Mạng 5G đang được xem là là nền tảng số vô cùng quan trọng phục vụ cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư đang diễn ra mạnh mẽ trên toàn cầu. Nhận thức rõ tầm quan trọng này, Việt Nam đã có những bước đi đầu tiên trong việc thương mại hóa 5G.
Năm 2024, Bộ TT&TT (nay là Bộ Khoa học và Công nghệ) đã tổ chức đấu giá, cấp phép 100MHz băng tần 2600MHz cho Viettel và hai khối băng tần C-band (3700-3800 MHz và 3800-3900 MHz) cho hai nhà mạng lớn là VNPT và MobiFone.
Đây là những bước đi quan trọng, tạo ra nền móng ban đầu cho việc triển khai 5G trên diện rộng.
Chỉ sau hơn 1 năm cấp phép tần số 5G cho các nhà mạng, tốc độ và chất lượng mạng 5G của Việt Nam đã có những thành tích vượt trội, đã nằm trong danh sách các quốc gia có tốc độ download ở mức cao.
Theo báo cáo mới nhất từ Speedtest Intelligence của Ookla, tính đến tháng 8/2025, Việt Nam đang xếp hạng 16 trên thế giới về tốc độ download trên mạng di động. Tốc độ download trung bình dao động quanh mức 150-200 Mbps. Tuy nhiên, khi so sánh với các quốc gia top đầu thế giới như Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE), Kuwait, Qatar, Hàn Quốc - nơi tốc độ có thể đạt từ 400 Mbps đến 600 Mbps thì Việt Nam cần nỗ lực thêm để tiếp tục cải thiện tốc độ 5G.
Các chuyên gia cho rằng, để Việt Nam có 5G tốc độ có thể đạt từ 400 Mbps đến 600 Mbps như Kuwait, Qatar, Hàn Quốc thì một phần tài nguyên quốc gia vô cùng quý giá là 180MHz băng tần C-band còn lại (dải tần 3600-3700 MHz và 3900-3980 MHz) cần được đưa vào khai thác.
Trong bối cảnh nhu cầu dữ liệu bùng nổ và sự cạnh tranh toàn cầu về chuyển đổi số, việc sớm đưa 180MHz tẩn số này vào khai thác không chỉ là vấn đề kỹ thuật mà còn là một yêu cầu chiến lược để triển khai 5G advanced (Tốc độ cao với mức độ ổn định cao hơn; độ trễ siêu thấp, có thể đến ngưỡng < 1ms; hỗ trợ IoT quy mô lớn, tích hợp sâu AI, ML…) , thúc đẩy sự phát triển của nền kinh tế số.
Theo phân tích của các chuyên gia, sự khác biệt căn bản này không nằm ở công nghệ thiết bị, mà nằm ở độ rộng băng thông mà các nhà mạng được cấp phép. 100MHz băng thông là một khởi đầu tốt, nhưng chưa đủ để tạo ra sự đột phá về tốc độ và dung lượng, đặc biệt khi so sánh với các đối thủ quốc tế. Để vươn lên nhóm đứng đầu, việc mở rộng băng thông và triển khai 5G advanced là con đường duy nhất.
Các nước đang sử dụng băng tần cho 5G như thế nào?
Nếu nhìn vào thực tế các quốc gia đang triển khai 5G có thể thấy một điểm chung là các nhà mạng dẫn đầu về chất lượng 5G đều sở hữu phổ tần rộng. Các nhà mạng hàng đầu tại Mỹ, Ả Rập hay Hàn Quốc đều đang sở hữu trên 200MHz băng thông 5G, điển hình như: T-Mobile (Mỹ) sở hữu hơn 200MHz băng tần ở dải mid-band (bao gồm cả C-band), tạo ra lợi thế vượt trội về tốc độ và độ phủ so với các đối thủ. SK Telecom (Hàn Quốc) là một trong những nhà mạng 5G tiên phong và tốt nhất thế giới, cũng nắm giữ các khối băng tần liền mạch lớn. Các nhà mạng tại châu Âu và Trung Đông đều sở hữu tối thiểu 100MHz và mục tiêu là tiến tới 200MHz băng thông để đảm bảo năng lực cạnh tranh.
Tại Việt Nam, tốc độ phát triển kinh tế đang diễn ra nhanh chóng (7,1% năm 2024, mục tiêu 2 con số trong năm 2025), số lượng người sở hữu điện thoại 5G ngày càng lớn. Hầu hết giới trẻ, sinh viên, người mới đi làm đều đang sở hữu ít nhất 1 máy 5G.
Trải nghiệm tốc độ tại các nơi tập trung đông người vẫn chưa thực sự xuất sắc tại các sự kiện như ở Sân vận động Mỹ đình, triển lãm Đông Anh, sự kiện tại bờ hồ Hoàn Kiếm. Việc có thêm 100MHz tần số 5G sẽ là một bước tiến chiến lược, giúp nhà mạng có thể nâng tổng băng thông lên đến 200MHz, không chỉ cải thiện đáng kể tốc độ và dung lượng mạng cho người dùng hiện tại mà còn tạo ra nền tảng vững chắc để phát triển các dịch vụ 5G tiên tiến, từ đó nâng cao năng lực cạnh tranh và mở ra những nguồn doanh thu mới trong tương lai.
