Lockheed Martin vừa hé lộ Vectis - siêu drone chiến đấu tàng hình thế hệ mới, hứa hẹn trở thành ‘người bạn đồng hành’ tối thượng cho F-35 trong các trận chiến tương lai.
Với công nghệ tàng hình đỉnh cao, khả năng tự trị thông minh và chi phí chỉ dưới 20 triệu USD, liệu Vectis có định nghĩa lại tác chiến không người lái? Khám phá ngay những bí mật công nghệ đằng sau cỗ máy này.
Ngày 21/9, Lockheed Martin chính thức công bố Vectis - máy bay không người lái (UAV/Drone) chiến đấu hợp tác thuộc chương trình Collaborative Combat Aircraft (CCA) của Không quân Mỹ.
Được phát triển bởi bộ phận Skunk Works nổi tiếng với các dự án bí mật như SR-71 Blackbird và F-117 Nighthawk, Vectis không chỉ là drone thông thường mà còn là nền tảng công nghệ đột phá, tập trung vào khả năng sống sót cao, tính linh hoạt và tích hợp liền mạch với các máy bay có người lái thế hệ thứ năm như F-35 Lightning II.
Với thiết kế tàng hình tiên tiến và hệ thống tự trị mở, Vectis hứa hẹn thay đổi cách thức hoạt động của không quân hiện đại, đặc biệt trong môi trường tranh chấp không gian mạng và không phận bị đe dọa cao.
Thiết kế và cấu trúc: Sự kết hợp giữa tàng hình và linh hoạt
Vectis được phân loại là UAV Group 5 theo tiêu chuẩn của Lầu Năm Góc, với trọng lượng cất cánh vượt quá 600kg và khả năng bay ở độ cao khoảng 5.500m.
Kích thước của nó nằm giữa tên lửa hành trình Common Multi-Mission Truck và máy bay chiến đấu F-16, tương đương với MQ-9 Reaper hoặc MQ-4C Triton, giúp dễ dàng triển khai từ các căn cứ phân tán hoặc thậm chí từ hộp vận chuyển.
Về mặt khí động học, Vectis áp dụng cấu trúc ‘cánh bay’ (flying wing) hoặc cánh tam giác delta với thân cánh hòa quyện (blended-wing-body), không đuôi (tailless) và đường viền lượn sóng để giảm thiểu phản xạ radar.
Lỗ hút không khí duy nhất được đặt ở phần trên thân máy bay (dorsal-mounted), với kênh dẫn khí uốn cong và vòi phun dẹt để làm mát khí thải, giảm dấu vết hồng ngoại và radar từ các góc nhìn dưới thấp - một đặc trưng lấy cảm hứng từ các dự án tàng hình như F-117 và RQ-170.
Thiết kế này không chỉ tối ưu hóa khả năng tàng hình mà còn hỗ trợ sản xuất hàng loạt nhờ kỹ thuật số và sản xuất tiên tiến, cho phép tùy chỉnh nhanh chóng cho các nhiệm vụ khác nhau.
Khả năng sống sót: Tiêu chuẩn mới cho CCA
Một trong những điểm nổi bật nhất của Vectis là khả năng sống sót ‘hàng đầu trong phân khúc CCA’, vượt trội so với các nền tảng tiêu hao truyền thống.
Công nghệ tàng hình được tích hợp sâu, sử dụng hình dạng khí động học, vật liệu hấp thụ radar tiên tiến và tốc độ cao để hoạt động trong môi trường chống không quân mạnh mẽ.
Vectis được thiết kế để chịu đựng và trở về từ các sứ mệnh rủi ro cao, thay vì hy sinh như các drone nhỏ hơn, đồng thời hỗ trợ mô hình ‘agile combat employment’ của Không quân Mỹ - triển khai từ các địa điểm tạm thời.
Độ tin cậy cao và dễ bảo dưỡng giúp nó trở thành ‘người bay hằng ngày’ (daily flyer), giảm thời gian ngừng hoạt động và tăng khả năng sẵn sàng chiến đấu.
Động cơ và hiệu suất: Tích hợp với máy bay chiến đấu thế hệ mới
Vectis sử dụng động cơ phản lực đơn (turbojet engine), chưa được tiết lộ loại cụ thể, nhưng được tối ưu hóa để theo kịp các máy bay thế hệ thứ năm như F-35 mà không cần khả năng siêu âm liên tục - mặc dù một số nguồn tiếng Nga cho rằng nó có thể đạt tốc độ siêu thanh để tăng tính linh hoạt.
Phạm vi hoạt động mở rộng phù hợp với các chiến trường như Ấn Độ-Thái Bình Dương, châu Âu và Trung tâm chỉ huy, với thời gian bay kéo dài và khả năng hoạt động ở độ cao cực đại.
Dự kiến chuyến bay đầu tiên vào cuối năm 2027, với sản xuất hàng loạt có thể bắt đầu từ năm 2028, Vectis nhắm đến chi phí dưới 20 triệu USD/chiếc, làm cho nó trở thành lựa chọn kinh tế cho ‘đàn’ (swarm) drone.
Tự trị và cảm biến: Kiến trúc mở cho nhiệm vụ đa dạng
Hệ thống tự trị của Vectis tuân thủ các kiến trúc tham chiếu của Chính phủ Mỹ, cho phép hoạt động độc lập hoặc hợp tác, ngay cả trong môi trường bị chặn GPS và liên lạc.
Giao diện kỹ thuật số hiện đại hỗ trợ trao đổi dữ liệu thời gian thực với máy bay dẫn đầu, với khả năng phân tích tình huống và giao nhiệm vụ tự động.
Kiến trúc sứ mệnh mở (open mission architectures) tránh tình trạng ‘khóa nhà cung cấp’, cho phép nâng cấp nhanh chóng và tích hợp phần mềm từ nhiều nguồn.
Về cảm biến, Vectis được trang bị radar quét mảng pha chủ động (AESA) và có thể tích hợp trạm quang-điện tử, cùng các container treo cho nhiệm vụ ISR (tình báo, giám sát, trinh sát).
Nó hỗ trợ các sứ mệnh đa dạng như chiến tranh điện tử (EW), chỉ định mục tiêu và chống không quân tấn công/phòng thủ.
Vũ khí và tích hợp: Robot trong đội hình bay
Vectis mang theo vũ khí trong khoang nội bộ để duy trì tàng hình, bao gồm tên lửa không đối không (air-to-air) và bom dẫn đường cho các mục tiêu mặt đất (air-to-surface).
Trong các mô phỏng, một chiếc F-22 có thể điều khiển 4 Vectis cùng lúc, với drone bay trước để phát hiện và bắn hạ mục tiêu theo lệnh từ phi công.
Hệ thống kiểm soát chung như MDCX™ đảm bảo kết nối đa miền, tương thích với F-35 và NGAD, mở rộng phạm vi sứ mệnh và tăng cường sức mạnh hỏa lực mà không cần thêm phi công con người.
