Giáo sư Harvard Avi Loeb cho biết, nếu vật thể mang tên 3I/ATLAS thực sự là một sao chổi tự nhiên, nó sẽ vỡ vụn thành nhiều mảnh nhỏ khi tiến gần Mặt Trời nhất vào ngày 29/10 tới.
Tuy nhiên, vị giáo sư nổi tiếng này cũng không loại trừ khả năng gây sốc: rằng 3I/ATLAS có thể là một “tàu mẹ công nghệ”, được người ngoài hành tinh thiết kế để phóng ra các “phi thuyền mini” khi tới gần Mặt Trời.
Vật thể phát sáng xanh bí ẩn, ESA và NASA cùng theo dõi sát sao
Đây không chỉ là suy đoán viển vông. Cơ quan Vũ trụ châu Âu (ESA) xác nhận rằng tàu thăm dò Jupiter Icy Moons Explorer (Juice) của họ sẽ có “chỗ ngồi hàng đầu” để quan sát trực tiếp khoảnh khắc lịch sử này - thời điểm 3I/ATLAS hoặc vỡ vụn như sao chổi, hoặc bộc lộ bản chất nhân tạo.
Giáo sư Loeb giải thích: “Khi một sao chổi tiến gần Mặt Trời, bức xạ sẽ làm nóng lõi băng của nó. Các chất dễ bay hơi như carbon dioxide, carbon monoxide và nước sẽ thành khí, cuốn theo bụi và đá nhỏ ra ngoài".
Quá trình này có thể khiến sao chổi vỡ nát nếu cấu trúc của nó không đủ vững để chịu được áp lực nhiệt.
Nhưng nếu 3I/ATLAS không tan rã, điều đó lại mở ra một giả thuyết khác: nó có thể phóng ra hàng loạt “thiết bị trinh sát mini” - tương tự như cách con người triển khai nhiều vệ tinh nhỏ để quan sát cùng lúc nhiều mục tiêu khác nhau.
Theo Loeb, có khoảng 30–40% khả năng rằng vật thể này “không hoàn toàn có nguồn gốc tự nhiên”, mà có thể là một dạng “ngựa thành Troy vũ trụ” - tức là vật thể công nghệ được nguỵ trang dưới dạng sao chổi.
Tàu Juice của ESA sẽ có tầm nhìn lý tưởng khi 3I/ATLAS đi ngang qua sao Mộc ở khoảng cách 125 triệu dặm, và sẽ theo dõi vật thể này suốt tháng 11.
“Trong tháng 11 và 12, các đài quan sát trên Trái Đất cũng sẽ quan sát 3I/ATLAS để kiểm tra xem nó tan rã như sao chổi tự nhiên hay phóng ra thiết bị nhỏ như một tàu mẹ công nghệ,” Loeb nói thêm.
Mặc dù Loeb cho rằng có khả năng vật thể có nguồn gốc ngoài hành tinh, NASA vẫn giữ quan điểm thận trọng: 3I/ATLAS chỉ là một sao chổi tự nhiên.
Cơ quan này đã công bố hình ảnh chụp 3I/ATLAS khi bay ngang qua sao Hoả ngày 3/10, cho thấy vật thể có hình trụ dài, khác biệt với hình dạng truyền thống của nhiều sao chổi.
Những người quan sát bầu trời đã chia sẻ trên mạng xã hội hình ảnh cho thấy 3I/ATLAS phát ra ánh sáng xanh mờ, làm dấy lên làn sóng bàn tán rằng nó có thể là tàu nhân tạo.
Loeb cùng nhiều nhà khoa học khác đang mong chờ hành trình tiến gần Mặt Trời của vật thể này, vì nó có thể chấm dứt một trong những bí ẩn vũ trụ lớn nhất trong thập kỷ.
Theo dự đoán, 3I/ATLAS sẽ hiện lên như một khối cầu sáng mờ trong không gian đen thẳm. Nếu nó tan rã, các mảnh vụn sẽ hiện ra như những đốm sáng nhỏ, rải rác.
“Các sao chổi thường tan rã do nhiệt Mặt Trời, nhưng đôi khi cũng bị lực hấp dẫn hoặc áp lực quay từ quá trình thoát khí,” Loeb cho biết.
Ông nói thêm rằng việc dự đoán chính xác thời điểm vỡ vụn là vô cùng khó khăn, bởi điều đó phụ thuộc vào thành phần và độ bền vật liệu cụ thể của sao chổi.
Cho đến nay, các tàu quỹ đạo quanh sao Hoả của ESA chưa phát hiện được mảnh vỡ xác thực nào của 3I/ATLAS, chỉ có nhiễu ảnh và ánh sáng yếu khi nó tiến gần hơn tới Mặt Trời.
Một số báo cáo nói rằng có vật thể bí ẩn di chuyển cùng 3I/ATLAS, nhưng Loeb bác bỏ thông tin này: “Những hình ảnh đó thực chất chỉ là sao nền, sao chổi khác hoặc hai vệ tinh của sao Hoả – Phobos và Deimos. Cho đến nay, chưa có vật thể nào được xác nhận là tách ra từ 3I/ATLAS,” ông nhấn mạnh.
“Ngày phán xét” của 3I/ATLAS
Vật thể 3I/ATLAS lần đầu được mạng lưới kính thiên văn ATLAS phát hiện vào tháng 7/2025, trong quá trình tìm kiếm các thiên thể có nguy cơ va chạm Trái Đất.
Thú vị hơn, Đài quan sát Vera C. Rubin ở Chile đã chụp được hình ảnh của nó từ mùa hè, nhưng không ai nhận ra cho tới khi dữ liệu được phân tích lại sau này.
3I/ATLAS là vật thể liên sao thứ ba từng được con người phát hiện, sau ‘Oumuamua năm 2017 và 2I/Borisov năm 2019.
Nhưng khác với hai “tiền bối”, 3I/ATLAS đang mang đến những tín hiệu khó hiểu hơn bao giờ hết - từ hình dạng bất thường, quỹ đạo lạ lùng, cho đến ánh sáng phát ra không giống sao chổi thông thường.
Chỉ còn hơn hai tuần nữa, khi 3I/ATLAS tiến sát Mặt Trời, thế giới sẽ biết rõ nó thực sự là gì - một sao chổi tự nhiên hay "tàu mẹ công nghệ" của người ngoài hành tinh như Loeb từng dự đoán.
Dù kết quả ra sao, sự kiện này vẫn là một cột mốc lịch sử của ngành thiên văn học hiện đại, minh chứng cho khả năng của con người trong việc theo dõi và phân tích các sứ giả đến từ ngoài Hệ Mặt Trời.
“Dù là sao chổi hay tàu mẹ, 3I/ATLAS vẫn là lời nhắc nhở rằng chúng ta không cô độc trong vũ trụ rộng lớn này,” Giáo sư Loeb nói.
(Theo Dailymail, Livescience)
