Bỏ qua những dấu hiệu lạ
Anh N.T.H (30 tuổi, sống tại Hà Nội) đang điều trị tại Trung tâm Thận tiết niệu và Lọc máu, Bệnh viện Bạch Mai do suy thận mãn. H. bắt đầu thấy cơ thể “có gì đó không ổn” vào đầu năm nay từ những cơn mất ngủ triền miên, dù cả ngày mệt mỏi vẫn không thể chợp mắt.
Anh thường xuyên buồn nôn, vị giác thay đổi, ăn uống không còn ngon miệng như trước. Tưởng là do stress công việc và rối loạn tiêu hóa, anh chủ quan không đi khám ngay.
Đến khi tình trạng trở nên nặng nề hơn, buồn nôn xảy ra liên tục, người mệt lả, anh H. mới đến bệnh viện kiểm tra tổng quát. Kết quả xét nghiệm máu, nước tiểu, siêu âm và đo chức năng thận, bác sĩ thông báo anh bị suy thận mạn giai đoạn cuối, chỉ còn hai lựa chọn: Lọc máu định kỳ hoặc ghép thận.
Người đàn ông trẻ lặng người. Ở tuổi 30, anh H. chưa từng nghĩ lại mắc căn bệnh thường thấy ở người cao tuổi hoặc có bệnh lý nền lâu năm.
Bác sĩ giải thích, bệnh thận mạn tính không phải lúc nào cũng có biểu hiện rõ ràng. Những triệu chứng như buồn nôn, mất ngủ, thay đổi vị giác thực chất là dấu hiệu cơ thể đang bị ngộ độc vì thận không còn khả năng lọc bỏ các chất thải.
Điều khiến bác sĩ tiếc nuối là anh từng có dấu hiệu cảnh báo từ năm 2020. Khi đi khám sức khỏe định kỳ, kết quả xét nghiệm cho thấy anh có protein niệu. Đây là dấu hiệu rò rỉ đạm qua nước tiểu cảnh báo sớm cho thấy thận đang tổn thương.
Thời điểm đó bác sĩ khuyên anh theo dõi thêm. Đến năm 2022, anh bắt đầu thấy nước tiểu nhiều bọt và lâu tan, dấu hiệu điển hình của tiểu đạm. Anh chỉ uống thuốc theo đợt, không tái khám đều và cũng không tuân thủ chế độ ăn kiêng nghiêm ngặt.
Mỗi ngày có 30-40 người suy thận mới
Theo Tiến sĩ Nghiêm Trung Dũng, Giám đốc Trung tâm Thận tiết niệu và Lọc máu (Bệnh viện Bạch Mai), bệnh thận mạn tính thường tiến triển âm thầm, giai đoạn đầu không có biểu hiện rõ rệt. Nhiều trường hợp chỉ phát hiện bệnh khi đi khám sức khỏe định kỳ tại cơ quan hoặc chuẩn bị hồ sơ du học.
Tại trung tâm mỗi ngày ghi nhận 30–40 ca suy thận mới, trong đó không ít người dưới 30 tuổi, đang ở độ tuổi lao động sung sức nhất. Phần lớn chỉ đi khám khi triệu chứng trở nên nghiêm trọng, nhiều trường hợp đến viện lần đầu đã phải chỉ định lọc máu.
Phát hiện bệnh ở giai đoạn muộn khiến thời gian điều trị bảo tồn bị rút ngắn, chi phí gia tăng và hạn chế khả năng lựa chọn các phương pháp điều trị thay thế như ghép thận. Một số bệnh nhân dù có người thân sẵn sàng hiến thận nhưng lại không thể thực hiện ghép do đã mắc các biến chứng nặng như suy tim.
Bác sĩ Dũng cảnh báo thói quen sống thiếu khoa học đang góp phần làm tăng tỷ lệ người trẻ mắc bệnh thận mạn. Trong số các nguyên nhân, ngoài viêm cầu thận, một bệnh lý nền phổ biến thì việc tiêu thụ thực phẩm nhiều muối, dùng đồ ăn nhanh, thức uống không rõ nguồn gốc và sinh hoạt đảo lộn nhịp sinh học là những yếu tố nguy cơ lớn.
“Ngủ muộn, lười vận động, ăn uống thiếu kiểm soát là những thói quen phổ biến ở người trẻ hiện nay, dẫn đến rối loạn chuyển hóa, béo phì và kéo theo nhiều bệnh lý, trong đó có suy thận”, bác sĩ Dũng cho biết.
