tục được Nga và nhiều quốc gia sử dụng rộng rãi nhờ các đặc điểm như chi phí sản xuất thấp so với tên lửa dẫn đường hay UAV cảm tử; bảo trì dễ dàng do kết cấu cơ khí đơn giản, không yêu cầu công nghệ cao; triển khai nhanh, rút lui gọn, khó bị phản pháo; sử dụng số lượng lớn để bào mòn đối phương.
Hiện nay, một số phiên bản nâng cấp như Tornado-G đã được Nga đưa vào trang bị, nhưng Grad BM‑21 vẫn là xương sống hỏa lực tầm trung tại nhiều chiến trường.
Hệ thống Grad khai hỏa vào điểm lưu trữ đạn dược của Lực lượng Vũ trang Ukraine (VSU). Ảnh: Aleksandr Kots/Komsomolskaya Pravda.
Ứng dụng trên chiến trường
Theo các nguồn tin, Grad BM-21 đã được sử dụng hiệu quả trong chiến dịch quân sự đặc biệt tại tỉnh Zaporizhzhia, Ukraine. Các đơn vị thuộc nhóm lực lượng Dnepr của Nga đã sử dụng Grad để phá hủy một kho đạn dược của Lực lượng Vũ trang Ukraine (AFU) tại khu vực này.
Pháo phản lực phóng loạt Grad BM-21 Nga khai hỏa vào kho đạn Ukraine. Video: Bộ Quốc phòng Nga/TASS
Vụ tấn công, được hỗ trợ bởi dữ liệu từ máy bay không người lái trinh sát, đã gây ra vụ nổ lớn tại điểm lưu trữ đạn dược, làm suy yếu nghiêm trọng khả năng chiến đấu của đối phương.
Đặc điểm nổi bật của Grad trong các chiến dịch như trên là khả năng ngụy trang và cơ động. Các bệ phóng thường được che giấu dưới dạng xe tải dân sự, như trường hợp được mô tả khi đơn vị Grad tiếp cận mục tiêu dưới dạng một xe tải có bạt che, giúp tránh bị phát hiện trước khi tấn công.
Tầm ảnh hưởng và tương lai
Grad BM-21 không chỉ là vũ khí mà còn là biểu tượng của hỏa lực pháo binh Liên Xô/Nga. Hệ thống này đã được nhiều quốc gia sao chép hoặc cải tiến, như RM-70 của Tiệp Khắc hay Type 81 của Trung Quốc. Nga cũng đã phát triển các phiên bản nâng cấp như BM-21-1, tích hợp hệ thống dẫn đường hiện đại và tăng tầm bắn.
Trong bối cảnh tác chiến hiện đại, nơi các công nghệ như máy bay không người lái (UAV) và hệ thống định vị vệ tinh ngày càng phổ biến, Grad vẫn giữ được vai trò quan trọng nhờ sự kết hợp giữa tính đơn giản, hiệu quả và chi phí thấp.
Tuy nhiên, để duy trì tính cạnh tranh, các phiên bản tương lai của Grad cần được nâng cấp với công nghệ dẫn đường chính xác hơn và khả năng chống lại các biện pháp đối phó điện tử.
Hệ thống pháo phản lực phóng loạt Grad BM-21 là minh chứng cho sức mạnh và sự bền bỉ của thiết kế quân sự Liên Xô. Với khả năng gây sát thương trên diện rộng, tính cơ động cao và chi phí hợp lý, Grad tiếp tục là công cụ quan trọng trong kho vũ khí của Nga và nhiều quốc gia khác.
Những cuộc tấn công áp đảo gần đây tại Zaporizhzhia cho thấy Grad vẫn là vũ khí đáng gờm, đóng vai trò then chốt trong việc định hình chiến trường hiện đại.
