Nông nghiệp hút nhiều tỉ phú

Bỏ túi ngàn tỉ lợi nhuận từ nông nghiệp

Các doanh nghiệp không mặn mà từng là vấn đề nan giải để đưa nông nghiệp trở thành ngành kinh tế có giá trị gia tăng cao. Đến thời điểm này, vốn vào nông nghiệp vẫn chưa thể so sánh được với nhiều ngành khác, thế nhưng đã có những "ông lớn" thật sự trên thị trường nhìn thấy tiềm năng của ngành này.

ẢNH: CÔNG HÂN

Quyết liệt và mạnh mẽ nhất là cứ dứt áo với bất động sản, chuyển toàn bộ sang nông nghiệp của Tập đoàn Hoàng Anh Gia Lai (HAGL). Thế nhưng, 2 cây chủ đạo là cọ dầu và cao su khiến tập đoàn này bầm dập. Chỉ khi chuyển sang nuôi trồng, HAGL mới thực sự "hái quả". Bắt đầu trồng sầu riêng từ mấy năm trước, tính đến cuối năm 2024, tổng diện tích trồng sầu riêng của HAGL đã đạt hơn 2.000 ha, lớn nhất Đông Nam Á chủ yếu là giống cao cấp như Musang King và Monthong. Năm 2024, HAGL thu hoạch khoảng 2.000 tấn sầu riêng từ 80 ha, mang về doanh thu khoảng 200 tỉ đồng. Dự kiến năm nay, "bầu Đức" sẽ thu hoạch 600 ha và đến năm 2026 có tới 80% diện tích sầu riêng sẽ cho thu hoạch.

Chủ đạo nhất của HAGL mấy năm gần đây là chuối, với hơn 7.000 ha. Hiện tại, mỗi ngày HAGL xuất khoảng 40 container đi Nhật và Trung Quốc. Chỉ bán chuối, sầu riêng và heo mỗi năm cũng mang về cho bầu Đức hàng ngàn tỉ đồng lợi nhuận. Năm 2025 dự kiến lợi nhuận của Tập đoàn này khoảng 1.500 tỉ đồng. Nhìn vào kết quả những quý trước thì mục tiêu này nằm trong tầm tay.

Ở mảng trồng trọt, lớn nhất Việt Nam hiện nay có lẽ là Thaco của tỉ phú USD Trần Bá Dương. Sau cuộc hôn phối với Tập đoàn HAGL năm 2018, tỉ phú Trần Bá Dương (THACO) vẫn đang tiếp tục mở rộng sang mảng nông nghiệp qua THACO AGRI. Công ty triển khai sản xuất quy mô tại Lào, Campuchia và Tây nguyên, với các sản phẩm chính là chuối, dứa, cao su, bưởi xoài và gia súc - được nuôi dưỡng trong một hệ thống sản xuất tích hợp, từ nông trại đến kho lạnh, logistics và chế biến sâu. Giai đoạn đầu năm nay, THACO AGRI lên kế hoạch tăng gấp 2 - 3 lần quy mô hoạt động, đầu tư mạnh vào hệ thống sản xuất tuần hoàn và xuất khẩu toàn diện. Kế hoạch của tập đoàn là đầu tư trồng mới hơn 10.000 ha chuối, sản lượng chuối tươi xuất khẩu đạt hơn 270.000 tấn; tổng đàn bò hơn 250.000 con, trồng mới hơn 4.000 ha các loại cây ăn trái (sầu riêng, xoài, bưởi…); tổng đàn heo đạt hơn 190.000 con. Dù vẫn đang trong giai đoạn đầu tư tuy nhiên Thaco Agri đã đạt lợi nhuận sau thuế hơn 6 tỉ đồng vào nửa đầu năm 2024 và kỳ vọng sẽ có lãi vào năm nay để đạt lợi nhuận đột phá vào năm 2027. Mô hình nông nghiệp hữu cơ tuần hoàn của THACO đang được định hình, hướng tới tích hợp trồng trọt, chăn nuôi và chế biến để tối đa hóa giá trị kinh tế. Từ việc nổi danh trong ngành ô tô, ông Trần Bá Dương đang trên con đường hình thành "đế chế" nông nghiệp của Việt Nam với THACO AGRI.

