Đóng cửa chính phủ thường ảnh hưởng kinh tế như thế nào?
Trong quá khứ, việc chính phủ Mỹ tạm ngưng hoạt động (government shutdown) thường gây chấn động chính trị lớn ở Washington, nhưng tác động kinh tế lại khá hạn chế và nhanh chóng được khắc phục.
Thậm chí, đợt đóng cửa dài kỷ lục 35 ngày giai đoạn 2018–2019 cũng không gây thiệt hại dài hạn cho tăng trưởng kinh tế hay thị trường tài chính. Mỗi tuần đóng cửa chỉ làm giảm khoảng 0,2 điểm phần trăm GDP, và sau khi chính phủ hoạt động trở lại, phần lớn thiệt hại được bù đắp nhanh chóng.
Tuy nhiên, các chuyên gia cảnh báo năm 2025 có thể là ngoại lệ. Nền kinh tế Mỹ hiện yếu hơn so với những lần trước: thị trường việc làm đang chững lại và chính quyền Trump đe dọa sẽ cắt giảm thêm biên chế liên bang. Trong bối cảnh vốn đã nhiều bất ổn, một đợt đóng cửa có thể khiến mọi thứ trở nên hỗn loạn hơn.
Nguy cơ sa thải hàng loạt khiến tình hình trở nên nghiêm trọng
Điểm khác biệt lớn lần này nằm ở cách chính quyền Trump xử lý nhân sự liên bang. Thông thường, nhân viên “không thiết yếu” sẽ tạm nghỉ việc trong thời gian đóng cửa, sau đó quay lại làm việc và nhận đủ lương khi chính phủ mở cửa.
Nhưng Nhà Trắng hiện phát tín hiệu có thể tiến hành sa thải hàng loạt trong thời gian đóng cửa, thay vì chỉ tạm nghỉ. Một số nhà phân tích cho rằng đây có thể là chiến thuật gây sức ép với phe Dân chủ, nhưng cũng không loại trừ khả năng Tổng thống Trump sẵn sàng chấp nhận rủi ro lớn — giống như cách ông từng bất ngờ áp thuế 145% lên hàng hóa Trung Quốc.
Nếu hàng trăm nghìn nhân viên liên bang bị mất việc thật sự, hậu quả sẽ vượt xa những gì các đợt đóng cửa trước đây gây ra. Tỷ lệ thất nghiệp vốn đã tăng sẽ chịu thêm cú sốc lớn, ảnh hưởng tới tăng trưởng và lòng tin của thị trường.
Các báo cáo kinh tế bị đình trệ sẽ tác động thế nào?
Một rủi ro khác là việc đình trệ công bố dữ liệu kinh tế then chốt nếu chính phủ đóng cửa. Cục Thống kê Lao động Mỹ (BLS), vốn đã bị cắt giảm ngân sách và chịu áp lực chính trị, có thể phải hoãn công bố báo cáo việc làm tháng 9 - một trong những bản tin quan trọng nhất để đánh giá sức khỏe thị trường lao động.
Nếu việc đóng cửa kéo dài hơn 12 ngày, các cuộc khảo sát cần thiết để chuẩn bị báo cáo tháng 10 cũng có thể bị gián đoạn. Điều này khiến các nhà đầu tư, lãnh đạo doanh nghiệp và cả Cục Dự trữ Liên bang (Fed) “mù thông tin” khi đưa ra các quyết định lớn.
Ngoài ra, việc thu thập dữ liệu lạm phát cũng có nguy cơ bị chậm lại, trong khi thị trường đang theo dõi sát tác động của thuế quan mới lên giá cả. “Thời điểm này thật tệ, và nguy hiểm hơn những lần trước,” chuyên gia David Kelly (JPMorgan) nhận định.
Phố Wall phản ứng ra sao trước nguy cơ đóng cửa?
Bất chấp rủi ro tăng cao, thị trường chứng khoán Mỹ hiện vẫn tỏ ra khá bình thản. Tuần qua, dù khả năng chính phủ đóng cửa được dự báo vượt 80%, chỉ số chứng khoán vẫn tăng mạnh.
Lịch sử cho thấy, kể từ năm 1976, S&P 500 trung bình không biến động nhiều trong các đợt đóng cửa. Trong lần đóng cửa năm 2018, thị trường thậm chí tăng tới 10%. Giới đầu tư dường như vẫn đang áp dụng “kịch bản quen thuộc”: đóng cửa chỉ như một cơn bão ngắn, làm gián đoạn tạm thời rồi nhanh chóng hồi phục.
Tuy vậy, một số chuyên gia cảnh báo cách nghĩ này có thể sai lầm trong năm nay. “Chúng tôi vốn là những người hay lo xa, nhưng lần này thực sự có nguy cơ khác biệt,” Bob Elliott, giám đốc đầu tư tại Unlimited Funds, viết trên Substack.