Lợi ích rõ ràng và trực tiếp nhất là tốc độ tải xuống (download) và tải lên (upload) sẽ tăng lên gấp đôi. Về mặt lý thuyết, khi băng thông tăng gấp đôi từ 100MHz lên 200MHz, tốc độ tối đa mà người dùng có thể trải nghiệm cũng sẽ tăng gấp đôi. Điều này có nghĩa là các hoạt động như tải phim 4K/8K, chơi game đồ họa cao, hay hội nghị truyền hình chất lượng cao sẽ trở nên mượt mà và nhanh chóng hơn rất nhiều.
Với tổng băng thông 200MHz, nhà mạng có khả năng phục vụ số lượng người dùng lớn hơn nhiều trong cùng một khu vực mà không làm ảnh hưởng đến tốc độ của mỗi người. Điều này đặc biệt quan trọng tại các khu vực đông đúc như trung tâm thành phố, sân vận động, trung tâm thương mại hay trong các sự kiện lớn. Việc bổ sung băng tần sẽ giải quyết hiệu quả tình trạng nghẽn mạng, đảm bảo kết nối ổn định cho tất cả mọi người, nâng cao chất lượng dịch vụ và trải nghiệm người dùng;
Lợi ích tiếp theo là chất lượng ổn định hơn: Người dùng sẽ ít gặp phải tình trạng tốc độ mạng trồi sụt thất thường, mang lại một trải nghiệm kết nối liền mạch và đáng tin cậy hơn.
Mở ra cơ hội cho các dịch vụ mới, thúc đẩy phát triển kinh tế
Các chuyên gia cho rằng, băng thông lớn hơn không chỉ để phục vụ người dùng cá nhân mà còn là nền tảng để nhà mạng triển khai các dịch vụ 5G tiên tiến cho doanh nghiệp và công nghiệp, chẳng hạn như dễ dàng triển khai cắt lớp dịch vụ (Network Slicing) để tối ưu linh hoạt tài nguyên cho từng dịch vụ, giúp khách hàng có thể sử dụng các dịch vụ “chuyên biệt” với chất lượng được cam kết đảm bảo.
Cung cấp Internet băng thông rộng tốc độ cao cho các hộ gia đình và doanh nghiệp mà không cần kéo dây cáp quang 5G FWA (Fixed Wireless Access), đặc biệt hữu ích ở những khu vực khó triển khai hạ tầng cáp. Xây dựng các mạng 5G tùy chỉnh cho các nhà máy thông minh, khu công nghiệp, bến cảng để tự động hóa và tăng hiệu quả vận hành Mạng riêng 5G (Private Network). Hỗ trợ kết nối hàng triệu thiết bị IoT cùng lúc, phục vụ cho các thành phố thông minh, nông nghiệp công nghệ cao.
Tiếp đến, với một mạng 5G tốc độ cao sẽ giúp tăng năng suất lao động. Tốc độ mạng càng cao cho phép doanh nghiệp truy cập, xử lý và phân tích dữ liệu lớn càng nhanh hơn, từ đó đưa ra quyết định kinh doanh chính xác hơn. Các công cụ làm việc cộng tác từ xa, thực tế tăng cường cho đào tạo và sửa chữa... đều phát huy hiệu quả tối đa trên nền tảng 5G mạnh mẽ.
Theo phân tích của các chuyên gia, khi tăng băng thông sẽ tăng tốc độ và dung lượng mạng từ đó sẽ kích hoạt các ứng dụng công nghệ cao. Khi Việt Nam có 5G siêu tốc sẽ tạo ra các mô hình kinh doanh mới và tối ưu hóa các ngành hiện có.
Đại diện Ericsson Việt Nam cũng nhiều lần nhấn mạnh khi Việt Nam có di động siêu tốc sẽ là động lực để thu hút đầu tư nước ngoài và thúc đẩy tăng trưởng GDP. Do đó, việc tăng tốc độ 5G tại Việt Nam không chỉ là mục tiêu của ngành viễn thông mà còn là một chiến lược kinh tế quốc gia. Việt Nam cần một chiến lược tăng tốc độ 5G, mà trọng tâm là mở rộng băng thông cho các nhà mạng.
Tần số là tài nguyên hữu hạn và việc sử dụng cần phải đảm bảo phát huy tối đa hiệu quả. Vì vậy, "khoảng trống" 180MHz C-band nên cung cấp cơ hội, điều kiện để phát huy được tối đa sức mạnh. Đã đến lúc biến tiềm năng thành hành động, đưa tần số C-band còn lại vào thực hiện sứ mệnh của nó để 5G Việt Nam thực sự cất cánh, góp phần đưa Việt Nam trở thành một quốc gia số thịnh vượng.
Đồng thời, các nhà mạng có đủ tài nguyên để đầu tư mạnh mẽ hơn, nâng cao chất lượng dịch vụ, tăng tốc độ mạng 5G, mở rộng dung lượng, đủ sức cạnh tranh sòng phẳng với các nhà mạng trong khu vực và trên thế giới
