Giá niken tăng sốc khi các nhà đầu tư quan tâm đến một thực tế toàn cầu mới: Nga là nhà cung cấp niken chính. Quốc gia này đang phải đối mặt với các lệnh trừng phạt sâu rộng bởi chiến sự tại Ukraine.
Trong một biến cố khó lường, Sàn giao dịch Kim loại London đã tạm ngừng giao dịch niken vào ngày 8/3, sau khi giá niken tăng vọt qua mức 100.000 USD/tấn.
Niken là một thành phần quan trọng trong pin lithium-ion được sử dụng cho hầu hết các loại xe điện được bán hoặc lên kế hoạch bán tại thị trường Mỹ. Giá tăng đột ngột khiến các nhà phân tích và đầu tư đặt câu hỏi hóc búa về chương trình xe điện đầy tham vọng của các nhà sản xuất ô tô.
Nhà phân tích ô tô của Morgan Stanley, Adam Jonas, là một trong những người lên tiếng bày tỏ lo ngại. Theo bài báo xuất bản hôm 7/3, ông cho biết: "Tính đến thời điểm viết bài, niken tăng 67,2% chỉ trong ngày hôm nay, tương đương mức tăng khoảng 1.000 USD cho chi phí đầu vào của một xe điện bình thường ở Mỹ".
Nhà phân tích viết rằng các nhà đầu tư nên hạ kỳ vọng của họ đối với thu nhập của các nhà sản xuất ô tô và sự thâm nhập doanh số bán xe điện trong vài năm tới. Giá niken tăng đột ngột có thể làm suy yếu các kế hoạch xe điện đầy tham vọng của các nhà sản xuất ô tô toàn cầu như General Motors và Ford Motor.
Tại sao niken lại quan trọng đối với pin xe điện?
Pin lithium-ion có ba lớp. Cực âm chứa lithi trộn với niken và các kim loại khác như nhôm, coban, mangan. Cực dương làm bằng graphite và đôi khi là silicon. Phân cách hai cực là một lớp làm bằng polymer xốp. Ngoài ra còn có một chất điện phân lỏng, thường được làm từ muối lithium hòa tan trong dung môi.
Khi pin được sạc, các ion lithium được chuyển từ cực âm sang cực dương. Khi tế bào được phóng điện, các ion di chuyển trở lại cực âm, giải phóng năng lượng.
Trong những năm gần đây, các nhà sản xuất ô tô đã phát hiện ra rằng việc thêm nhiều niken vào cực âm có thể tăng mật độ năng lượng của pin, điều này giúp tăng dung lượng pin.
Các nhà sản xuất ô tô đã tăng tỷ lệ niken trong cực âm để tăng mật độ năng lượng của pin và tăng phạm vi hoạt động của xe. Hầu hết pin xe điện hiện đang sử dụng loại pin cực âm có chứa ít nhất 60% niken.
Một số loại pin hiện nay thậm chí còn sử dụng nhiều niken hơn. Một phần là để giảm coban, mặt khác là để tăng mật độ năng lượng. Ví dụ, cực âm trong pin mà tập đoàn LG Chem của Hàn Quốc cung cấp cho Tesla cho chứa 90% niken.
Lo ngại trước chiến sự
Pin niken mang lại lợi thế đáng kể cho xe điện. Nhưng ngay cả trước khi Nga bắt đầu chiến dịch quân sự tại Ukraine, giá niken đã không hề rẻ. Các chuyên gia ngày càng lo ngại về khả năng thiếu hụt nguyên liệu khi các nhà sản xuất ô tô toàn cầu tăng cường sản xuất xe điện.
Các nhà phân tích tại Rystad Energy năm ngoái đã cảnh báo rằng nhu cầu toàn cầu về niken cao cấp cần thiết cho pin xe điện có khả năng vượt xa nguồn cung vào năm 2024. Các nhà phân tích hàng hóa khác, bao gồm cả các chuyên gia của Morgan Stanley cũng lặp lại những lo ngại này.
Do chi phí niken tương đối cao và những lo ngại về nguồn cung đã xuất hiện trước khi xung đột Nga – Ukraine leo thang, các nhà sản xuất ô tô báo hiệu rằng pin lithium-ion với cực âm giàu niken có khả năng bị hạn chế trong các ứng dụng cao cấp. Theo đó, mật độ năng lượng là bắt buộc (đối với xe tải hạng nặng) hoặc là điểm hấp dẫn người mua (đối với xe sedan hạng sang).
Tầm nhìn của Tesla
Giả sử rằng giá niken tiếp tục tăng, thì hệ quả nhanh chóng và rõ ràng nhất là chi phí xe điện sẽ tăng lên. Những chiếc xe điện càng cao cấp thì giá càng cao.
Những nhà sản xuất chưa chốt được nguồn cung niken với mức giá trước khi xung đột diễn ra có thể phải đưa ra những lựa chọn khó khăn. Họ có thể phải chấp nhận gia tăng chi phí, giảm lợi nhuận hoặc tăng giá sản phẩm đối với người tiêu dùng.
Không phải tất cả các loại xe điện đều bị ảnh hưởng. Có một loại pin thay thế được sử dụng cho các xe điện giá rẻ hơn. Pin lithium sắt photphat, hay còn gọi là LFP, sử dụng sắt photphat trong cực âm mà không cần dùng đến niken hoặc coban.
Pin LFP rẻ hơn nhiều so với pin lithium-ion, nhưng chúng có mật độ năng lượng thấp hơn. Điều đó có nghĩa là pin sử dụng sắt năng hơn khi tính theo phạm vi hoạt động so với pin lithium-ion.
Trọng lượng đã khiến cho pin LFP không phải là sự lựa chọn lý tưởng cho những dòng xe điện cao cấp. Trọng lượng tăng thêm sẽ hạn chế hiệu suất và gây khó khăn trong việc lái xe.
Các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc, dưới áp lực của chính phủ trong việc khuyến khích áp dụng xe điện, đã sử dụng pin LFP trong các loại xe điện giá rẻ của họ vài năm qua.
Công nghệ LFP đã nhận được sự quan tâm ở Mỹ khi Tesla bắt đầu sử dụng pin LFP trong các mẫu xe của mình năm ngoái. Vào thời điểm đó, việc chuyển sang sử dụng LFP được coi như một cách để Tesla giảm chi phí sản xuất.
Giờ đây, với việc giá niken tăng chóng mặt, một lần nữa chúng ta có thể chứng kiến các nhà sản xuất ô tô lớn trên toàn cầu tiếp bước theo Tesla.
Theo CNBC