ẢNH: THẮNG NGUYỄN

Ở mảng chăn nuôi, vua thép Trần Đình Long đang là đại gia lớn nhất. Hòa Phát đã âm thầm đầu tư bài bản vào chăn nuôi heo, bò và trứng gà - xây dựng chuỗi từ thức ăn chăn nuôi, trang trại đến sản phẩm hoàn thiện cho tiêu dùng nội địa từ chục năm nay. Sản phẩm trứng gà của Công ty TNHH Gia cầm Hòa Phát được bán tại các siêu thị, trường học, bếp ăn, KCN, nhà hàng, khách sạn tổ hợp nghỉ dưỡng… Hiện tại, mạng lưới phân phối trứng gà Hòa Phát hiện có mặt tại hơn 100 siêu thị khu vực phía Bắc và rộng khắp ba miền, sản lượng duy trì gần 1 triệu quả mỗi ngày. Trứng gà Hòa Phát bước đầu đã được xuất khẩu sang một số quốc gia như Lào, Campuchia. Cùng với đó, Hòa Phát đang vận hành 2 nhà máy sản xuất thức ăn chăn nuôi tại Hưng Yên và Đồng Nai với đa dạng các dòng sản phẩm phù hợp cho gia súc - gia cầm và mạng lưới khách hàng rộng khắp trên cả 3 miền: Bắc - Trung - Nam. Đây là nền tảng để Công ty CP Phát triển Nông nghiệp Hòa Phát nộp hồ sơ chào bán cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO) lên Ủy Ban Chứng khoán Nhà nước, dự kiến lên sàn HoSE vào tháng 12 tới, với mã là HPA.

Tỉ phú Trần Đình Long đã nhiều lần nhấn mạnh: Làm nông nghiệp phải làm bài bản, và kiên trì đường dài. Mảng này hiện được xem như trụ cột bổ trợ, giữ ổn định thu nhập và giúp DN tăng khả năng chống chịu trong chu kỳ kinh doanh.

Xuất siêu hàng chục tỉ USD

Theo báo cáo của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, tháng 8, tình hình kinh tế thế giới tiếp tục đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức. Căng thẳng thương mại gia tăng, điển hình là Mỹ áp thuế đối ứng 50% với Ấn Độ, trong khi đàm phán thương mại Mỹ - Trung vẫn bế tắc. Xung đột quân sự, bất ổn chính trị tại một số quốc gia, khu vực tiếp tục tác động tiêu cực đến thương mại toàn cầu. Bên cạnh đó, các quy định nghiêm ngặt về xuất xứ, nguồn gốc và an toàn thực phẩm đối với nông sản cũng đặt ra nhiều rào cản mới. Thiên tai, thời tiết cực đoan xảy ra trên diện rộng tại Mỹ, Trung Quốc, Ấn Độ khiến giá cả hàng hóa biến động, chi phí vật tư đầu vào sản xuất tăng cao, đe dọa an ninh lương thực toàn cầu.

ẢNH: THẮNG NGUYỄN

Trong nước, thiên tai, bão lũ, sạt lở đất cũng diễn biến phức tạp. Mặc dù vậy, ngành nông nghiệp vẫn duy trì được đà tăng trưởng, không chỉ cung ứng đầy đủ nhu cầu tại thị trường nội địa mà còn mang về nguồn ngoại tệ lớn cho đất nước. Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho biết trong 8 tháng năm 2025, xuất khẩu nông lâm thủy sản đạt trên 45 tỉ USD. Đặc biệt ở các nhóm hàng có giá xuất khẩu tăng mạnh như cà phê, hạt tiêu, hạt điều và gỗ. Nhờ vậy, xuất siêu của nhóm ngành này đạt hơn 13 tỉ USD, đóng góp quan trọng vào xuất siêu chung của nền kinh tế. Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên nhìn nhận: Trong những năm qua, đặc biệt là giai đoạn hậu Covid-19, nền kinh tế nước ta phải đối mặt với nhiều khó khăn: cạnh tranh chiến lược giữa các nền kinh tế lớn ngày càng gay gắt, đứt gãy chuỗi cung ứng diễn ra thường xuyên hơn. Tuy nhiên, Việt Nam vẫn giữ được ổn định kinh tế vĩ mô - và một trong những trụ cột quan trọng tạo nên sự ổn định đó chính là nông nghiệp.

"Chúng ta đều biết, nền kinh tế Việt Nam hiện nay dựa trên ba động lực chính: đầu tư - tiêu dùng - xuất khẩu. Trong lĩnh vực nông nghiệp, hai động lực tiêu dùng và xuất khẩu đã thể hiện rất rõ vai trò chủ lực. Nông nghiệp không chỉ đảm bảo ổn định đời sống trong nước, mà còn góp phần tăng kim ngạch xuất khẩu, duy trì thặng dư thương mại, đóng góp lớn vào dự trữ ngoại hối. Đến giờ này, nông sản Việt Nam đã hiện hữu tại 200 quốc gia và vùng lãnh thổ, có thể thích ứng với yêu cầu của những thị trường khó tính nhất. Có thể nói, nông nghiệp chính là "con ngựa thồ" của nền kinh tế trong giai đoạn khó khăn vừa qua", Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên khẳng định.

