Ngân hàng dừng gói vay cho người trẻ mua nhà, giấc mơ an cư thêm xa vời

Thời gian gần đây, nhiều ngân hàng thương mại bắt đầu thu hẹp hoặc dừng các gói vay ưu đãi dành cho người trẻ mua nhà. Điều này khiến không ít gia đình có nhu cầu ở thực rơi vào thế khó, đặc biệt với những người có thu nhập trung bình đang cố gắng tìm cơ hội sở hữu nhà tại các đô thị lớn như Hà Nội và TP.HCM.

Chị Trần Thu Anh (33 tuổi, Hà Nội) cho biết, giữa tháng 11 vừa qua, vợ chồng chị đã tìm được 1 dự án ưng ý tại Hà Nội và đặt cọc 200 triệu đồng. Thời điểm này, vợ chồng chị được nhân viên một ngân hàng lớn tư vấn về gói vay với lãi suất 5,5%/năm cố định trong vòng 3 năm, thời gian cho vay lên đến 40 năm và đặc biệt không phải trả gốc trong vòng 5 năm áp dụng trên số tiền tối đa 5 tỷ đồng mỗi khách hàng.

Thấy gói vay khá hấp dẫn nên vợ chồng anh chị đã ký cọc đồng ý mua căn hộ chung cư. Tuy nhiên, đầu tháng 12, khi quay lại làm thủ tục vay, vợ chồng chị Thu Anh "ngã ngửa" vì chương trình đã dừng, lãi suất mới vọt lên khoảng 8 %/năm.

"Kế hoạch mua nhà tôi đã tính toán theo mức ưu đãi được tư vấn trước đó, nay lãi tăng cao khiến số tiền trả hàng tháng vượt quá khả năng của gia đình. Tôi đã lỡ mua căn nhà rồi, giờ rơi vào thế tiến thoái lưỡng nan, không biết phải xử lý thế nào", chị Thu Anh nói.

Chị Thu Anh tính toán: Việc chuyển từ lãi suất ưu đãi quanh 5,5%/năm lên mức 8%/năm khiến các khoản trả góp hàng tháng tăng mạnh, đặc biệt với những khoản vay lớn kéo dài vài chục năm, vì thế chị thực sự phải cân nhắc lại kế hoạch vay. Hiện vợ chồng chị đang tính phương án bán mảnh đất bố mẹ cho ở quê đi để trả tiền nhà thay vì vay ngân hàng.

Tương tự, anh Nguyễn Ngọc Long (29 tuổi, quê Ninh Bình) cũng đang tìm hiểu hồ sơ vay mua căn hộ đầu tiên thì bất ngờ nhận được tin ngân hàng ngừng gói vay ưu đãi cho người trẻ. Thay vào đó mức lãi suất cho vay mua nhà là 7,5%/năm.

“Tôi nghe bạn môi giới tư vấn mức lãi suất ưu đãi chỉ 5,5 - 6% trong 3 năm đầu, nhưng giờ nhân viên ngân hàng báo không còn áp dụng nữa. Mức lãi hiện tại cao hơn khá nhiều nên tôi không đủ khả năng trả gốc và lãi hàng tháng”, anh Long chia sẻ.

"Với mức lãi suất 7,5%/năm như hiện nay, chắc tôi đành phải lùi kế hoạch mua nhà lại, chờ thêm thời gian nữa để tình hình giá nhà và lãi suất ổn định", anh Long nói thêm.

Mới đây, ngân hàng Agribank đã thông báo dừng triển khai một số chương trình, chính sách cho vay ưu đãi đối với khách hàng cá nhân, trong đó có chương trình cho vay ưu đãi mua nhà dành cho khách hàng trẻ tuổi. Ngân hàng này cũng dừng chương trình ưu đãi vay vốn phục vụ nhu cầu mua nhà ở, nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất, xây dựng, sửa chữa, cải tạo, hoàn thiện nhà ở.

Ngoài Agribank, nhân viên một số ngân hàng khác cũng đã thông tin trước cho khách hàng về việc dừng gói vay ưu đãi cho người trẻ.

Lãnh đạo chi nhánh một ngân hàng cũng cho biết, mặc dù nhu cầu vay mua nhà cuối năm vẫn tăng nhưng "chi phí đầu vào tăng khiến ngân hàng không thể duy trì mức lãi suất thấp như cách đây vài tháng". Điều này cho thấy áp lực từ mặt bằng lãi suất huy động đang lan dần sang lãi suất cho vay.

Một số công ty chứng khoán cũng nhận định, việc tạm dừng hoặc thu hẹp các gói vay ưu đãi cho người trẻ xuất phát chủ yếu từ áp lực lãi suất tăng trở lại trên thị trường. Nửa năm qua, lãi suất tiết kiệm có xu hướng nhích lên, buộc các ngân hàng phải điều chỉnh mặt bằng lãi suất cho vay để cân đối chi phí vốn.

