Các nhà nghiên cứu đã ghi lại được những hình ảnh dưới đáy biển báo hiệu núi lửa sắp phun trào |
Núi lửa Axial Seamount nằm gần 1,4 km dưới nước trên một điểm nóng địa chất, nơi những luồng đá nóng chảy nóng bỏng phun trào từ lớp phủ Trái đất và vào lớp vỏ. Axial Seamount cũng nằm trên Juan de Fuca Ridge, một khu vực mà hai mảng kiến tạo lớn (Thái Bình Dương và mảng Juan de Fuca) liên tục tách ra, gây ra sự tích tụ áp suất đều đặn bên dưới bề mặt hành tinh.
Theo các nhà nghiên cứu tại “Sáng kiến quan sát đại dương” của Quỹ khoa học quốc gia của Mỹ, một cơ sở do Đại học Washington điều hành để theo dõi hoạt động của núi lửa Axial Seamount, tần suất động đất gần đây đã tăng đáng kể khi núi lửa phun trào với ngày càng nhiều magma, báo hiệu một vụ phun trào có thể sắp xảy ra.
Hàng trăm trận động đất mỗi ngày
 |
Những đám mây trắng chất thải vi khuẩn cuồn cuộn trôi lên từ đáy biển. (Ảnh: UW/NSF-OOI/CSSF-ROPOS) |
William Wilcock, nhà địa vật lý biển và là giáo sư tại Khoa Hải dương học thuộc Đại học Washington, người nghiên cứu về núi lửa, cho biết: "Hiện tại, có khoảng vài trăm trận động đất mỗi ngày, nhưng vẫn ít hơn nhiều so với những gì chúng ta chứng kiến trước vụ phun trào trước đó".
Ông cho biết thêm: “Tôi cho rằng núi lửa này sẽ phun trào vào cuối năm nay hoặc đầu năm 2026, nhưng cũng có thể là ngày mai vì hoàn toàn không thể đoán trước được”.
Trong lần phun trào gần đây nhất của núi lửa vào tháng 4 năm 2015, nhóm nghiên cứu đã quan sát khoảng 10.000 trận động đất nhỏ trong vòng 24 giờ và Wilcock cho biết điều tương tự có thể xảy ra trong lần phun trào tiếp theo.
Rất may, Axial Seamount có độ ôn hòa tương đối nên rất phù hợp để con người quan sát kỹ. Các nhà quan sát cho biết lần tới khi núi lửa phun trào, đài quan sát thậm chí còn có kế hoạch phát trực tiếp sự kiện này, điều chưa từng được thực hiện trước đây.
Quan sát một vụ phun trào núi lửa dưới biển không phải là nhiệm vụ dễ dàng. Các nhà khoa học mới trực tiếp chứng kiến một vụ phun trào như vậy lần đầu tiên vào ngày 29/4 vừa qua. Không ngờ, việc quan sát kỹ lưỡng Axial Seamount đã tiết lộ thời điểm phun trào của nó không chỉ liên quan đến những gì sủi bọt bên dưới bề mặt mà còn liên quan đến những gì ở phía trên.
Cả ba vụ phun trào gần đây nhất (năm 1998, 2011 và 2015) đều xảy ra trong khoảng thời gian từ tháng 1 đến tháng 4, thời điểm trong năm khi Trái Đất di chuyển ra xa mặt trời. Wilcock cho biết: " Có thể nó liên quan đến lực (trọng trường) từ mặt trăng tác động đến núi lửa".
Mặt trăng quay quanh Trái đất mỗi tháng và lực hấp dẫn của nó làm thủy triều đại dương lên xuống, gây ra những biến đổi áp suất trên đáy biển. Khi khoang magma của núi lửa đạt đến khối lượng tới hạn, những thay đổi áp suất này gây thêm áp lực lên miệng núi lửa, miệng núi lửa được tạo ra bởi các vụ phun trào trước đó. Áp suất của thủy triều cao cũng gây ra nhiều trận động đất hơn, từ từ làm căng khoang đến điểm vỡ.
