Chiều 23.9, Ủy ban Thường vụ Quốc hội tiếp tục phiên họp thứ 49, cho ý kiến về dự án luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của luật Sở hữu trí tuệ.
Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Nguyễn Đắc Vinh nêu ý kiến
ẢNH: PHẠM THẮNG
Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Nguyễn Đắc Vinh cho biết, theo quy định tại luật hiện hành, tin tức thời sự thuần túy đưa tin là một trong các đối tượng không thuộc phạm vi bảo hộ quyền tác giả.
Nội dung trên tiếp tục được giữ nguyên tại dự thảo luật sửa đổi. Điều này sẽ tác động đến lĩnh vực báo chí.
Ông Vinh dẫn thực tế, các cơ quan báo chí sản xuất ra tin gốc, nhưng sau đó các trang tin điện tử lại được tổng hợp, tập hợp rồi sử dụng "miễn phí" thông tin.
"Người xem lại xem trang thông tin tổng hợp nhiều hơn, trang thông tin tổng hợp thu được nhiều tiền hơn rất nhiều so với những người tạo ra tin gốc. Trong khi đó, anh em viết ra tin gốc lại vất vả hơn nhiều, công sức, suy nghĩ nhiều hơn nhiều", ông phân tích.
Từ thực tiễn trên, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội đề nghị cơ quan soạn thảo nghiên cứu, điều chỉnh tại dự thảo sao cho đảm bảo quyền lợi cho báo chí.
Về phía mình, ông Vinh cho biết đã kiến nghị Bộ VH-TT-DL sửa đổi theo hướng nên có sự thỏa thuận giữa các cơ quan báo chí chính thống với nhau.
"Chúng ta khuyến khích việc đưa tin để nhân rộng thông tin, nhưng nên có một sự thỏa thuận với nhau để tăng thêm quyền lợi cho anh em báo chí làm tin gốc", ông Vinh gợi mở, và cho rằng điều này sẽ giúp các cơ quan báo chí có thêm nguồn thu nhập chính đáng để phát triển.
Bộ trưởng KH-CN Nguyễn Mạnh Hùng
ẢNH: PHẠM THẮNG
Giải trình sau đó, ông Hồ An Phòng, Thứ trưởng Bộ VH-TT-DL, cho hay theo quy định tại luật Sở hữu trí tuệ hiện hành, các tin tức thông thường như họp Ủy ban Thường vụ Quốc hội, thời tiết... thì không thuộc trường hợp bảo hộ quyền tác giả. Việc bảo hộ chỉ phát sinh khi trở thành "tác phẩm báo chí" hoàn chỉnh.
Theo đó, tác phẩm báo chí là tác phẩm có nội dung độc lập và cấu tạo hoàn chỉnh bao gồm các thể loại phóng sự, ghi nhanh, tường thuật, phỏng vấn, phản ánh, điều tra, bình luận, xã luận, chuyên luận, ký báo chí và các thể loại báo chí khác nhằm đăng tải trên báo nói, báo in, báo hình, báo điện tử hoặc các phương tiện khác.
Cùng cho ý kiến, Bộ trưởng Bộ KH-CN Nguyễn Mạnh Hùng nói, các trang tin, mạng xã hội sử dụng thông tin từ báo chí rất nhiều, "anh em báo chí thì kêu lắm".
Thực tế cho thấy, nhiều trang tin tuy không phải báo nhưng doanh thu lớn hơn nhiều cơ quan báo chí. Số lượng nhân sự của họ chỉ có 5 người vì chỉ dùng công nghệ copy nội dung rồi đưa lên. "Cần làm rõ ý này", ông Hùng nhấn mạnh.
Sản phẩm do AI tạo ra, quản lý về sở hữu trí tuệ ra sao?
Cũng liên quan đến dự thảo luật, nhiều ý kiến dành sự quan tâm về sở hữu trí tuệ đối với sản phẩm do trí tuệ nhân tạo (AI) tạo ra, cũng như việc sử dụng các tác phẩm được công bố để huấn luyện AI.
Chủ nhiệm Ủy ban Công tác đại biểu Nguyễn Thanh Hải cho hay, hiện chỉ có Nhật Bản, EU cho phép khai thác một cách hạn chế, có điều kiện với tác phẩm được công bố để luyện AI. Song, việc này còn vấp phải sự phản đối của đội ngũ sáng tạo tác phẩm.
"Bản quyền bài hát do AI tạo ra thế nào và ai đó sử dụng sẽ ra sao", bà Hải đặt vấn đề.
Thứ trưởng Bộ VH-TT-DL Hồ An Phong cho biết, nội dung trên đã được đặt ra trong quá trình xây dựng luật. Theo ông, nếu cái gì cũng cấm thì AI sẽ khó phát triển, vì thế hướng điều chỉnh phù hợp là cho phép cơ sở khoa học, tổ chức, cá nhân khai thác dùng vào mục đích nghiên cứu, còn mục đích thương mại thì phải xin phép.
