Vào tháng 10/2021, một đoạn video dài 3 phút của Jike'erbu, một cậu bé người dân tộc thiểu số đứng trước ngôi nhà đổ nát ở Lương Sơn, tỉnh Tứ Xuyên lan truyền trên mạng xã hội. Em bé kể mình là trẻ mồ côi, phải kiếm tiền để chăm sóc em trai và em gái của mình. Đoạn video đã nhanh chóng thu hút hơn 100.000 lượt thích và 35.000 lượt bình luận.
Sau đó chính quyền địa phương đã vào cuộc điều tra để xác minh. Ngay sau đó, họ thông báo rằng người tạo video này đã hoá trang cho Jike'erbu, thuê cậu bé nói theo kịch bản dựng sẵn, đổi lại sẽ tặng giày, quần áo và đồ dùng học tập, theo Sixth Tone.
Ở Lương Sơn, những đoạn phim kể nghèo, kể khổ không phải là trường hợp đặc biệt. Nhiều người dân tộc thiểu số lựa chọn làm các video ngắn hoặc phát trực tiếp về hoàn cảnh nghèo khổ của mình để kiểm sống.
Mùa hè năm ngoái, nhà nhân chủng học Ji Gangxu đã dẫn đoàn sinh viên của ĐH Ngoại ngữ Quảng Đông tới 5 vùng từng là nơi nghèo khó của Lương Sơn. Tại đây, họ đã đến gặp 21 nhà sáng tạo nội dung để tìm hiểu cuộc sống nông thôn dưới sự ảnh hưởng của phương tiện kỹ thuật số.
Làng vách đá
Mose Labo thường leo thật nhanh lên 2.556 bậc thang nằm cheo leo bên vách núi, cao khoảng 800 m. Đây là lối dẫn đến làng Atule'er, hay còn được gọi là làng vách đá thuộc Lương Sơn. Ngôi làng nằm ẩn mình giữa 3 sườn núi đá dọc theo sườn đứt gãy của hẻm núi sông Meigu - cao 1.400 m so với mực nước biển.
Trước đây dân làng thường đi qua vách đá bằng những chiếc thang không chắc chắn được làm từ cành cây, dây leo, điều mà Mose Labo đã quá quen thuộc. Nhờ những hình ảnh được chia sẻ vào năm 2016, ngôi làng trở nên nổi tiếng. Cây cầu cũ được thay thế bằng vật liệu chắc chắn hơn, mạng 4G được kéo về làng.
Con đường dẫn đến làng
Vào năm 2020, người dân của vùng được di dời đến khu tái định cư mới. Tuy nhiên một số người như Mose Labo vẫn lựa chọn gắn bó với các vách đá vì công việc liên quan đến du lịch.
Vào năm 2018, Mose Labo đã xem một đoạn video ngắn trên điện thoại của du khách và rất ngạc nhiên bởi nó ''thú vị và hấp dẫn''. Vị khách này đã đề xuất anh cũng nên làm những video ngắn của riêng mình và tận dụng sự nổi tiếng của ngôi làng vách đá.
Sau khi đăng ký tài khoản Douyin, anh nhanh chóng trở thành người nổi tiếng đầu tiên trên Internet trong vùng. Các video anh sản xuất chủ yếu tập trung vào chiếc cầu thang thép nằm cheo leo dẫn đến ngôi làng.
Chính công việc này đã khiến cuộc sống của anh thay đổi tất cả. Với tư cách là người ảnh hưởng, anh tiếp tục bán hàng trên sóng livestream. Anh ấy kiếm được 20.000 NDT/tháng (3.000 USD), thậm chí được mời tham gia nhiều chương trình truyền hình.
Thành công của Labo đã truyền cảm hứng cho một số thanh niên trong làng làm video. Họ mua điện thoại di động, sạc dự phòng, chân máy và đăng ký tài khoản trên nhiều ứng dụng khác nhau. Phần lớn họ bắt đầu sự nghiệp với vẻ rụt rè: "Xin chào mọi người, chào mừng đến với buổi phát trực tiếp của tôi”.
Phụ nữ thích phát sóng livestream hơn đàn ông
So với nam giới, phụ nữ của làng Atule'er nhiệt tình hơn trong việc phát sóng trực tiếp. Phụ nữ chiếm 67% trong số những người sáng tạo nội dung thuộc dân tộc thiểu số. Họ cho biết sẵn sàng sử dụng bộ lọc làm đẹp trên ứng dụng để chỉnh sáng làn da sẫm màu do tiếp xúc nắng gắt lâu ngày trên núi cao.
Thay vì sản xuất video sử dụng nhiều kỹ xảo phụ nữ trẻ ở Atule'er thích phát trực tiếp. Họ thường ăn mặc cẩu thả có chủ ý phía sau là ngôi nhà đổ nát hoặc cánh đồng, đôi khi có sự xuất hiện của gia súc.
Trong một buổi phát sóng trực tiếp, những người sáng tạo nội dung ngồi xổm xuống, đào khoai và ăn chúng ngay lập tức chỉ sau một lần phủi nhanh. Một số khác nấu mì gói rồi cho những đứa em ăn trong cái chậu bẩn.
