Ông Trump muốn sa thải Chủ tịch Fed
Tổng thống Trump lâu nay luôn công khai chỉ trích Jerome Powell – người do chính ông bổ nhiệm vào vị trí Chủ tịch Fed trong nhiệm kỳ đầu. Lý do chính khiến ông Trump không hài lòng là vì Powell không hạ lãi suất nhanh như mong đợi, trong bối cảnh các chính sách thuế quan của chính quyền đang gây chấn động thị trường.
Theo nhiều nguồn tin thân cận, ông Trump đã hỏi ý kiến những người xung quanh về khả năng thay thế Powell. Dù chưa có hành động chính thức, nhưng việc ông Trump đặt câu hỏi như vậy thường là dấu hiệu ông đang cân nhắc sa thải một quan chức.
Ông Trump còn bức xúc khi Powell phát biểu trong một sự kiện tại Chicago rằng Fed sẽ thận trọng và chỉ điều chỉnh chính sách khi có thêm dữ liệu rõ ràng – trái với kỳ vọng của ông Trump về một động thái hạ lãi suất để hỗ trợ thị trường chứng khoán đang lao dốc.
Về mặt pháp lý, việc sa thải một Chủ tịch Fed không hề đơn giản. Powell từng nhấn mạnh trong bài phát biểu rằng “sự độc lập của Fed là điều được luật pháp bảo vệ” và chỉ có thể bị bãi nhiệm “vì lý do chính đáng”.
Nhiều quan chức trong chính quyền, như Bộ trưởng Tài chính và Giám đốc Hội đồng Kinh tế Quốc gia, cũng phản đối ý tưởng này, cảnh báo hậu quả tiêu cực cho thị trường và kinh tế nếu Trump hành động.
Không chỉ trong nội bộ chính phủ, các chuyên gia và chính trị gia cũng lên tiếng lo ngại. Thượng nghị sĩ Elizabeth Warren khẳng định Trump không có quyền cách chức Powell và nếu cố làm, “ông ta sẽ khiến thị trường sụp đổ”.
Ông Jerome Powell trong sự kiện của Câu lạc bộ Kinh tế Chicago vào ngày 16 tháng 4.
Tác động của việc ông Trump đe dọa Fed là gì?
Căng thẳng giữa Nhà Trắng và Fed đang khiến thị trường thêm bất ổn. Fed hiện đang phải đưa ra quyết định khó khăn: hoặc hạ lãi suất để hỗ trợ nền kinh tế đang chịu ảnh hưởng từ chiến tranh thương mại, hoặc giữ lãi suất cao để kiểm soát lạm phát.
Việc ông Trump công khai gây áp lực lên Fed đã khiến kỳ vọng về sự độc lập của ngân hàng trung ương Mỹ bị lung lay. Các nhà kinh tế lo ngại điều này sẽ làm giảm niềm tin của giới đầu tư vào thị trường tài chính Mỹ – vốn được xem là điểm đến an toàn hàng đầu thế giới.
Nếu ông Trump thực sự cách chức Powell, đây sẽ là hành động chưa từng có trong lịch sử hiện đại và có thể khơi mào cho một cuộc khủng hoảng niềm tin vào chính sách tiền tệ Mỹ.
Fed hiện đang ở trong thế “tiến thoái lưỡng nan”. Một mặt, các đợt áp thuế mới của chính quyền Trump đang đẩy chi phí lên, đe dọa làm tăng lạm phát. Mặt khác, tăng trưởng kinh tế và việc làm có thể bị ảnh hưởng nghiêm trọng bởi chính các chính sách thương mại đó.
Điều này buộc Fed phải tính toán kỹ lưỡng hơn bao giờ hết trong mỗi lần điều chỉnh lãi suất. Việc vội vàng cắt giảm lãi suất có thể gây ra hậu quả lâu dài, nhưng nếu giữ nguyên, nền kinh tế có thể chững lại khi thị trường suy yếu.
Trong lúc đó, áp lực chính trị từ Nhà Trắng tiếp tục đè nặng lên Powell, khiến ông rơi vào tình thế khó xử, vừa phải bảo vệ tính độc lập của Fed, vừa phải đối mặt với những chỉ trích nặng nề từ chính người đã bổ nhiệm mình.
Việc làm xói mòn tính độc lập của Fed không chỉ là vấn đề trong nước. Các tổ chức tài chính quốc tế và nhà đầu tư toàn cầu đều theo dõi sát sao cách Mỹ duy trì nguyên tắc quản lý vĩ mô.
Nathan Sheets – chuyên gia kinh tế trưởng toàn cầu của Citigroup – cảnh báo nếu nước Mỹ “vượt qua lằn ranh đỏ” về sự độc lập của ngân hàng trung ương, niềm tin vào thị trường sẽ bị tổn hại nghiêm trọng và lâu dài. Ông dự báo khả năng suy thoái kinh tế sẽ kéo dài hơn nếu điều đó xảy ra.
Thậm chí, theo bà Warren, ngay cả những quốc gia có xu hướng độc tài cũng cố duy trì một ngân hàng trung ương độc lập, để giữ lòng tin của nhà đầu tư. Nếu Mỹ không làm được điều này, đó sẽ là một bước thụt lùi lớn.
