Sau hai thập kỷ tồn tại, thông tin chuỗi bán lẻ công nghệ HnamMobile tuyên bố đóng cửa không gây quá nhiều bất ngờ, mà là một dấu hiệu rõ ràng cho thấy thị trường bán lẻ các sản phẩm công nghệ (ICT) đang trải qua một giai đoạn đầy thách thức.
"Miếng bánh" thị phần không còn màu mỡ, buộc ngay cả những doanh nghiệp đầu ngành như Thế Giới Di Động, FPT Retail,… phải dồn toàn lực tìm kiếm "hương vị" tăng trưởng ở những lĩnh vực mới, khi mảng kinh doanh cốt lõi đang đối mặt với thực tế bão hòa.
Báo cáo ngành của MBS Research công bố tháng 1 chỉ ra thị trường bán lẻ điện tử tiêu dùng đã đạt đến điểm bão hòa và đang gặp khó khăn trong việc tìm kiếm động lực tăng trưởng mới. Tương tự, Chứng khoán Rồng Việt (VDSC) cũng nhận định các sản phẩm chủ lực như điện thoại, máy tính bảng có tỷ lệ thâm nhập cao và doanh số bán hàng trì trệ.
Bên trong một hệ thống bán lẻ ICT ở Hà Nội. Ảnh: Đức Huy.
Tái cấu trúc
Trước thực tế này, các doanh nghiệp lớn đã phải mạnh tay tái cấu trúc hệ thống. Quá trình này không chỉ dừng lại ở năm 2024 mà còn tiếp diễn mạnh mẽ trong năm 2025.
Tính đến hết tháng 8/2025, chuỗi Thế Giới Di Động (bao gồm cả TopZone) chỉ còn 1.014 cửa hàng, giảm 63 cửa hàng so với thời điểm đầu năm 2024. Chuỗi Điện Máy Xanh cũng giảm số lượng cửa hàng xuống còn 2.023, tức giảm 166 cửa hàng trong cùng thời điểm.
Thế Giới Di Động dừng mở các cửa hàng bán lẻ điện thoại. Ảnh: Đức Huy.
Theo báo cáo tài chính quý II của CTCP Kỹ thuật số FPT cho thấy chuỗi FPT Shop còn 625 cửa hàng, giảm 130 cửa hàng so với đầu năm 2024. Ông Hoàng Trung Kiên, CEO của FPT Shop, cho biết trong ĐHĐCĐ 2025: “Chúng tôi đã đóng 120 đến 140 FPT Shop trong năm 2024. Nỗ lực tái cơ cấu này khiến chi phí vận hành/tổng doanh thu đang giảm đi”
Khi động lực từ mảng kinh doanh cốt lõi suy yếu, các doanh nghiệp buộc phải tìm hướng đi mới và các con số tài chính gần đây đã cho thấy rõ sự chuyển dịch này.
Trong 6 tháng đầu năm, chuỗi Bách Hóa Xanh ghi nhận doanh thu 22.600 tỷ đồng, tăng hơn 16% so với cùng kỳ và đóng góp 30,7% vào tổng doanh thu của Thế Giới Di Động. Đáng chú ý, chuỗi này đã có lãi từ quý II/2024 sau 9 năm ròng liên tục thua lỗ.
Bách Hóa Xanh hiện là động lực tăng trưởng của tập đoàn, bù đắp cho sự đi ngang của mảng ICT và điện máy. Công ty đang đẩy mạnh mở mới tại khu vực miền Trung, dự kiến mở thêm 100 cửa hàng trong nửa cuối năm 2025.
Trong khi đó, báo cáo tài chính 6 tháng đầu năm của FRT cho thấy một bức tranh tương phản rõ rệt. Chuỗi nhà thuốc Long Châu đạt doanh thu 16.078 tỷ đồng, tăng 40% so với cùng kỳ, và đóng góp tới 70% doanh thu hợp nhất. Nếu tính trung bình, mỗi ngày chuỗi nhà thuốc Long Châu mang về cho FPT Retail xấp xỉ 90 tỷ đồng.