Khi xem những video này những người thành thị nhận ra mức độ sung túc của mình. Bằng cách này, các nhà sáng tạo nội dung thành công thu hút nhiều lượt xem, kiếm được nhiều tiền hơn.
Axi - một phụ nữ 19 tuổi trong làng là một trong những người sáng tạo nội dung hàng đầu của trên Douyin - trong một buổi phát sóng trực tiếp
Những người theo dõi xem Axi là một tấm gương sáng về cách những người trẻ tuổi đang thay đổi số phận của mình.
Sinh ra trong gia đình nghèo khó, vì vóc dáng thấp bé, Axi khó được nhận khi theo một số người dân trong làng sang các địa phương khác kiếm việc.
Năm 2020, không muốn tiếp tục lang bạt, Axi bắt đầu làm người sáng tạo nội dung trên mạng. Các buổi livestream của cô bắt đầu vào 8h hàng ngày, thường ở sườn đồi bên ngoài ngôi nhà cũ của bà cô. Axi giao lưu với người xem đồng thời bán các đặc sản địa phương. Hiện, cô có 2,96 triệu người theo dõi.
Cô gái khẳng định không cố tạo ra ''một cảnh tượng nghèo đòi'' hay những câu chuyện bi thảm để mong cầu sự cảm thông. Thực tế, trên tay cô có những vết phồng rộp do thu hoạch kiều mạch. Đó là cuộc sống hàng ngày của cô gái 19 tuổi.
Ngôi nhà Axi đang sống
''Tôi đã kiếm được rất nhiều tiền từ việc bán hàng trực tuyến, đặc biệt là hạt tiêu Tứ Xuyên vào năm 2021'', Axi kể. Với mỗi túi 100 g bán trên Douyin cô kiếm được 0,5 NDT. Tuy nhiên theo một hệ thống định giá khó hiểu nào đó, cô gái kiếm được 8 NDT cho nửa kg.
Mỗi buổi livestream thường kéo dài 4-5 tiếng, thu hút tới 30.000 người xem. Lúc thuận lợi cô có thể bán khoảng 2.000 đơn hạt tiêu mỗi ngày. Thu nhập trung bình hàng tháng khoảng 30.000-40.000 NDT (106-141 triệu đồng/tháng).
Là con lớn, cô sử dụng số tiền mình kiếm được để cải thiện cuộc sống của gia đình mình. Đến nay, cô đã mua cho bố mẹ 100 con cừu và 10 con bò. Hiện, gia đình hoàn toàn phụ thuộc vào Axi, cô cũng đưa cho mẹ tất cả số tiền kiếm được.
Sự cân bằng
Kể từ năm 2020 sau khi làng vách đá được di dời, các nhân viên xã hội trong cộng đồng đã khuyến khích người dân trong làng ký cam kết duy trì các thói quen sống tốt, bao gồm cả việc tắm rửa mỗi tuần một lần và cắt móng tay mỗi tháng một lần.
Những cư dân hoàn thành nhiệm vụ này sẽ được tích điểm để đổi lấy các giải thưởng như bột giặt và nước rửa tay.
Chính quyền Lương Sơn cũng hy vọng có thể chứng minh kết quả xoá đói giảm nghèo thông qua đào tạo trên mạng xã hội. Vào năm 2019, để nâng cao kỹ năng của các công chức, trung tâm truyền thông địa phương và người sáng tạo nội dung, chính quyền Lương Sơn đã mời các chuyên gia từ Toutiao và Tencent tổ chức các cuộc hội thảo đào tạo.
Bên cạnh đó những người trẻ sáng tạo nội dung đang góp phần xây dựng hình ảnh mới cho khu vực, ví dụ như Muguo.
Năm 2020, Muguo chuyển đến cộng đồng tái định cư. Vì diện tích căn nhà mới nhỏ hơn với nhu cầu. Muguo đã thuê một ngôi nhà khác cho cha mẹ mình ở một ngôi làng gần đó.
Muguo và vợ đầu tư 150.000 NDT mở một cửa hàng nhỏ, trong đó 50.000 NDT vay ngân hàng, 25.000 NDT vay bạn bè, còn lại là tiền tiết kiệm. Quán mở từ 8h đến 22h30, doanh thu không tệ.
Muguo cũng bắt đầu livestream từ năm 2019. Hoạt động này không chỉ giúp anh có nhiều kinh nghiệm quý báu mà còn nhận được sự giúp đỡ từ nhiều người.
Muguo quảng cáo quả óc chó trong một buổi phát trực tiếp
Ví dụ, một phụ nữ ở Bắc Kinh từng tặng anh một chiếc tủ lạnh, một người đàn ông ở Chiết Giang cũng thường xuyên gửi cho anh quà. Giao tiếp với mọi người trên Internet cũng giúp Muguo học thêm được nhiều chữ.
Trong hai năm qua, Muguo đã bán sản phẩm trên Douyin, Toutiao và Xigua Video, kiếm thêm 20.000-30.000 NDT mỗi năm.
Thay vì thể hiện vẻ nghèo đói, Muguo tích cực hợp tác với chính quyền. Trong một sự kiện, anh đến một địa phương khác hỗ trợ văn phòng thương mại nơi này xúc tiến việc bán hàng hóa trực tuyến, đem lại hình ảnh tích cực.
Theo Sixthtone
