Khi sinh con ra trên cuộc đời, ông bố bà mẹ nào cũng mong con phát triển toàn diện về cả thể chất lẫn tinh thần. Họ muốn dành cho con những điều tốt đẹp nhất nhưng đôi khi phương pháp áp dụng không đúng khiến con bị tổn thương. Và thật đáng buồn là đa số các bậc phụ huynh không nhận ra điều đó. Dần dần, họ đẩy con xa khỏi vòng tay, vô tình tạo nên một khoảng cách lớn.
Trước tình trạng đó, mới đây nhà văn Hoàng Anh Tú – cựu Chánh Văn của Báo Hoa Học Trò đã có bài viết chia sẻ 13 dấu hiệu "bố mẹ có độc" sẽ làm hại cho con. Nhà văn cũng đưa ra lời kêu gọi các ông bà bà mẹ nên sớm tham khảo để có cách "giải độc" cho bản thân.
Nhà văn Hoàng Anh Tú.
1. Không thể tạo dựng một môi trường an toàn và hỗ trợ con
Một số cha mẹ tin rằng tình cảm khó khăn sẽ dạy cho con biết thế giới bên ngoài như thế nào. Tất nhiên, điều này có thể giúp trẻ độc lập hơn. Nhưng nó cũng có thể khiến trẻ gặp vấn đề với sự gắn kết và không có mối quan hệ thân thiết nào trong cuộc sống về sau. Sự thật là ai cũng cần tình cảm và sự yêu thương. Chúng ta cần có sự đảm bảo rằng, dù có nói hay làm gì, bố mẹ luôn yêu thương ta vô điều kiện.
2. Chỉ trích mọi hành động của con
Mọi bố mẹ đều muốn những điều tốt nhất cho con nhưng nói rằng con luôn sai sẽ không phải là cách dạy con lành mạnh. Việc nói những điều tiêu cực sẽ khiến trẻ không có sự tự tin và động lực để thử thách những điều mới mẻ. Trẻ em mắc sai lầm và học được từ những sai lầm ấy là chuyện bình thường và bố mẹ nên hiểu điều đó.
Việc phán xét quá đà không phải là cách dạy hay. Bố mẹ nên tìm sự cân bằng giữa phải hồi tích cực và tiêu cực. Hãy ủng hộ thay vì làm nhụt chí con.
3. Đòi hỏi sự chú ý
Bố mẹ "độc hại" thường nghĩ rằng con cái nợ họ điều gì đó vì họ đã dành quá nhiều thời gian và sức lực cho con. Họ không hiểu rằng con cái cũng có cuộc sống riêng của mình và không phải lúc nào cũng ở bên họ.
Vì vậy, điều tốt nhất các ông bố bà mẹ có thể làm là cho con một chút không gian. Và rồi con sẽ tự muốn trở về bên họ. Không có mối quan hệ nào có thể bị ép buộc, ngay cả mối quan hệ giữa bố mẹ và con cái.
4. Nói đùa ác ý
Điều này cũng tương tự với những mối quan hệ bạo hành tâm lý, khi một bên lăng nhục đối phương với một nụ cười trên môi. Châm chọc trẻ và chỉ ra tất cả những sai sót có ảnh hưởng rất xấu đến sự tự tin và tự ái của con.
Vậy nên nếu bạn là một người bố người mẹ, đừng bao giờ mỉa mai con vì ngoại hình hay hành vi của con. Nếu bố mẹ thật sự quan tâm, hãy tìm trò chuyện với con một cách riêng tư và trưởng thành.
5. Đổ hết lỗi lầm cho con trẻ
Có những bố mẹ cho rằng chính người con là nguyên nhân khiến họ đối xử tệ với con. Nếu bố mẹ có xu hướng bạo hành thể chất hoặc tinh thần trẻ thì gần như chắc chắn không phải là lỗi từ trẻ. Vì hầu như trẻ em đều tôn kính và tin mọi điều bố mẹ nói, điều này có thể gây tổn thương sâu sắc đến trẻ.
6. Không cho phép con thể hiện suy nghĩ và cảm xúc
Chúng ta ai cũng có những lúc vui, lúc buồn. Giãi bày mọi suy nghĩ và không kìm nén những cảm xúc tiêu cực là điều rất quan trọng. Những cuộc nói chuyện ấy có thể ngăn chặn các chứng bệnh tâm thần và thể chất.
Dạy trẻ với thái độ "con trai không được khóc" là rất không lành mạnh. Khóc và thể hiện cảm xúc giúp trẻ trở nên biết thông cảm, quan tâm và yêu thương trong tương lai. Kìm nén mọi cảm xúc có thể dẫn đến trầm cảm và cô đơn. Vì vậy, nếu bạn là một phụ huynh, hãy động viên con lên tiếng về cảm nhận của mình.
