Từ một startup nghiên cứu trí tuệ nhân tạo non trẻ, OpenAI nay đã trở thành cái tên nắm giữ vận mệnh của cả ngành công nghệ toàn cầu. Người đứng sau bước chuyển mình đó – Sam Altman – không chỉ là một nhà sáng lập, mà là một chiến lược gia đã khéo léo đan kết số phận của những “gã khổng lồ” công nghệ với chính công ty của mình, khiến OpenAI trở thành thực thể “quá lớn để thất bại” trong kỷ nguyên AI.
Theo The Wall Street Journal, trong vòng chưa đầy hai năm, Altman đã thực hiện một chuỗi thương lượng dồn dập, buộc các ông lớn như Nvidia, Oracle, AMD hay Broadcom phải “cắm rễ” vào hệ sinh thái của OpenAI. Mỗi thỏa thuận được ký không chỉ mang lại quyền truy cập vào hạ tầng điện toán khổng lồ – thứ nhiên liệu sống còn cho các mô hình ngôn ngữ lớn – mà còn khiến các tập đoàn ấy trở thành một phần trong thành công (và rủi ro) của OpenAI.
Khi ChatGPT bùng nổ, Altman hiểu rằng tương lai của công ty không chỉ nằm ở thuật toán, mà ở compute – sức mạnh tính toán. Để nuôi sống các mô hình ngày càng khát dữ liệu và năng lượng, OpenAI cần hàng trăm tỷ USD đầu tư vào chip, trung tâm dữ liệu và năng lượng. Và thay vì tự mình gánh, Altman chọn cách thuyết phục các “ông lớn” cùng góp vốn – không chỉ bằng tiền, mà bằng cam kết dài hạn.
Nguồn tin từ WSJ cho biết, Altman từng đề nghị Microsoft đầu tư hơn 100 tỷ USD để cùng OpenAI xây dựng “hệ sinh thái điện toán lớn nhất thế giới”. Khi Microsoft tỏ ra thận trọng, ông nhanh chóng quay sang Nvidia, Oracle và AMD. Kết quả là một mạng lưới hợp tác quy mô chưa từng có trong lịch sử ngành công nghệ: Nvidia ký các thỏa thuận trị giá gần 100 tỷ USD; Oracle cam kết hàng trăm tỷ USD hạ tầng đám mây cho các mô hình AI thế hệ mới; còn AMD đồng ý dành tới 10% năng lực chip cao cấp của mình cho OpenAI.
Hiệu ứng lan tỏa ngay lập tức. Giá cổ phiếu của các bên liên quan tăng vọt – chỉ riêng thông tin hợp tác với OpenAI đã giúp giá trị thị trường của các đối tác cộng thêm hơn hàng trăm tỷ USD. Giới đầu tư hiểu thông điệp: nếu OpenAI thành công, tất cả cùng thắng. Và nếu OpenAI gặp khó, tất cả cùng trả giá.
Altman đã khéo léo biến những công ty vốn dĩ độc lập thành các mắt xích trong một chuỗi giá trị mà trung tâm là OpenAI. Nvidia giờ đây không chỉ là nhà cung cấp GPU – họ sống nhờ vào nhu cầu AI mà OpenAI đang tạo ra. Oracle không chỉ cho thuê điện toán – họ trở thành “hậu phương” cho tham vọng mở rộng toàn cầu của ChatGPT. AMD và Broadcom thì nhìn thấy cơ hội sống còn để không bị bỏ lại trong cuộc đua AI.
“OpenAI đã trở thành nhịp tim của hệ sinh thái AI toàn cầu,” một nhà phân tích tại Bernstein nhận định trên Financial Times. “Từ phần cứng, phần mềm, đến năng lượng và điện toán đám mây – tất cả đang đập cùng một nhịp với OpenAI”.
Nhưng đi cùng với ánh hào quang là rủi ro ngày càng lớn. Với hàng loạt hợp đồng hàng trăm tỷ USD, OpenAI giờ đây không còn là một công ty khởi nghiệp linh hoạt, mà là một mạng lưới quyền lực vắt qua nhiều tập đoàn. Nếu OpenAI sụp đổ, cú sốc sẽ lan ra toàn bộ thị trường – từ chip, điện toán đám mây, đến năng lượng.
Các chuyên gia cảnh báo rằng mô hình “đặt cược tập thể” này tiềm ẩn nguy cơ tạo ra một “chuỗi rủi ro hệ thống” tương tự như các định chế tài chính trước khủng hoảng 2008 – nơi một mắt xích đứt có thể kéo theo cả chuỗi sụp đổ.
“Sam Altman đã khiến OpenAI trở thành một phần không thể tách rời của nền kinh tế công nghệ. Nhưng cũng chính điều đó khiến mọi sai lầm của OpenAI trở nên nguy hiểm hơn bao giờ hết”, The Economist bình luận.
Thực tế, đằng sau những con số rực rỡ, OpenAI vẫn đang phải vật lộn với bài toán năng lực vận hành. Dù doanh thu năm 2025 dự kiến đạt 13 tỷ USD, nhưng chi phí đầu tư và duy trì hạ tầng có thể cao gấp nhiều lần. Công ty phải trì hoãn một số sản phẩm vì thiếu công suất máy chủ, trong khi nhu cầu người dùng tiếp tục tăng.
Với giới quan sát, chiến lược của Altman là sự kết hợp táo bạo giữa tầm nhìn công nghệ và bản năng tài chính. Ông không chỉ tạo ra sản phẩm, mà tạo ra hệ thống quyền lực – nơi OpenAI đứng giữa, còn mọi gã khổng lồ khác phải xoay quanh. Họ không còn là đối thủ, mà là đối tác bắt buộc. Một dạng “liên minh quyền lực” kiểu mới, nơi ranh giới giữa hợp tác và phụ thuộc trở nên mờ nhạt.
Song, câu hỏi lớn vẫn còn đó: liệu cấu trúc quyền lực mà Sam Altman xây nên có bền vững, hay nó chỉ là bong bóng được bơm bằng niềm tin và kỳ vọng? Khi mọi người cùng đặt cược vào một trung tâm duy nhất, sự thành công có thể phi thường – nhưng thất bại, nếu xảy ra, cũng sẽ mang tính hủy diệt.
Dù câu trả lời ra sao, một điều đã rõ: Sam Altman đã làm được điều mà ít CEO nào dám nghĩ tới – biến OpenAI từ người khai sinh cơn sốt AI thành trục xoay của cả nền công nghiệp công nghệ cao. Và trong thời đại mà dữ liệu, chip và năng lượng trở thành thứ quyền lực mới, Altman – bằng tài thương lượng và tầm nhìn chiến lược – đã chứng minh rằng quyền lực thực sự không nằm ở việc ai phát minh ra công nghệ, mà ở việc ai kiểm soát được hạ tầng của tương lai.
Theo: WSJ, Financial Times
