Các tế bào T hay lympho bào T là một loại tế bào bạch cầu trong hệ miễn dịch. Tế bào T có khả năng nhận ra các tế bào bất thường hoặc bị nhiễm virus trong cơ thể để tiêu diệt. Tuy nhiên, các tế bào T đôi khi có thể không nhận ra hay loại bỏ những mối đe dọa này trong cơ thể, chẳng hạn như trong trường hợp ung thư.
Liệu pháp tế bào CAR-T là gì?
Liệu pháp tế bào T thụ thể kháng nguyên dạng khảm (CAR) là một phương pháp điều trị miễn dịch. Trong đó, các tế bào T được lấy từ máu của bệnh nhân, được sửa đổi trong phòng thí nghiệm nhằm mục đích cho phép các tế bào T xác định và tiêu diệt các tế bào ung thư. Các tế bào T được sửa đổi này sau đó được đưa ngược trở lại người bệnh.
Khi trở lại cơ thể bệnh nhân, các tế bào T đã được sửa đổi có thể phát hiện ra các tế bào ung thư và tiêu diệt ung thư bằng cách khai thác phản ứng miễn dịch của chính cơ thể.
Hiện nay, Singapore là quốc gia đầu tiên ở Đông Nam Á cung cấp điều trị.
Phương pháp này có thể điều trị những bệnh nào?
Liệu pháp tế bào CAR-T đặc biệt hiệu quả đối với những bệnh nhân được chẩn đoán mắc các loại bệnh bạch cầu lympho cấp tính (ALL) tái phát độ ác tính cao và u lympho non-Hodgkin tái phát như u lympho tế bào B lớn lan tỏa (DLBCL). Với người bệnh đã áp dụng ít nhất hai phác đồ điều trị trước đó nhưng không mang lại kết quả mong muốn, liệu pháp này đã có những tác dụng bất ngờ.
Bệnh nhân nào áp dụng được liệu pháp tế bào CAR-T?
Các nhóm bệnh nhân có thể điều trị liệu pháp tế bào CAR-T bao gồm:
Bệnh nhân nhi và thanh niên từ 2 đến 25 tuổi mắc bệnh bạch cầu lympho cấp tế bào B (ALL) kháng thuốc và tái phát sau đó hoặc sau khi ghép tế bào gốc.
Người lớn mắc u lympho tế bào B lớn lan tỏa (DLBCL) không đáp ứng ít nhất hai phương pháp điều trị tiêu chuẩn.
Những nhóm bệnh nhân sau đây có thể không đủ điều kiện để điều trị liệu pháp tế bào CAR-T:
Bệnh nhân tăng huyết áp nội sọ hoặc mất ý thức
Bệnh nhân suy hô hấp
Bệnh nhân đông máu nội mạch lan tỏa
Bệnh nhân bị nhiễm khuẩn máu hoặc nhiễm trùng hoạt động không kiểm soát
Các tác dụng phụ của liệu pháp tế bào CAR-T là gì?
Một trong các tác dụng phụ thường gặp của liệu pháp tế bào CAR-T là hội chứng giải phóng cytokine (CRS). Đây là bệnh đa hệ thống do tác động của các tế bào CAR-T hoạt động và loại bỏ tế bào ung thư.
Có thể kể đến các tác dụng phụ của CRS bao gồm: Sốt cao và ớn lạnh, khó thở, buồn nôn, nôn mửa hoặc thêm tiêu chảy, cảm thấy chóng mặt và choáng váng, đau đầu, nhịp tim nhanh, mệt mỏi, đau cơ hoặc khớp…
CRS có thể xuất hiện nhiều tuần sau khi truyền, nhưng thường xuất hiện trong vòng hai tuần sau khi truyền. Mức độ nghiêm trọng của CRS không tương quan với việc đáp ứng liệu pháp tế bào CAR-T.
Một tác dụng phụ phổ biến khác là các biến cố độc thần kinh liên quan đến tế bào hiệu ứng miễn dịch (ICANS), ảnh hưởng đến hệ thần kinh trung ương.
Theo các chuyên gia, CRS và ICANS là những tác dụng phụ có khả năng điều trị cao và kiểm soát được bởi một đội ngũ chăm sóc lâm sàng đã qua đào tạo.
Hiệu quả của liệu pháp tế bào CAR-T thế nào?
Các nghiên cứu cũng như thực tế điều trị tại Singapore cho thấy, liệu pháp tế bào CAR-T đã mang lại những kết quả đáng mừng trong điều trị u lympho và các bệnh ung thư máu khác.
Tỷ lệ thành công chung trong việc thuyên giảm khi điều trị liệu pháp tế bào CAR-T là 60–80% cho bệnh u lympho và 80–90% cho các bệnh bạch cầu 2. Nhiều bệnh nhân bị u máu tái phát trước đây cũng cho kết quả đầy khả quan và không có dấu hiệu tái phát sau khi được điều trị.
Liệu pháp tế bào CAR-T được đánh giá mang đến cho bệnh nhân ung thư máu một lựa chọn điều trị có khả năng cứu sống trong trường hợp bệnh của họ không được kiểm soát bằng hóa trị tiêu chuẩn, liệu pháp đích hoặc ghép tủy xương.
Tuy nhiên, do đây là phương pháp điều trị mới của liệu pháp tế bào, có một số thách thức cần xem xét như lựa chọn bệnh nhân, những người có thể đáp ứng tốt từ phương pháp điều trị này, mức độ phù hợp với sức khỏe, thời gian lấy tế bào, các mối quan tâm về hậu cần và tỷ lệ rủi ro – lợi ích của việc điều trị cho từng bệnh nhân. Tuy nhiên, liệu pháp tế bào CAR-T vẫn là một liệu pháp đột phá với tỷ lệ thành công cao, và có thể là một lựa chọn cho các phương pháp điều trị ung thư không huyết học trong tương lai gần.
Hiện nay, Trung tâm Ung thư Parkway PCC Singapore là nơi áp dụng liệu pháp tế bào CAR-T trong điều trị ung thư máu với đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm và chuyên môn cao, thiết bị và công nghệ hiện đại của thế giới.
Tại Việt Nam, để biết thêm thông tin, người bệnh có thể liên lạc qua:
Văn phòng Đại diện của Trung tâm Ung thư Parkway PCC Singapore
(Trung tâm hỗ trợ bệnh nhân CanHope Hanoi)
Địa chỉ: Tầng 5, số 110 Bà Triệu, Hai Bà Trưng, Hà Nội
Hotline: 0988 155 855 / 084 308 3637
