Trong tầm nhìn mới nhất của Mark Zuckerberg về tương lai, người dùng Facebook sẽ dành thời gian rảnh rỗi trò chuyện với AI sáng tạo. Trong thời đại mà ai nấy đều dành nhiều thời gian một mình hơn bao giờ hết, CEO Meta không chỉ rao giảng về sức mạnh kết nối giữa người với người mà còn hướng sự chú ý đến những người bạn mới, dưới hình hài công nghệ.
Trong một cuộc phỏng vấn vào tuần trước với người dẫn chương trình podcast công nghệ Dwarkesh Patel, Zuckerberg chia sẻ cách AI có thể khiến phương tiện truyền thông xã hội trở nên đậm tính tương tác, bao gồm việc biến các chatbot AI thành người tâm sự.
“Điều này có thay thế các kết nối trực tiếp hay kết nối ngoài đời thực không? Câu trả lời mặc định của tôi có lẽ là không”, Zuckerberg nói. “Thực tế là mọi người không có nhiều kết nối và họ cảm thấy cô đơn nhiều”.
Zuckerberg không phải là người duy nhất thúc đẩy tương lai với những người bạn AI, song đây là cách tiếp cận mới nhất của vị CEO này đối với cuộc khủng hoảng cô đơn đang hiện hữu. Trên phương tiện truyền thông xã hội, những bình luận của ông đã bị chỉ trích rộng rãi.
“Một ví dụ tuyệt vời về nền kinh tế cô đơn. Công nghệ khiến mọi người cô đơn, sau đó công nghệ lại bán cho con người một giải pháp dưới dạng công nghệ. Khả năng sinh lời vô tận”, Samantha Rose Hill, người đang viết một cuốn sách về sự cô đơn, nói.
Những người trẻ tuổi, bị buộc phải sử dụng Zoom trong thời gian học trung học và đại học, muốn gặp gỡ và đi chơi ngoài đời thực. Trong một cuộc khảo sát năm 2023 đối với sinh viên đại học và sau đại học từ Axios và Generation Lab, gần 80% số người được hỏi cho biết họ sử dụng ứng dụng hẹn hò ít hơn một lần một tháng, nếu có. Gần một nửa số thanh thiếu niên trong cuộc khảo sát năm 2024 của Trung tâm nghiên cứu Pew cho biết các trang mạng xã hội chủ yếu tác động tiêu cực đến nhóm tuổi của họ, tăng từ 32% vào năm 2022.
Nghiên cứu đã phát hiện ra rằng những người trẻ tham gia các hoạt động ngoại khóa như câu lạc bộ và thể thao thường có thành tích cao hơn, khát vọng lớn hơn và thái độ tích cực hơn về trường học. Mọi người đang dần từ bỏ các ứng dụng hẹn hò và chuyển sang câu lạc bộ sách. Họ háo hức được giao lưu, giao tiếp bằng mắt với nhau.
Như vậy, có vẻ ý tưởng của Zuckerberg không thực sự hiệu quả. Nghiên cứu nội bộ trước đây của Meta phát hiện ra rằng các trang mạng xã hội của công ty có thể làm trầm trọng thêm sự cô đơn thay vì làm giảm bớt nó. Mạng xã hội cho chúng ta cái nhìn thoáng qua về cuộc sống của hàng nghìn người cùng một lúc, nhưng các kết nối chỉ lướt qua bề mặt. Ngay cả khi một người bạn AI luôn ở bên bạn, đó cũng là loại tương tác đầu tư thấp, bị lặp lại.
Theo Jeffrey Hall, giáo sư nghiên cứu về giao tiếp tại Đại học Kansas, các nền tảng truyền thông xã hội và nỗ lực đưa AI thế hệ mới vào các ứng dụng đã bỏ lỡ toàn bộ mục đích của việc có một người bạn. Một số công ty công nghệ lớn đang đưa trải nghiệm trực tuyến hướng gần hơn đến các bot - và dĩ nhiên, điều này càng khiến giao tiếp xã hội vật lý trở nên kém hơn.
Một người trung bình dành nhiều thời gian cho màn hình hơn là giao tiếp trực tiếp với bạn bè. Công nghệ hứa hẹn kết nối thế giới đã đẩy chúng ta vào sự cô lập. Các ứng dụng hữu ích nhường chỗ cho sự phô trương, thương mại hóa cường điệu.
Đối với một số người, có vẻ rất không tự nhiên khi AI trở thành công cụ trung gian kết nối. Meta đã ra mắt một ứng dụng AI vào tuần trước dựa trên ý tưởng rằng nội dung do AI tạo ra nên chuyển từ giới hạn riêng tư sang nguồn cấp dữ liệu xã hội. Sứ mệnh ban đầu của Facebook là “trao cho mọi người sức mạnh để chia sẻ và giúp thế giới cởi mở và kết nối hơn”, song sứ mệnh của Meta hiện tại lại là “xây dựng tương lai của kết nối và công nghệ giúp điều đó trở nên khả thi”.
Các chatbot mà Meta xây dựng gặp phải rất nhiều vấn đề. Nhiều nhà báo phát hiện ra rằng chúng có thể nói dối trên Instagram, thậm chí trò chuyện về tình dục nhạy cảm với người dùng dưới 18 tuổi. Đáp lại, một phát ngôn viên Meta nói: “Chúng tôi hiện đã thực hiện các biện pháp bổ sung”.
Trong cuộc phỏng vấn podcast, Zuckerberg tuyên bố rằng người Mỹ trung bình có 3 người bạn hoặc ít hơn. Không rõ ông lấy số liệu thống kê từ đâu, song vị CEO này thừa nhận đúng rằng sự cô đơn là một vấn đề cấp bách. Trong một cuộc khảo sát của Pew năm 2023, 38% người lớn ở Mỹ cho biết họ có 5 người bạn trở lên, nhưng 8% cho biết họ không có ai.
Năm 2023, Vivek Murthy, khi đó là bác sĩ phẫu thuật Mỹ, gọi sự cô đơn là một đại dịch. Trong một cuộc thăm dò năm 2024 do Morning Consult thực hiện cho Hiệp hội Tâm thần Hoa Kỳ, 30% người lớn cho biết họ cảm thấy cô đơn 1 lần/tuần và 10% cho biết họ cảm thấy cô đơn mỗi ngày.
Facebook không tạo ra cuộc khủng hoảng cô đơn, song lại vô hình chung tạo ra các tương tác xã hội kém chất lượng. Người ta dành nhiều thời gian lướt mạng một mình thay vì ra ngoài và trò chuyện.
Nhìn chung, Facebook không làm gì nhiều để phát triển hoặc duy trì các kết nối sâu sắc trên nền tảng. Nó chỉ đơn thuần giống một tờ báo cá nhân, là nơi để chia sẻ thông tin cập nhật với mọi người, hay theo dõi người yêu cũ.
Đúng là nên ứng dụng AI thế hệ mới, song chắc hẳn nó không thể nào giống một người bạn thực sự. Hannah Kim, giáo sư triết học tại Đại học Arizona, cho biết: “Nhân vật AI cũng giống như các nhân vật hư cấu. Liệu một nhân vật hư cấu có thể tương tác và giao tiếp như một người bạn hay không? Các nhân vật hư cấu có thể giúp chúng ta đưa ra các ý tưởng về xã hội, song chúng ta không thể có mối quan hệ đa chiều với chúng. Phụ thuộc quá nhiều vào một chatbot có thể sai lệch thêm kỳ vọng của mọi người về những người bạn ngoài đời”, Kim nói.
Theo: Business Insider
