Theo số liệu mới nhất từ Bộ Tài chính Mỹ (tính đến ngày 24/6), khoản thu từ “thuế quan và một số loại thuế tiêu thụ đặc biệt” đã đạt hơn 26,7 tỷ USD chỉ trong tháng 6. Trong đó, riêng một ngày đã ghi nhận tới 19,9 tỷ USD tiền thuế nhập khẩu được nộp vào ngân sách – con số lớn bất thường và có khả năng đẩy tổng thu trong tháng vượt mốc 30 tỷ USD.
Con số này vượt xa mức 22 tỷ USD trong tháng 5, cao hơn rất nhiều so với tháng 4 (17,4 tỷ USD) và tháng 3 (9,6 tỷ USD). Điều này cho thấy xu hướng tăng mạnh doanh thu từ thuế quan trong nhiệm kỳ thứ hai của ông Trump, vượt cả giai đoạn đầu nhiệm kỳ đầu tiên.
Bộ trưởng Thương mại Howard Lutnick đã đăng bài trên mạng xã hội ca ngợi mức thu này, đồng thời chỉ trích Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang (Fed) Jerome Powell vì “né tránh thảo luận về lợi ích tài chính khổng lồ mà thuế quan mang lại”.
Chính sách thuế của ông Trump đang tác động thế nào đến ngân sách liên bang?
Tính từ đầu năm tài khóa, hơn 121 tỷ USD đã được nộp vào ngân sách từ các loại thuế này – phần lớn là thuế quan đánh vào hàng hóa nhập khẩu. Đây là tỷ lệ cao chưa từng có trong lịch sử hiện đại, khi mà thuế quan thường chỉ chiếm khoảng 2% tổng thu ngân sách, nhưng nay đã tăng lên 4-5% trong những tháng gần đây.
Theo Văn phòng Ngân sách Quốc hội Mỹ (CBO), nếu giữ nguyên chính sách thuế như hiện tại, thâm hụt ngân sách có thể giảm 2.800 tỷ USD trong vòng 10 năm tới. Thậm chí, Chủ tịch Hội đồng Cố vấn Kinh tế Stephen Miran cho rằng con số thực tế có thể còn “cao hơn một chút” so với dự báo của CBO.
Dù vậy, cần lưu ý rằng số liệu hiện tại bao gồm cả một số khoản thuế tiêu thụ đặc biệt, không chỉ riêng thuế nhập khẩu. Số liệu tách biệt cụ thể dự kiến sẽ được công bố trong vài tuần tới. Tuy nhiên, thuế quan vẫn luôn chiếm phần lớn trong danh mục này.
Tháng 6 là tháng đầu tiên trong thời gian gần đây mà thuế suất gần như không thay đổi, đánh dấu sự ổn định tương đối sau một loạt điều chỉnh trong các tháng trước đó. Ví dụ, trong tháng 4, ông Trump bắt đầu áp mức thuế 10% gần như lên toàn bộ các quốc gia chỉ từ ngày mùng 5 của tháng.
Mức thuế ổn định giúp doanh nghiệp và nhà nhập khẩu có thể dự đoán và nộp thuế theo kế hoạch, dẫn đến các khoản nộp tập trung cao độ trong một vài ngày, như khoản gần 20 tỷ USD đã ghi nhận trong tháng 6.
Tuy nhiên, Tổng thống Trump vẫn để ngỏ khả năng áp thêm thuế trong thời gian tới, đặc biệt là trong sự kiện “Ngày Giải phóng 2.0” dự kiến diễn ra ngày 9/7. Một số quốc gia đang được xem xét gia hạn nếu được đánh giá là đàm phán thiện chí.
Thuế quan thực sự đóng vai trò quan trọng thế nào trong chi tiêu của chính phủ Mỹ?
Dù tăng mạnh, doanh thu thuế quan vẫn chỉ là một phần nhỏ trong ngân sách liên bang. Trong tháng 5 – tháng đầy đủ gần nhất có số liệu – tổng thu ngân sách của chính phủ Mỹ lên đến 371 tỷ USD. So với con số đó, thuế quan dù tăng vẫn chiếm tỷ lệ khá khiêm tốn.
Tuy nhiên, trong bối cảnh thâm hụt ngân sách và nợ công cao, bất kỳ khoản thu nào ổn định và tăng trưởng cũng có giá trị đáng kể, đặc biệt nếu có thể duy trì qua thời gian dài mà không ảnh hưởng tiêu cực đến tăng trưởng kinh tế.
Hiện tại, thuế quan đang trở thành một nguồn thu bổ sung quan trọng, đồng thời cũng là công cụ đàm phán trong chính sách thương mại của chính quyền Trump đối với nhiều đối tác toàn cầu.
Những tác động dài hạn của chính sách thuế quan
Với mức thu hàng tỷ USD mỗi ngày, rõ ràng chính sách thuế của ông Trump đang mang lại nguồn thu lớn cho chính phủ. Nhưng câu hỏi đặt ra là: liệu nguồn thu này có bền vững, và có gây thiệt hại ngược lại cho doanh nghiệp và người tiêu dùng Mỹ hay không?
Việc tăng thuế thường dẫn đến chi phí nhập khẩu cao hơn, có thể tác động đến giá cả hàng hóa trong nước và sức tiêu dùng. Mặc dù doanh thu trước mắt là khả quan, các nhà kinh tế vẫn tranh luận về cái giá dài hạn của một chính sách thuế quan mạnh tay và bao phủ rộng như hiện nay.
Cũng cần theo dõi phản ứng từ các đối tác thương mại lớn, bởi căng thẳng leo thang có thể dẫn đến trả đũa, làm gián đoạn chuỗi cung ứng và ảnh hưởng đến đầu tư quốc tế vào Mỹ.
