Khoa học

Lộ diện hành tinh có “bầu trời ngược đời”

Tóm tắt:
  • Khám phá về TOI-421 b đã thay đổi lý thuyết hình thành và tiến hóa tiểu Hải Vương Tinh.
  • James Webb phát hiện khí quyển TOI-421 b đầy sương mù dày đặc, trái với dự đoán ban đầu.
  • Thành phần khí có carbon monoxide, lưu huỳnh dioxide, nhiều hydro, nhưng thiếu methane và carbon dioxide.
  • Bầu khí quyển giàu hydro phản ánh thành phần ngôi sao chủ, khác biệt với các tiểu Hải Vương Tinh lạnh hơn.
  • Phát hiện giúp hiểu về sự tiến hóa hành tinh và giải thích lý do thiếu tiểu Hải Vương Tinh trong hệ Mặt Trời.

Sử dụng kính viễn vọng không gian mạnh nhất thế giới James Webb, nhóm nghiên cứu dẫn đầu bởi nhà thiên văn học Eliza Kempton từ Đại học Maryland (Mỹ) đã xác định thành phần khí quyển của hành tinh TOI-421 b, một kết quả hoàn toàn ngược với những gì họ dự đoán.

Hành tinh TOI-421 b - Ảnh đồ họa: NASA

Hành tinh TOI-421 b - Ảnh đồ họa: NASA

TOI-421 b là một tiểu Hải Vương Tinh, tức loại hành tinh khí cùng tính chất với Sao Hải Vương nhưng nhỏ hơn. Chúng khá phổ biến trong các hệ sao khác.

Hành tinh này được phát hiện từ năm 2020, có khối lượng gấp 7 lần Trái Đất và chỉ mất 5,2 ngày để hoàn thành một vòng quay quanh sao mẹ TOI-421. Do vậy, nó thuộc nhóm các tiểu Hải Vương Tinh nóng với nhiệt độ trung bình 727 độ C.

Giờ đây, với James Webb, các nhà khoa học đã hiểu thêm về hành tinh cách chúng ta 224 năm ánh sáng này nhờ nắm bắt thành phần của bầu khí quyển.

"Tại sao chúng tôi quan sát hành tinh này, TOI-421 b? Đó là vì chúng tôi nghĩ rằng có lẽ nó sẽ không có sương mù" - GS Kempton nói với Space.com.

Lập luận này dựa vào một số dữ liệu trước đây từ kính viễn vọng không gian Hubble cho thấy các tiểu Hải Vương Tinh nóng hơn 577 độ C ít bị sương mù hoặc mây che phủ hơn những hành tinh khác.

Thế nhưng 2 lần quan sát mới bằng 2 thiết bị khác nhau của James Webb cho thấy nó không chỉ có sương mù, mà còn là sương mù dày đặc dưới dạng các đám mây đầy hơi nước, cuộn xoáy khắp bầu khí quyển.

Không chỉ vậy, các nhà khoa học còn tìm thấy tín hiệu của carbon monoxide, lưu huỳnh dioxide và một lượng lớn hydro, nhưng lại thiếu vắng methane hoặc carbon dioxide - là những thứ mà họ ngỡ ràng mình sẽ thấy.

Nói cách khác, hành tinh này sở hữu một bầu khí quyển mang những đặc điểm trái ngược với dự đoán, phá vỡ các lý thuyết được chấp nhận rộng rãi về sự hình thành và tiến hóa của tiểu Hải Vương Tinh.

Điều này có thể chỉ ra rằng các tiểu Hải Vương Tinh nóng có thể đã tiến hóa theo những con đường khác biệt so với những cái lạnh hơn cùng loại.

Bầu khí quyển giàu hydro đặc biệt hấp dẫn vì nó phản ánh chặt chẽ thành phần của ngôi sao chủ của TOI-421 b .

"Nếu bạn chỉ lấy cùng một loại khí tạo nên ngôi sao mẹ, đặt nó lên trên bầu khí quyển của một hành tinh và trong nhiệt độ mát hơn nhiều của hành tinh này, bạn sẽ có được sự kết hợp khí tương tự" - GS Kempton cho biết.

Quá trình này giống với các hành tinh trong hệ Mặt Trời hơn là các tiểu Hải Vương Tinh khác mà nhân loại từng biết và rất có thể góp phần giúp các nhà khoa học tìm kiếm đáp án cho câu đố: Vì sao hệ Mặt Trời thiếu tiểu Hải Vương Tinh?

Các tin khác

Giá vàng quay đầu giảm

Sáng nay (15/5), giá vàng trong nước lại quay đầu giảm. Theo đó, giá vàng miếng SJC về mốc 120 triệu đồng/lượng, vàng nhẫn giá thấp nhất còn quanh mốc 114 triệu đồng/lượng.

VN-Index vượt 1.300 điểm

3 phiên tăng liên tiếp giúp VN-Index lấy lại mốc 1.300 điểm sau khi đánh mất trong nhịp điều chỉnh mạnh vì biến động thuế quan cách đây một tháng.

Giá vàng trong nước "bỏ xa" thế giới

Sáng nay (14/5), giá vàng trong nước tăng. Giá vàng miếng trong nước cao hơn gần 18 triệu đồng/lượng so với thế giới, mức chênh của vàng nhẫn dao động 13-16 triệu đồng/lượng, tùy từng thương hiệu.

Miền Bắc sắp đón mưa dông

Chiều tối và đêm nay (14/5), miền Bắc và Bắc Trung Bộ có mưa rào và dông rải rác, riêng vùng núi Bắc Bộ có mưa to đến rất to. Tây Nguyên, Nam Bộ tiếp tục mưa dông vào chiều tối nay. Các khu vực khác ngày nắng, ít mưa.

Giá vàng bất ngờ tăng mạnh

Cuối chiều 13/5, giá vàng trong nước quay đầu tăng 1 triệu đồng/lượng. Theo đó, vàng miếng SJC lên mốc 120,5 triệu đồng/lượng, vàng nhẫn cao nhất lên 119 triệu đồng/lượng.

Giá vàng đồng loạt giảm mạnh

9h sáng nay (12/5), Công ty Vàng bạc đá quý Sài Gòn niêm yết giá vàng miếng SJC 119 - 121 triệu đồng/lượng mua vào - bán ra, giảm 1 triệu đồng/lượng so với đầu giờ sáng.

Giá vàng tiếp tục tăng

Sáng nay (11/5), giá vàng trong nước tiếp tục tăng. Theo đó, vàng miếng SJC lên mốc 122 triệu đồng/lượng, vàng nhẫn cao nhất 120 triệu đồng/lượng.

Miền Bắc, miền Trung mưa đến bao giờ?

Ngày hôm nay (11/5), khu vực miền Bắc và miền Trung tiếp tục có mưa rào và dông rải rác, nhiều nơi xảy ra mưa vừa, mưa to đến rất to, kèm theo nguy cơ lốc sét và gió giật mạnh. Từ đêm nay mưa lớn giảm dần ở khu vực này. Tây Nguyên, Nam Bộ tiếp tục có mưa dông vào chiều và tối nay.