Khoa học

Một “dải Ngân Hà" khác đang bị xé toạc

Tóm tắt:
  • Ba kính thiên văn đã phát hiện năng lượng mạnh mẽ từ lỗ đen ở "trái tim" một bản sao khổng lồ của Ngân Hà.
  • Bản sao này, tên là J2345-0449, lớn gấp ba lần Ngân Hà và có lỗ đen hoạt động mạnh.
  • Lỗ đen này phát ra tia vô tuyến mạnh kéo dài hơn 5 triệu năm ánh sáng, làm xé toạc thiên hà.
  • Các tia vô tuyến này ngăn cản sự hình thành sao gần trung tâm của J2345-0449.
  • Quan sát này cung cấp dữ liệu quý giá cho các nhà khoa học về sự tiến hóa của các thiên hà.

Theo mô tả của nhà thiên văn Patrick Ogle từ Viện Khoa học kính viễn vọng không gian (Mỹ) và các cộng sự, cách xa Trái Đất gần 1 tỉ năm ánh sáng, một bản sao phóng to của Ngân Hà đang "gào thét" vì bị xé toạc bởi luồng năng lượng phun ra từ lỗ đen trung tâm.

Dữ liệu quan sát cho thấy một bản sao khổng lồ của Ngân Hà đang bị xé toạc bởi luồng tia còn lớn hơn chính nó nhiều lần - Ảnh: Kính viễn vọng vô tuyến Giant Metrewave

Dữ liệu quan sát cho thấy một bản sao khổng lồ của Ngân Hà đang bị xé toạc bởi luồng tia còn lớn hơn chính nó nhiều lần - Ảnh: Kính viễn vọng vô tuyến Giant Metrewave

Ngân Hà, tức thiên hà chứa Trái Đất Milky Way, là một thiên hà xoắn ốc.

Thiên hà đang bị xé toạc trong hình ảnh được ghi lại - J2345-0449 - cũng là thiên hà xoắn ốc cùng hình dạng, nhưng lớn gấp 3 lần Ngân Hà.

Điểm khác biệt duy nhất giữa hai thiên hà đó là Ngân Hà sở hữu một lỗ đen trung tâm đang ngủ đông, còn "trái tim" của J2345-0449 là một con quái vật đang hoạt động dữ dội, theo Live Science.

Lỗ đen này đang phát ra các tia vô tuyến mạnh mẽ, là các luồng hạt tích điện chuyển động nhanh phát ra sóng vô tuyến, trải dài hơn 5 triệu năm ánh sáng.

Viết trên tạp chí khoa học Monthly Notices of the Royal Astronomical Society, các tác giả cho biết luồng tia vô tuyến kiểu này rất hiếm đối với các thiên hà xoắn ốc.

Loại thiên hà giống như Ngân Hà cũng có thể phát ra tia vô tuyến từ lỗ đen, nhưng là các luồng tia yếu.

Các luồng mạnh như thứ vừa được quan sát thường chỉ xuất hiện ở các thiên hà hình elip khổng lồ, bởi lỗ đen của loại thiên hà này lớn hơn lỗ đen trung tâm của thiên hà xoắn ốc rất nhiều.

Nhưng lỗ đen bên trong J2345-0449 có thể lớn bất thường so với thiên hà, dẫn đến hiện tượng lạ.

Không chỉ như đang xé toạc J2345-0449 trong hình ảnh quan sát, các tia vô tuyến khủng khiếp này đang tàn phá thiên hà theo nghĩa đen.

Dữ liệu kết hợp từ kính viễn vọng không gian Hubble, kính viễn vọng vô tuyến Giant Metrewave và mảng kính viễn vọng vô tuyến ALMA cùng xác nhận các tia vô tuyến từ lỗ đen của J2345-0449 đang ngăn cản các ngôi sao hình thành gần trung tâm thiên hà.

Các tia này làm nóng các khí gần đó đến mức chúng không thể sụp đổ thành các ngôi sao mới, hoặc thậm chí đẩy nguyên liệu này ra khỏi thiên hà hoàn toàn.

Quan sát thú vị này cung cấp thêm một mảnh ghép hiếm, giúp các nhà khoa học điều chỉnh các mô hình vũ trụ liên qua đến sự tiến hóa của các thiên hà.

Các tin khác

Thời tiết miền Bắc những ngày tới

Hôm nay (31/3), miền Bắc vẫn đang trong đỉnh điểm đợt rét lần này với nhiệt độ thấp nhất chỉ từ 12-15 độ, cao nhất 17-20 độ. Dự báo ngày mai, trời tiếp tục rét với nền nhiệt tương đương hôm nay. Từ 2/4, nhiệt độ cao nhất lên khoảng 23 độ. Từ 3/4, trời ấm dần, trưa chiều có nắng nhẹ.

Giá vàng tăng không ngừng

Sáng nay (30/3),giá vàng trong nước tiếp tục tăng mạnh. Cả vàng miếng SJC và vàng nhẫn đều tiến sát mốc 101 triệu đồng/lượng.

Miền Bắc rét đỉnh điểm

Hôm nay (30/3) là đỉnh điểm đợt rét đang diễn ra ở miền Bắc với nhiệt độ xuống thấp nhất chỉ từ 12-15 độ, vùng núi cao dưới 10 độ. Khu vực từ Thanh Hoá đến Quảng Ngãi hôm nay có mưa rào rải rác, riêng Thanh Hoá đến Huế trời rét. Nam Bộ giảm nhiệt nhẹ sau chuỗi ngày nắng nóng.

Đòn bẩy cho một Việt Nam thịnh vượng - bài 3: Phá "cục máu đông" để cất cánh

TP - TPHCM được xem là điểm sáng cho sự phát triển mạnh mẽ của khối doanh nghiệp (DN) tư nhân. Các DN mong muốn nhận được sự hỗ trợ từ chính quyền, cải thiện chính sách cũng như đơn giản hóa thủ tục hành chính để vươn mình trở thành những đơn vị dẫn dắt ở các lĩnh vực, khối ngành kinh tế.