Công suất bị cắt giảm trung bình 20 - 90%
Các công ty điện gió (gồm Công ty CP Điện gió Khe Sanh, Hướng Linh 7, Hướng Linh 8, Phong Huy, Phong Nguyên và Liên Lập) tại khu vực Quảng Trị cùng đứng tên gửi kiến nghị đến Bộ Công thương, UBND tỉnh Quảng Trị, Tập đoàn Điện lực Việt Nam và Công ty TNHH MTV Vận hành hệ thống điện và thị trường Điện quốc gia (NSMO).
Theo trình bày của các công ty này, hiện có tình trạng cắt giảm lớn công suất phát điện với thời gian kéo dài. Theo đặc điểm khí hậu Quảng Trị, giai đoạn từ tháng 10 đến tháng 2 năm sau là thời điểm gió tốt nhất trong năm, chiếm tỷ trọng lớn trong kế hoạch phát điện, bù đắp sản lượng điện cho các tháng còn lại có sản lượng điện thấp (tháng 3 đến cuối tháng 9), chỉ chiếm khoảng 70 - 80% tổng công suất cả năm. Ngoài ra, do biến đổi khí hậu, nên lượng gió và công suất phát ngay trong tháng 10 cũng giảm đáng kể. Cụm các nhà máy điện gió tại Quảng Trị lại bị cắt giảm công suất khả dụng liên tục trong thời gian qua đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động sản xuất kinh doanh của các đơn vị phát điện.
Cụ thể theo ghi nhận thực tế, công suất bị cắt giảm trung bình từ 20 - 90%, thậm chí có thời điểm cắt đến 99%, thời gian cắt giảm kéo dài. Thống kê từ đầu tháng 10 - 27.10, các dự án điện gió bị cắt giảm khoảng 50% công suất khả dụng của cả tháng trong khi tháng 10 là tháng có gió rất tốt. "Nếu việc cắt giảm sản lượng tiếp tục kéo dài trong 2 tháng 11 và 12 với mức tương tự, doanh thu cả năm của doanh nghiệp giảm 10 - 15%, thậm chí giảm đến 20%, chưa kể thời điểm cắt giảm trước đó. Trong khi lợi nhuận định mức trên tổng doanh thu (sau khi khấu trừ chi phí trả nợ gốc và lãi vay, chi phí vận hành sửa chữa, bảo trì, mua sắm thiết bị dự phòng thay thế...) chỉ còn khoảng 5 - 10%", công văn của các doanh nghiệp điện gió Quảng Trị nêu và nhấn mạnh khi doanh thu giảm lớn hơn lợi nhuận định mức, hiệu quả dự án sẽ giảm và nhà đầu tư không có khả năng trả nợ cả gốc lẫn lãi cho ngân hàng, cũng như thanh toán các chi phí vận hành...
Đề nghị công khai thời gian và công suất phải cắt giảm
Từ đó, các nhà đầu tư cụm điện gió tại Quảng Trị kiến nghị Bộ Công thương, UBND tỉnh Quảng Trị, NSMO, EVN xem xét nghiên cứu các giải pháp nhằm hạn chế tối đa việc cắt giảm công suất phát điện của các nhà máy điện gió tại địa phương. Trường hợp bắt buộc phải cắt giảm, kiến nghị duy trì mức cắt giảm tương đương hoặc trung bình như các năm trước để doanh nghiệp có thể đảm bảo kế hoạch trả nợ ngân hàng và thu hồi vốn đầu tư.
Các nhà đầu tư điện gió kiến nghị bố trí việc cắt giảm vào khung giờ ít ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất của các nhà máy điện gió
ẢNH: NG.NGA
Đồng thời, đề xuất cân đối thời điểm và tỷ lệ cắt giảm hợp lý, mức cắt giảm chỉ dao động từ 2 - 5% sản lượng phát điện trong giai đoạn cao điểm gió tốt nhất trong năm (tháng 10 - tháng 2 năm sau, đặc biệt 3 tháng cuối năm thường chiếm 70 - 80% tổng sản lượng điện cả năm). Hoặc bố trí việc cắt giảm vào khung giờ ít ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất của các nhà máy điện gió.
Thứ 2, nghiên cứu và đề xuất các giải pháp kỹ thuật nhằm hạn chế tình trạng cắt giảm công suất như đầu tư mở rộng hệ thống, tối ưu nguồn cung, khuyến khích sử dụng năng lượng tái tạo, hoặc cải thiện hạ tầng truyền tải...
Thứ 3, trường hợp bắt buộc phải cắt giảm công suất vì bất kỳ lý do nào, các nhà đầu tư đề nghị EVN, NSMO xem xét công khai, minh bạch thông tin về thời gian và công suất cắt giảm đối với tất cả loại hình nhà máy điện, bao gồm nhà nước, tư nhân và các thành phần kinh tế khác, cũng như giữa loại hình thủy điện, điện gió, điện mặt trời... Việc này sẽ góp phần đảm bảo tính công bằng, minh bạch trong phân bố sản lượng; tránh gây ảnh hưởng cục bộ tới một số nhà máy nhất định...
Ngoài ra, các nhà đầu tư điện gió tại Quảng Trị cũng đề xuất đơn vị vận hành hệ thống điện và phân phối điện xây dựng và công bố sớm các kịch bản điều phối nhằm giúp các nhà máy chủ động hơn trong kế hoạch sản xuất, vận hành, giảm thiểu chi phí phát sinh và hạn chế những tổn thất gián tiếp mà khó có thể khắc phục trong ngắn hạn.
Trong đơn thư kiến nghị, các doanh nghiệp này cho hay, cách đây 4 năm, loạt dự án điện gió tại Quảng Trị đã hoàn tất đầu tư và được đưa vào vận hành thương mại trước ngày 31.10.2021. Các nhà đầu tư này cho hay, thời gian thu hồi vốn của các dự án điện gió cần ít nhất 12 - 15 năm, thế nhưng đến nay nhiều bộ phận máy móc cũng đã hỏng hóc cần duy tu, thay thế, sửa chữa... nên hiệu quả tài chính và thời gian thu hồi vốn khó đạt theo dự tính ban đầu.