7. Tỏ ra dữ dằn và đáng sợ
Quy củ và kỷ luật quan trọng ở một mức độ nào đó nhưng con của bạn không bao giờ nên sợ bạn. Nếu bố mẹ nuôi dạy con trong một môi trường mà mọi chuyện xảy ra đều do lỗi của con và con luôn bị phạt thì con sẽ trở nên sợ nói chuyện với bố mẹ. Điều này cũng ảnh hưởng đến cuộc sống sau này và con có thể sẽ chẳng muốn gần với các bạn nữa.
Có một sự khác biệt rất lớn giữa tôn trọng bố mẹ với sợ bố mẹ. Điều quan trọng là tạo một môi trường an toàn và tràn đầy yêu thương và khiến con cảm thấy rằng dù có chuyện gì xảy ra, con vẫn luôn luôn có thể nói chuyện với bố mẹ và được bố mẹ đưa ra lời khuyên.
8. Chỉ biết nghĩ cho bản thân
Mỗi bố mẹ đều nên cân nhắc suy nghĩ và ý kiến của con mình. Tất nhiên, bố mẹ thông minh hơn và biết điều điều gì là tốt nhất (trong đa số trường hợp), điều quan trọng là phải bao gồm cả gia đình trong quá trình đưa ra quyết định.
Dù là đi đâu, đi ăn hay đi du lịch, con cũng nên có tiếng nói. Và nếu cuối cùng bố mẹ lựa chọn điều trái với ý nguyện của con, hãy giải thích cho con vì sao lại chọn quyết định đó bằng sự bình tĩnh và thấu hiểu.
9. Mong muốn thực hiện ước mơ của bản thân thông qua con cái
Thật ích kỷ khi bắt ép con làm những chuyện bố mẹ muốn làm khi còn nhỏ. Chẳng hạn như đừng ép con học ballet nếu bạn muốn trở thành nữ vũ công ballet. Hay đừng bắt ép con học Luật vì bạn từng mơ ước trở thành một luật sư thành đạt. Con của bạn là một cá nhân với suy nghĩ, ý tưởng và thế giới của riêng mình. Hãy để con có quyết định của riêng mình vì nếu không, sẽ chẳng ai vui vẻ cả.
10. Khống chế con bằng tiền và sự tội lỗi
Bố mẹ không nên mong đợi được đáp lại điều gì khi tặng quà hay cho con tiền. Là một người bố, người mẹ, đừng cố mua tình yêu và sự tôn trọng của con cái. Hãy tìm kiếm và hưởng điều ấy bằng cách khác. Ngoài ra, đừng cố sửa chữa sai lầm của mình bằng tiền hoặc quà. Điều quan trọng là nhận sai và xin lỗi con vì hành động có giá trị hơn lời nói.
11. Giải quyết vấn đề bằng sự im lặng
Giải quyết một vấn đề hay một cuộc tranh luận bằng cách ngậm chặt miệng lại là một hành động rất ấu trĩ và thiếu suy nghĩ. Với bất kỳ mối quan hệ nào, giao tiếp chính là chìa khoá chủ chốt và bạn phải nói rạch ròi mọi chuyện. Hành vi công kích, thụ động này chỉ dạy con những cách giao tiếp không lành mạnh mà thôi.
12. Phớt lờ những ranh giới
Nếu một người bố, người mẹ muốn con tôn trọng mình thì họ phải tôn trọng con cái. Điều này có nghĩa là phải tuân theo những ranh giới và thoả thuận. Nếu bạn là bố mẹ mà không bao giờ đúng giờ, bạn mong đợi con mình sẽ như thế nào? Hơn nữa, hãy cho con một chút không gian và sự riêng tư. Ví dụ như hãy gõ cửa trước khi vào phòng con, đặc biệt là khi con ở độ tuổi dậy thì.
13. Ép buộc con chịu trách nhiệm cho hạnh phúc của bố mẹ
Đừng là bậc phụ huynh chỉ suốt ngày nói rằng đã hy sinh cho con cái nhiều biết bao nhiêu và con cái lại đang chăm sóc bố mẹ ra sao. Trở thành bố mẹ là lựa chọn và trách nhiệm của bạn, bạn không thể mong đợi con mình quên đi cuọc sống chỉ để hỗ trợ và mua vui cho bạn.
Đừng trở thành gánh nặng cho con. Vì như vậy, con sẽ không muốn dành thời gian cho bố mẹ. Nếu bạn không vui, hãy làm điều gì đó và đừng trách con cái. Hãy nhớ rằng, tất cả chúng ta đều có trách nhiệm với hạnh phúc của riêng mình.
Cuối cùng, nhà văn Hoàng Anh Tú đúc kết lại: "Có một số cách dạy con rất độc hại và tiêu cực. Chúng có thể để lại di chứng lâu dài lên đứa trẻ và gây khó khăn cho những mối quan hệ trong tương lai của trẻ. Vì vậy, hãy là người bố, người mẹ tốt nhất có thể, cho con một mái ấm an toàn nhưng cũng đủ không gian cá nhân.
Hãy trò chuyện với con về những điều quan trọng và những cảm nhận, nhưng đừng quá khống chế con. Hãy để con gây ra sai lầm và cho con biết rằng sẽ luôn có bố mẹ ở bên ủng hộ".