Muốn tự lực tự cường - phải đi từ nông nghiệp công nghệ cao

Nhìn lại hành trình phát triển vượt bậc của ngành nông nghiệp Việt Nam, TS Đặng Kim Sơn, chuyên gia chính sách Viện Nghiên cứu Thị trường và Thể chế nông nghiệp đánh giá: Trong cả 3 giai đoạn, 3 kỷ nguyên của dân tộc Việt Nam từ năm 1945 đến nay, nông nghiệp, nông dân, nông thôn đều có những đóng góp vô cùng to lớn, hoàn toàn có thể gọi là kỳ tích, thần kỳ. Từ sơ khởi ban đầu với nhiệm vụ lo cái ăn, giữ nền tảng đất nước phục vụ kháng chiến, cho đến sau này là sứ mệnh ổn định kinh tế, nâng cao đời sống người dân, xuất khẩu để cân đối nền kinh tế, giữ ổn định xã hội trong bối cảnh biến đổi khí hậu, thiên tai, dịch bệnh, ngành nông nghiệp đã góp phần to lớn đưa đất nước vượt qua mọi tình thế khó khăn. Thành tựu đó, kỳ tích đó là nền tảng của dân tộc bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên dân tộc vươn mình - Kỷ nguyên mà chắc chắn, nông nghiệp sẽ tiếp tục giữ vai trò tiên phong, nòng cốt khi Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng đã xác định nông nghiệp là lợi thế của quốc gia.

ẢNH: HOÀNG NGUYỄN

Theo TS Đặng Kim Sơn, mục tiêu của kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc dựa vào quá trình "lột xác" của nông nghiệp, nông dân, nông thôn. Nếu năng suất lao động tiếp tục thấp, nếu chênh lệch thu nhập tiếp tục lớn, nếu tỷ lệ đô thị hóa tiếp tục chậm thì không thể đạt mục tiêu. Mặt khác, xu thế thế giới hiện nay sẽ tiếp tục có nhiều biến động cả về thiên nhiên, khí hậu, cả về xung đột, cạnh tranh giữa các quốc gia lương thực thực phẩm. Vì thế, cần phải có những đột phá về thể chế để khắc phục những điểm yếu còn tồn tại của nông nghiệp Việt Nam, đó là cơ sở hạ tầng và khoa học công nghệ.

"Ứng dụng công nghệ cao của nền kinh tế, đặc biệt là trong lĩnh vực nông nghiệp công nghệ cao, nông nghiệp sạch, kinh tế xanh và kinh tế tuần hoàn sẽ là lợi thế và cũng là xu hướng bắt buộc đối với các DN nông nghiệp trong kỷ nguyên mới. Dựa trên nền tảng là nguồn lực thiên nhiên, chỉ khi ứng dụng thành tựu khoa học công nghệ và khoa học quản trị thế giới thì chúng ta mới có thể tạo ra sản phẩm với chất lượng cao với chi phí giá thành hợp lý nhất, đủ sức cạnh tranh trên trường quốc tế, mang lại giá trị sống đích thực cho người dân và phát huy nội lực đất nước" - TS Đặng Kim Sơn nhấn mạnh.

TS Lê Xuân Nghĩa - nguyên Phó chủ tịch Ủy ban Giám sát tài chính quốc gia cũng khẳng định: Việt Nam trong kỷ nguyên mới muốn tự lực, tự cường, đầu tiên phải dựa vào chính thế mạnh lớn nhất của mình đó là nông nghiệp. "Mỗi năm Việt Nam xuất khẩu 400 tỉ USD, trong đó 300 tỉ USD của nước ngoài (FDI), DN Việt vỏn vẹn có 100 tỉ USD xuất khẩu. Trong 100 tỉ USD này thì 50 tỉ USD là về lĩnh vực nông lâm ngư nghiệp. Còn lại toàn bộ công nghiệp chỉ chiếm 50 tỉ USD chủ yếu giày da, dệt may, nhựa, đồ gỗ… Hàm lượng nội địa trong 300 tỉ USD xuất khẩu của FDI chỉ chiếm 1,7%. Như vậy, 50 tỉ USD xuất khẩu nông nghiệp thì 90% là hàm lượng nội địa. Đây là ngành có giá trị gia tăng cao nhất để tạo nền tảng về tài chính"- ông Nghĩa dẫn chứng.

Theo TS Lê Xuân Nghĩa, ngành nông nghiệp trong kỷ nguyên mới chắc chắn sẽ hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng. Cùng với các hiệp định thương mại là hiện thực cam kết của Việt Nam đối với cộng đồng quốc tế về phát triển kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, giảm phát thải khí nhà kính… Muốn hiện thực được các mục tiêu đó bắt buộc chúng ta phải đầu tư mạnh mẽ cho khoa học công nghệ, số hóa, phải tích hợp công nghệ AI trong xây dựng kế hoạch sản xuất, phát triển nông nghiệp công nghệ cao.