Đến cuối tháng 6/2025, Long Châu có hơn 2.190 nhà thuốc và 178 trung tâm tiêm chủng, trong đó, nhà thuốc tăng 248 cửa hàng và trung tâm tiêm chủng tăng 52 trung tâm so với thời điểm đầu năm. Doanh thu bình quân hàng tháng của mỗi nhà thuốc là 1,2 tỷ đồng.
Trong khi đó, chuỗi FPT Shop đạt 7.122 tỷ đồng doanh thu, tăng 3% so với cùng kỳ - gần như không tăng trưởng. FPT thừa nhận động lực chủ yếu đến từ các ngành hàng mới như bán lẻ điện máy và dịch vụ mà doanh nghiệp mở rộng thời gian qua.
Chuỗi Long Châu thành động lực tăng trưởng chính của FRT. Ảnh: Đức Huy
“Ông lớn” Digiworld đã mở rộng đáng kể sự hiện diện của công ty trong ngành hàng thiết bị gia dụng thông qua hợp tác thêm với các thương hiệu lớn như Phillips, Funiki (Hòa Phát), Cuckoo…
Các chuỗi công nghệ có quy mô nhỏ hơn như CellphoneS hay Di Động Việt cũng chọn nhảy vào mảng điện máy – gia dụng để đảm bảo tăng trưởng ngắn hạn. Ngoài bán đồ gia dụng online, Di Động Việt còn tham gia phân phối xe ô tô điện của VinFast hay BYD.
Chuyển dịch là bắt buộc
Có thể thấy, sự chuyển dịch sang lĩnh vực mới là bắt buộc, bởi mảng kinh doanh cốt lõi đang bị tấn công từ nhiều phía.
Cạnh tranh trực tuyến: Thói quen tiêu dùng đã thay đổi. Theo báo cáo của Metric, các sàn thương mại điện tử như Shopee, TikTok Shop, Lazada… hiện chiếm tới 65% thị phần các sản phẩm điện tử bán online. Các nhà bán lẻ truyền thống khó có thể cạnh tranh về giá và các chương trình khuyến mãi sâu do chi phí vận hành chuỗi vật lý cao hơn.
Áp lực từ kênh offline: Không chỉ bị cạnh tranh gay gắt trên không gian mạng, ngay tại "sân nhà" là các chuỗi cửa hàng vật lý, những gã khổng lồ như MWG và FRT cũng đang phải đối mặt với áp lực ngày càng tăng từ các đối thủ nhỏ hơn nhưng linh hoạt hơn.
Các chuỗi bán lẻ non trẻ như CellphoneS, HoangHaMobile và Shopdunk đang dần chiếm lĩnh thị phần nhờ vào một lợi thế quan trọng: chi phí vận hành thấp hơn. Điều này cho phép họ đưa ra các chính sách giá cạnh tranh hơn để thu hút khách hàng, trong khi vẫn đảm bảo trải nghiệm dịch vụ và hậu mãi tương đương với các chuỗi lớn. Sự trỗi dậy của các đối thủ này đang bào mòn thị phần của các 'ông lớn' ngay trên kênh offline truyền thống.
Công nghệ AI chưa phải là "phao cứu sinh": Mặc dù các dòng sản phẩm mới từ Apple, Samsung đều tích hợp AI, chúng vẫn chưa đủ sức tạo ra một chu kỳ nâng cấp thiết bị lớn. Chủ tịch Digiworld Đoàn Hồng Việt nhận định cần thêm thời gian để người tiêu dùng cảm nhận được lợi ích và sẵn sàng chi tiền. Một khảo sát của SellCell vào tháng 3/2025 cũng cho thấy phần lớn người dùng chưa thấy giá trị đáng kể từ các tính năng AI trên điện thoại của họ.
Nhìn chung, thị trường bán lẻ ICT Việt Nam đang ở trong một giai đoạn chuyển mình quan trọng. "Miếng bánh" có thể đã nhạt vị, nhưng cuộc đua tìm kiếm công thức tăng trưởng mới chỉ vừa bắt đầu. Thành công sẽ không còn đến từ việc chiếm lĩnh thị phần ICT, mà thuộc về những doanh nghiệp có khả năng tái cấu trúc hiệu quả và quyết đoán trong việc khai phá những "mỏ vàng" ở các thị trường mới.
