Dệt may là một trong những ngành hàng xuất khẩu chủ lực có tốc độ tăng trưởng ấn tượng những tháng đầu năm 2022. Sau ảnh hưởng nặng nề của đại dịch Covid 19, các doanh nghiệp dệt may đã từng bước phục hồi.
Theo số liệu từ Tổng cục hải quan, trị giá xuất khẩu hàng dệt may trong năm 2022 của cả nước đạt 37,57 tỷ USD, tăng 14,7% so với năm 2021. Trong năm qua, xuất khẩu hàng dệt may sang thị trường Hoa Kỳ đạt 17,36 tỷ USD, tăng 7,9%; sang EU đạt 4,46 tỷ USD, tăng 34,7%; Nhật Bản đạt 4,07 tỷ USD, tăng 25,8%; Hàn Quốc đạt 3,31 tỷ USD, tăng 12,1%... so với năm 2021.
Dù quý 1 và quý 2/2022 ghi nhận triển vọng xuất khẩu rất khả quan, song 2 quý cuối năm bắt đầu xuất hiện nhiều khó khăn khi nhu cầu tiêu thụ dệt may trên toàn cầu sụt giảm. Trị giá xuất khẩu đạt đỉnh vào tháng 8/2022, đồng thời cho thấy những dấu hiệu không mấy tích cực. Việc sụt giảm mạnh các đơn đặt hàng kể từ tháng 9 đã đảo chiều xu hướng khiến trị giá xuất khẩu mặt hàng này trong quý cuối cùng xuống mức thấp nhất trong năm 2022.
Theo đó, lợi nhuận của các doanh nghiệp dệt may trong quý 4 đã bắt đầu phân hóa, không còn đạt mức tăng trưởng ấn tượng như trước đó.
Lợi nhuận quý 4 có sự phân hóa
Thống kê 15 doanh nghiệp đầu ngành dệt may, tổng lợi nhuận sau thuế hợp nhất quý 4/2022 đạt vỏn vẹn 440 tỷ đồng, giảm 63% so với quý 4/2021, tương ứng giảm 762 tỷ đồng lợi nhuận trước bối cảnh lạm phát cao và rủi ro suy thoái tại các thị trường xuất khẩu chính.
Điển hình như “ông lớn” sợi bông Tập đoàn Dệt may Việt Nam (Vinatex, VGT) gây bất ngờ với khoản lỗ sau thuế 5 tỷ đồng trong khi cùng kỳ năm trước đạt 450 tỷ đồng, từng là doanh nghiệp có lãi lớn nhất nhóm dệt may. Đây cũng là quý đầu tiên Vinatex ghi nhận thua lỗ kể từ khi hoạt động.
Vinatex cho biết do ảnh hưởng từ chính sách Zero COVID của thị trường Trung Quốc, cầu một số thị trường giảm vào thời điểm cuối năm ảnh hưởng đến tình hình tiêu thụ và giá hàng tồn kho sợi. Trong những tháng đầu quý 4, các doanh nghiệp rơi vào tình thế khó khăn khi thị trường sợi gần như không có thanh khoản, thị trường may đơn hàng giảm mạnh, thông tin báo lỗ từ các đơn vị liên tục được đưa về, đặc biệt là các đơn vị sợi. Tuy vậy, lũy kế cả năm 2022, Vinatex vẫn có lãi hơn 1.000 tỷ đồng, giảm 20% so với cùng kỳ nhờ khoản lãi lớn trong nửa đầu năm.
Tương tự như Vinatex, Dệt may Garmex Sài Gòn (GMC) cũng chịu lỗ sau thuế quý 4 xấp xỉ 59 tỷ đồng trong khi cùng kỳ lãi gần 35 tỷ đồng. Theo giải trình, công ty đã phải ngừng sản xuất ở một số nhà máy từ giữa tháng 8 để khắc phục chất lượng nên hầu hết hàng sản xuất ra phải lưu kho, lượng hàng tồn kho chưa được tiêu thụ. GMC chỉ có lãi duy nhất trong quý 2 và lỗ cả 3 quý còn lại trong năm qua dẫn đến cả năm 2022 lỗ ròng gần 66 tỷ đồng ghi nhận năm đầu tiên thua lỗ từ khi niêm yết.
Bớt "tệ" hơn đôi chút, nhiều doanh nghiệp có tiếng trong ngành như May Sông Hồng (MSH), Sợi Thế Kỷ (STK), Everpia (EVE) ghi nhận lãi quý 4 giảm khoảng 40-50% so với cùng kỳ năm trước lần lượt đạt 55 tỷ, 43 tỷ và 27 tỷ đồng.
Trong danh sách, không thể không kể tới Gilimex (GIL) khi chịu ảnh hưởng nặng nề do nhu cầu giảm đột ngột từ phía đối tác lớn Amazon. Vào tháng 4 và tháng 5 năm trước, Amazon đã “ngay lập tức thay đổi và giảm nhu cầu dự kiến” trong thời gian còn lại của năm 2022 và 2023 xuống chỉ còn một phần nhỏ so với các dự báo trước đó khiến Công ty gánh chịu tình trạng dư thừa năng lực sản xuất và nguyên liệu thô.