Công ty Chứng khoán KB Việt Nam (KBSV) cho biết, nguyên nhân lớn nhất khiến các ngân hàng phải nâng lãi suất là sự lệch pha giữa tăng trưởng tín dụng và huy động. Đến cuối tháng 9, tín dụng toàn hệ thống tăng 13,4% trong khi huy động chỉ tăng 9,7%. Tình trạng này buộc các ngân hàng phải cải thiện sức hút của tiền gửi.

Dự báo xu hướng, Công ty Chứng khoán Vietcombank (VCBS) và nhóm phân tích của Ngân hàng TMCP Kỹ thương Việt Nam (Techcombank) đều cho rằng áp lực thanh khoản, tỷ giá và nhu cầu vốn mạnh vào cuối năm sẽ tiếp tục duy trì hướng tăng nhẹ của lãi suất huy động trong thời gian tới.

Người vay mua nhà thêm áp lực

Theo các chuyên gia, việc ngân hàng dừng các gói vay ưu đãi cho người trẻ không chỉ khiến người dự định vay mới chịu tác động mà ngay cả những khách hàng đang vay mua nhà theo các gói ưu đãi trước đó cũng phải gánh thêm áp lực. Nhiều người cho biết họ đã nhận được thông báo điều chỉnh tăng lãi suất sau khi hết thời gian ưu đãi cố định (thường từ 12–36 tháng). Điều này khiến khoản trả nợ hàng tháng của họ đội lên đáng kể, trong bối cảnh chi tiêu cuối năm và giá cả tăng.

Mặt bằng lãi suất sau ưu đãi tại nhiều ngân hàng đã tăng trở lại so với đầu năm. Mức tăng này khiến chi phí vay thực tế đội lên đáng kể, đặc biệt với những khoản vay dài hạn và giá trị lớn như mua nhà. Chỉ cần lãi suất tăng thêm một vài điểm phần trăm, số tiền phải trả hằng tháng của khách hàng có thể tăng lên từ vài trăm nghìn đến vài triệu đồng, tùy quy mô khoản vay và thời hạn trả nợ.

Nhận định về thực trạng này, ông Nguyễn Quang Huy, CEO Khoa Tài chính - ngân hàng (Đại học Nguyễn Trãi), trong bối cảnh một số ngân hàng tạm ngừng gói vay ưu đãi, việc mua nhà của người trẻ trở nên thận trọng hơn. Tuy nhiên, vấn đề cốt lõi không chỉ nằm ở tín dụng mà nằm ở chiến lược tạo nguồn cung phù hợp. Nếu chỉ dựa vào lãi suất ưu đãi, người trẻ luôn bị động trước biến động của thị trường tài chính.

Theo ông Huy, muốn người trẻ mua được nhà một cách chủ động, bền vững và không bị cuốn vào biến động lãi suất, phải giải quyết đồng bộ các vấn đề như: Cung nhà ở xã hội và nhà ở thương mại giá hợp lý, xây dựng thị trường cho thuê chuyên nghiệp, linh hoạt, đồng thời tín dụng ổn định với lãi suất cố định ban đầu dài hơn.

"Khi ba yếu tố này kết hợp hài hòa, người mua không chỉ được hỗ trợ trước mắt mà còn có nền tảng vững chắc để lập kế hoạch tài chính dài hạn, giảm rủi ro cho bản thân và góp phần xây dựng thị trường bất động sản phát triển lành mạnh, ổn định", ông Huy bày tỏ.

Cũng theo ông, dù nguồn cung là giải pháp căn cơ nhưng tín dụng vẫn đóng vai trò quan trọng trong việc giảm rủi ro cho người trẻ khi tham gia thị trường. Vì vậy, cần duy trì các gói vay lãi suất cố định ban đầu trong 12–50 tháng, giúp người vay tránh cú sốc lãi suất sau thời gian ưu đãi quá ngắn.

Trong khi đó, TS Cấn Văn Lực, chuyên gia kinh tế trưởng BIDV, cho rằng việc ngừng triển khai gói vay ưu đãi này tuy sẽ có tác động nhưng không đủ mạnh để đảo chiều xu hướng. Ông cho rằng gói vay cho người trẻ trên thực tế tại nhà băng này giải ngân chậm không phải do ngân hàng hạn chế tín dụng mà là do thiếu nguồn cung nhà ở và giá còn cao.

Vì vậy, theo ông, cần có giải pháp tổng thể để xử lý tận gốc căn nguyên khiến giá nhà liên tục leo thang.

Nhận định về lãi suất cho vay thời gian tới, TS Cấn Văn Lực cho rằng mức tăng sẽ không quá cao, bởi Chính phủ đã yêu cầu các tổ chức tín dụng kiểm soát mặt bằng lãi suất, tránh gây sốc với nền kinh tế.