Sau một thập kỷ vắng bóng và bị liệt vào danh sách các loài có nguy cơ tuyệt chủng, rắn chỉ Barbados (tên khoa học: Tetracheilostoma carlae), loài rắn nhỏ nhất thế giới với chiều dài chỉ khoảng 9-10 cm, đã bất ngờ được tái phát hiện tại trung tâm đảo Barbados.
Không chỉ dễ nhầm lẫn với giun về ngoại hình, lối sống của rắn chỉ Barbados cũng có phần giống với giun đất (Ảnh: Getty).
Phát hiện này được xem là một bước ngoặt quan trọng trong công tác bảo tồn, đặc biệt khi loài rắn này từng nằm trong danh sách 4.800 loài đã biến mất toàn cầu do tổ chức bảo tồn quốc tế Re:wild tổng hợp.
Trong khuôn khổ Chương trình Bảo tồn Bò sát Đặc hữu Barbados (CBER), các chuyên gia môi trường đã miệt mài tìm kiếm trong nhiều năm. Cá thể rắn tí hon này cuối cùng được phát hiện một cách bất ngờ dưới một tảng đá, nơi mà thông thường chỉ tìm thấy côn trùng hoặc giun đất.
Khác với hình dung phổ biến về rắn, rắn chỉ Barbados có thân hình mảnh như sợi chỉ, lớp vảy nhẵn bóng và một chiếc đầu khó phân biệt nếu không dùng kính lúp chuyên dụng. Điều này khiến chúng thường bị nhầm lẫn với giun đất hoặc loài rắn mù Brahminy, một loài xâm lấn mới xuất hiện trên đảo Barbados.
Kích thước thực tế của một con rắn chỉ Barbados (Ảnh: Iflscience).
Ông Connor Blades, chuyên gia kỹ thuật thuộc Bộ Môi trường Barbados, giải thích: “Chúng nhỏ đến mức nằm gọn trong lòng bàn tay, và nếu không để ý kỹ, bạn có thể tưởng nhầm là một cọng rễ cây hay con giun đất nào đó. Việc chúng mất tích 20 năm không hẳn vì chúng đã biến mất, mà có thể chỉ vì... chúng quá khó để tìm thấy".
Không chỉ có ngoại hình giống giun, rắn chỉ Barbados còn có lối sống tương tự. Chúng sống dưới lòng đất, ẩn mình trong tổ mối và có khả năng tiết ra chất hóa học đánh lừa mối, khiến mối không tấn công chúng.
Loài rắn này chủ yếu ăn kiến và mối, đóng vai trò quan trọng trong việc cân bằng hệ sinh thái ngầm. Ngoài ra, chúng còn góp phần làm tơi xốp đất và phân hủy hữu cơ, tương tự như giun đất.
Rắn chỉ Barbados thuộc nhóm rắn nguyên thủy Scolecophidia, được cho là đã tồn tại từ kỷ Phấn trắng hoặc thậm chí lâu hơn, khi còn sống trên siêu lục địa cổ Gondwana. Tổ tiên của chúng có thể đã di cư tới Barbados từ các vùng khác ở châu Mỹ qua hàng triệu năm trôi dạt địa chất.
Ông Justin Springer, phụ trách chương trình của Re:wild, nhấn mạnh: “Dù nhìn giống giun đất, nhưng rắn chỉ Barbados thực ra là một phần của câu chuyện tiến hóa lâu dài, độc đáo và cực kỳ mong manh của tự nhiên.
Chúng nhắc nhở chúng ta rằng những gì nhỏ bé nhất cũng có thể quý giá nhất, miễn là chúng ta đủ kiên nhẫn để tìm, và đủ hiểu biết để bảo vệ".
