Sao Hỏa là đích đến trong hành trình tìm kiếm sự sống
Hình minh họa các phi hành gia khám phá Sao Hỏa (Ảnh: NASA).
Ngày 9/12, tờ Space trích dẫn một báo cáo khoa học vừa được Viện Hàn lâm Khoa học, Kỹ thuật và Y học Quốc gia Mỹ công bố cho thấy, ưu tiên hàng đầu của sứ mệnh đưa con người lên Sao Hỏa là săn tìm dấu hiệu của sự sống, dù ở quá khứ hay hiện tại.
Đây được xem là mục tiêu xuyên suốt trong chiến lược thám hiểm Hành tinh Đỏ mà NASA muốn triển khai vào giữa thập niên 2030.
Cụ thể theo báo cáo dài 240 trang mang tên “Chiến lược khoa học cho cuộc thám hiểm Sao Hỏa của con người”, việc phát hiện sự sống trên Sao Hỏa luôn là câu hỏi lớn thu hút sự quan tâm của cộng đồng khoa học.
Các phi hành gia đầu tiên đặt chân lên hành tinh này sẽ được giao nhiệm vụ đánh giá những môi trường tiềm năng từng nuôi dưỡng sự sống, đặc biệt là các khu vực có nước dạng băng, lớp băng nhiều tầng hoặc những vùng có điều kiện “tạm thời có thể sinh sống” trong lịch sử địa chất gần đây.
11 mục tiêu khoa học then chốt
Việc tìm kiếm dấu vết sinh học được xếp đầu tiên trong danh sách 11 ưu tiên khoa học mà các sứ mệnh có người lái cần hướng tới. Bên cạnh đó, nhóm chuyên gia đề xuất thêm 10 mục tiêu khác, gồm:
- Nghiên cứu chu trình nước và CO₂ trên Sao Hỏa;
- Lập bản đồ địa chất chi tiết;
- Đánh giá tác động môi trường tới sức khỏe phi hành gia;
- Nghiên cứu cơ chế bão bụi;
- Khảo sát khả năng khai thác tài nguyên tại chỗ;
- Đánh giá ảnh hưởng môi trường tới DNA và khả năng sinh sản;
- Tìm hiểu rủi ro của vi khuẩn;
- Phân tích tác động của bụi lên thiết bị;
- Nghiên cứu khả năng thích ứng của hệ sinh thái nhân tạo;
- Đánh giá mức độ bức xạ trên bề mặt hành tinh.
4 sứ mệnh được đề xuất
NASA sẽ triển khai 4 chiến dịch thám hiểm Sao Hỏa có người lái (Ảnh minh họa: Getty).
Báo cáo đưa ra 4 chiến dịch thám hiểm có người lái, mỗi chiến dịch gồm 3 nhiệm vụ. Kịch bản được xếp ưu tiên cao nhất có khả năng đáp ứng toàn bộ 11 mục tiêu khoa học. Mỗi chiến dịch dự kiến bao gồm:
- Một sứ mệnh có người lái kéo dài 30 sol (1 sol tương đương 24 giờ 40 phút).
- Một sứ mệnh vận chuyển hàng hóa không người lái.
- Một sứ mệnh có người lái dài hạn lên đến 300 sol.
Các địa điểm được đề xuất chủ yếu nằm ở vĩ độ thấp đến trung bình, nơi có băng ngầm và địa chất đa dạng. Một kịch bản khác tập trung vào việc khoan sâu 2–5 km để tiếp cận những túi nước lỏng bên dưới lớp đất đỏ, cũng là môi trường được cho là thuận lợi nhất để bảo tồn sự sống.
Báo cáo cũng khuyến nghị NASA xây dựng một phòng thí nghiệm khoa học trên bề mặt Sao Hỏa, nhằm thu thập mẫu vật sau mỗi nhiệm vụ. Cùng với đó là kết hợp giữa 3 yếu tố gồm con người, robot, trí tuệ nhân tạo, nhằm tăng hiệu quả phối hợp nghiên cứu.
Nguy cơ lây nhiễm vi khuẩn tới Hành tinh Đỏ?
Dù đặt nhiều kỳ vọng, việc tìm kiếm sự sống trên Sao Hỏa vẫn bị giới hạn bởi các quy định bảo vệ hành tinh, nhằm tránh nguy cơ mang vi khuẩn Trái Đất đến các thế giới khác hoặc đưa sinh vật ngoài hành tinh về Trái Đất.
Các chuyên gia nhận định NASA cần tiếp tục phối hợp quốc tế để điều chỉnh các quy tắc này, đảm bảo vừa an toàn vừa không cản trở nghiên cứu tại những khu vực có tiềm năng sinh học cao.
Báo cáo kết luận rằng sứ mệnh đưa con người lên Sao Hỏa sẽ mở ra chương mới trong khoa học hành tinh. Và nếu có nơi nào trong Hệ Mặt Trời giúp chúng ta tìm câu trả lời cho câu hỏi “Chúng ta có cô độc hay không?”, thì Sao Hỏa chính là ứng cử viên sáng giá nhất.
