Bộ Tài chính đang lấy ý kiến dự thảo nghị định về tiền sử dụng đất, tiền thuê đất trong Nghị quyết của Quốc hội quy định một số cơ chế, chính sách tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong tổ chức thi hành Luật Đất đai.
Theo dự thảo, khi hộ gia đình, cá nhân chuyển mục đích từ đất nông nghiệp sang đất ở trong hạn mức giao đất ở tại địa phương, mức thu tiền sử dụng đất tính bằng 30% phần chênh lệch giữa tiền sử dụng đất tính theo giá đất ở và giá đất nông nghiệp tại thời điểm được cơ quan có thẩm quyền cho phép chuyển mục đích.
Với phần diện tích vượt hạn mức nhưng không quá một lần hạn mức giao đất ở tại địa phương, tiền sử dụng đất của phần diện tích này được tính bằng 50% chênh lệch giữa tiền sử dụng đất tính theo giá đất ở và giá đất nông nghiệp tại thời điểm có quyết định cho phép chuyển mục đích sử dụng đất.
Trường hợp diện tích vượt trên một lần hạn mức, mức thu sẽ là 100% chênh lệch giữa tiền sử dụng đất tính theo giá đất ở và đất nông nghiệp.
Chính sách ưu đãi này chỉ áp dụng một lần cho mỗi hộ gia đình, cá nhân trên một thửa đất. Các lần chuyển đổi mục đích sau sẽ phải nộp 100% chênh lệch theo quy định.
Theo quy định của Luật Đất đai 2024, tiền chuyển đổi mục đích từ đất nông nghiệp sang đất ở là chênh lệch giá đất ở với giá đất nông nghiệp. Như vậy, người dân sẽ phải nộp toàn bộ, 100% chênh lệch này.
Mới đây cử tri một số địa phương như TPHCM, Đà Nẵng… đã kiến nghị giảm giá đất, giảm tiền chuyển đổi sử dụng đất nông nghiệp sang đất ở cho người dân.
Cử tri ở TPHCM cho rằng, giá đất hiện nay chưa phù hợp với đời sống và thu nhập của người dân, đặc biệt là công nhân thu nhập trung bình, thấp. Đồng thời một số hộ dân có hoàn cảnh khó khăn thực hiện tách thửa, xây nhà cho con nhưng không đủ khả năng tài chính để chuyển mục đích quyền sử dụng đất sang đất ở. Do đó, cử tri kiến nghị xem xét tiền chuyển mục đích sử dụng đất cho phù hợp.
Hay cử tri ở Đà Nẵng phản ánh mức thuế, phí, lệ phí và tiền sử dụng đất khi thực hiện các thủ tục chuyển quyền sử dụng quá cao, vượt quá khả năng của nhiều người dân, gây khó khăn trong việc thực hiện các quyền hợp pháp về nhà ở, sản xuất, kinh doanh.
Cử tri kiến nghị giảm chính sách thuế, phí, lệ phí và tiền sử dụng đất theo hướng giảm giá đất từ 20-30% so với hiện nay, phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội và khả năng tài chính của người dân.
Góp ý cho dự thảo, ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TPHCM (HoREA), đề nghị chỉ thu 20% chênh lệch đối với phần diện tích chuyển mục đích sử dụng đất trong hạn mức. Với diện tích vượt hạn mức nhưng không quá một lần hạn mức giao đất của địa phương, ông đề xuất mức thu 30%, thay vì 50% như dự thảo.
Lý do đề xuất, theo Hiệp hội, trên cả nước, nhất là tại các tỉnh phía Nam thì nguồn gốc sử dụng đất phổ biến là do các hộ gia đình, cá nhân tạo lập, thừa kế từ nhiều đời, không phải là đất do Nhà nước giao đất. Trong đó, có nhiều hộ gia đình nhiều thế hệ cùng sống chung, cùng canh tác và có nhu cầu chuyển mục đích sử dụng đất để chia đất cho các thành viên trong gia đình ra ở riêng. Đồng thời, có cả nhu cầu chuyển nhượng, bán một phần đất ở (sau khi đã chuyển mục đích sử dụng từ đất nông nghiệp sang đất ở) để có tiền xây dựng nhà ở và trang trải chi tiêu nên cần có chính sách phù hợp với thực tiễn.
Tuy nhiên, Hiệp hội cho rằng, vẫn phải kiểm soát chặt chẽ để phòng ngừa trường hợp “nấp” bóng hộ gia đình, cá nhân xin chuyển mục đích sử dụng đất nông nghiệp để lợi dụng chính sách.
