Theo ThS.BS Nguyễn Thu Trang, khoa Y học cổ truyền, Bệnh viện Trung ương quân đội 108, kỷ tử là vị thuốc quen thuộc trong y học cổ truyền, thường xuất hiện trong các bài thuốc bổ và món ăn dưỡng sinh.
Loại quả nhỏ màu đỏ này được cho là có công dụng ích can, thận, bổ huyết và sáng mắt. Tuy nhiên không phải ai cũng có thể dùng kỷ tử thoải mái mà không gặp tác dụng phụ.
Nhóm người không nên sử dụng kỷ tử
Kỷ tử tính ấm, vị ngọt, tốt cho người âm hư, khí huyết hư. Với người có biểu hiện thực nhiệt, cảm sốt, viêm gan cấp tính hay tiêu chảy thì nên tránh dùng vì có thể làm tình trạng bệnh nặng hơn.
Kỷ tử tốt cho sức khoẻ nhưng không phải ai cũng ăn được. (Ảnh minh họa)
Trong các trường hợp này, cơ thể đang ở trạng thái nhiệt, nếu tiếp nhận thêm dược liệu bổ có tính ấm thì sẽ gây ra mất cân bằng âm dương, sinh ra các phản ứng không mong muốn như nổi mẩn, phát ban, nóng trong người.
Người bị tiểu đường cũng nên cân nhắc khi sử dụng kỷ tử. Dù kỷ tử có chỉ số đường huyết thấp hơn so với nhiều loại quả khác, nhưng dùng số lượng lớn hoặc kết hợp cùng đường phèn, mật ong có thể làm tăng lượng đường trong máu.
Đặc biệt, người đang dùng thuốc điều trị tiểu đường dùng thêm kỷ tử mà không theo dõi đường huyết thường xuyên có thể gặp tình trạng hạ đường huyết đột ngột.
Phụ nữ đang trong kỳ kinh nguyệt, nếu bị rong kinh hoặc khí hư nhiều, cũng cần thận trọng vì kỷ tử có thể kích thích tuần hoàn, làm lượng máu ra nhiều hơn.
"Đặc biệt với trẻ em, do cơ thể còn yếu nên hệ tiêu hóa chưa hoàn thiện, việc dùng các dược liệu có tính bổ như kỷ tử cần có sự chỉ định từ thầy thuốc", bác sĩ Trang nói.
Những lưu ý cẩn trọng khi dùng kỷ tử
Một số bậc cha mẹ tự ý cho con uống nước kỷ tử để “bổ mắt, sáng trí” có thể vô tình khiến con bị rối loạn tiêu hóa, đầy bụng, khó tiêu. Thói quen này nếu kéo dài sẽ ảnh hưởng đến sự phát triển thể chất và hấp thu dinh dưỡng của trẻ.
Người cao tuổi dùng kỷ tử để cải thiện trí nhớ, chống lão hóa cũng cần lưu ý đến liều lượng. Theo các tài liệu cổ, mỗi ngày chỉ nên dùng 6-12g kỷ tử khô, tùy thể trạng.
Dùng quá liều, hoặc ngâm rượu kỷ tử uống hàng ngày mà không theo dõi huyết áp, đường huyết có thể dẫn tới các biến chứng không lường trước.
“Tốt nhất là nên dùng kỷ tử kết hợp với các vị thuốc khác trong bài thuốc rõ ràng, chứ không nên tùy tiện dùng đơn lẻ”, bác sĩ Trang khuyến cáo.
Kỷ tử là dược liệu quý, nhưng như bất kỳ loại thuốc hay thực phẩm nào, cần được sử dụng đúng người, đúng lúc và đúng cách để phát huy tối đa công dụng, đồng thời tránh được những hệ quả ngoài ý muốn.