Quý 4, Gilimex đạt gần 10 tỷ đồng lợi nhuận, giảm 92% so với quý 4/2021. Lũy kế cả năm 2022, Gilimex ghi nhận doanh thu đạt 3.167 tỷ đồng giảm 24%, song lợi nhuận sau thuế vẫn tăng 9% so với cùng kỳ đạt 361 tỷ đồng nhờ đóng góp từ 2 quý đầu năm.
Ở chiều ngược lại, so với con số đạt được cuối quý 4 năm trước, có 4 doanh nghiệp dệt may hàng đầu đạt mức tăng trưởng dương lên đến 2 thậm chí 3 chữ số.
Trong đó, Dệt may - Đầu tư - Thương mại Thành Công (TCM) gây ấn tượng khi lợi nhuận sau thuế quý 4 đạt 60 tỷ đồng, mức tăng trưởng gần 140% so với cùng kỳ. Lũy kế cả năm 2022, Dệt may Thành Công ghi nhận 281 tỷ đồng lợi nhuận tăng 95%.
Tổng CTCP Phong Phú (PPH) là doanh nghiệp có lãi lớn nhất về con số tuyệt đối. Cụ thể, lãi sau thuế đạt tới 99 tỷ đồng, cùng kỳ năm trước ghi nhận 44 tỷ đồng tương ứng tăng 125% so với quý 4/2021. Lũy kế năm 2022, PPH báo lãi kỷ lục từ khi hoạt động 486 tỷ đồng, tăng 42% so với cùng kỳ. Doanh nghiệp này đặt kế hoạch lãi sau thuế 377 tỷ đồng. Với kết quả đạt được, PPH đã vượt 30%. kế hoạch đề ra.
Một doanh nghiệp dệt may khác cũng ghi nhận lợi nhuận tăng trưởng trong năm 2022 là May Việt Tiến (VGG) . Dù giảm 14% lợi nhuận so với cùng kỳ trong quý 4, song công ty vẫn hoàn thành và vượt xa chỉ tiêu lãi trước thuế 150 tỷ đồng cả năm. Công ty đạt mức lợi nhuận trước thuế 218 tỷ đồng, gấp hơn 2 lần so với cùng kỳ.
Khó khăn vẫn còn phía trước
Nhờ tận dụng tốt các hiệp định thương mại tự do có hiệu lực và tăng đáp ứng quy tắc xuất xứ hưởng ưu đãi thuế quan theo cam kết tại FTA, kết quả xuất khẩu hàng dệt may có sự tăng trưởng trong năm 2022.
Tuy nhiên, ngành dệt may Việt Nam vẫn đứng trước nhiều khó khăn thách thức khi phụ thuộc nhiều vào chi phí đầu vào, giá nhân công lao động và suy thoái kinh tế. Đáng lưu ý, suy thoái kinh tế toàn cầu hiện nay đẩy nhu cầu suy giảm trên cả thị trường trong nước lẫn các nước nhập khẩu lớn: Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc,…
Ngoài ra, trong bối cảnh tỷ giá leo thang, đồng tiền ở một số nước nhập khẩu đơn hàng lớn có xu thế mất giá cũng gây ảnh hưởng không nhỏ đến hoạt động xuất khẩu ngành dệt may tại Việt Nam.
Tại thị trường nội địa, ngành dệt may chứng kiến sự tham gia của nhiều “đại gia” nước ngoài vào lĩnh vực thời trang. Từ các hãng bình dân đến các thương hiệu xa xỉ như: Zara, H&M, Uniqlo, Dior, LV,.. đều đang muốn sở hữu “miếng mồi béo bở” với gần 100 triệu dân. Đứng trước sự lấn áp của các hãng thời trang quốc tế, các doanh nghiệp trong nước đứng ngồi không yên khi thị phần dần bị co hẹp lại.
Trong một báo cáo mới đây của Chứng khoán KIS, đội ngũ phân tích cho rằng 2023 sẽ là một năm đầy thử thách cho ngành dệt may do nhu cầu thấp đối với các sản phẩm may mặc. Theo Hiệp hội Dệt may Việt Nam (VITAS), đơn đặt hàng trước cho quý 1/2023 đã giảm 25-27% so với cùng kỳ, báo hiệu một năm nhiều khó khăn phía trước.
Chung quan điểm, Chứng khoán VNDirect nhận định nhu cầu của các thị trường xuất khẩu hàng đầu của Việt Nam: Mỹ, EU, thậm chí cả Trung Quốc sẽ tiếp tục giảm vào năm 2023. Nghiên cứu của VNDirect chỉ ra rằng các các đơn hàng xuất khẩu của Việt Nam đã giảm kể từ T7/22 do lượng hàng tồn kho tăng cao tại các nhà bán lẻ lớn của Mỹ như Adidas, Nike, … Theo báo cáo hàng quý mới nhất, về lượng hàng tồn kho, Adidas và Nike có mức tăng mạnh 44% và 35% so với cùng kỳ bởi sức tiêu thụ yếu.
