Nhà máy nhiên liệu sinh học Bio-Ethanol Dung Quất (gọi tắt nhà máy Ethanol Dung Quất) được khởi công vào tháng 9/2009 tại Khu Kinh tế Dung Quất (huyện Bình Sơn, tỉnh Quảng Ngãi). Dự án do Công ty CP Nhiên liệu sinh học dầu khí Miền Trung (BSR-BF - đơn vị thuộc Tập đoàn Dầu khí Việt Nam - PVN) làm chủ đầu tư.
Dự án được triển khai xây dựng trên diện tích 24ha, với tổng vốn ban đầu gần 1.850 tỷ đồng, sau đó đội vốn lên 2.219 tỷ đồng. Đây là nhà máy sản xuất nhiên liệu sinh học lớn nhất miền Trung với công nghệ hiện đại, công suất tối đa đạt 100.000m3 ethanol/năm.
Sản phẩm Bio - Ethanol do nhà máy cung cấp được sản xuất từ sắn lát khô (khoai mì) và dùng pha trộn với xăng A92 để tạo ra xăng E5 phân phối ra thị trường. Ethanol Dung Quất từng góp phần thúc đẩy thị trường xăng sinh học E5 cho cả nước.
Tháng 2/2012, nhà máy đi vào vận hành. Thế nhưng trái với những kỳ vọng, chỉ sau hai năm chính thức hoạt động, nhà máy Ethanol Dung Quất liên tục phải sản xuất cầm chừng và rơi vào thua lỗ. Tháng 4/2015, nhà máy đóng cửa do giá bán Ethanol trên thị trường thấp hơn so với giá thành sản xuất.
Đến tháng 3/2016, đại dự án này đứt vốn lưu động, tạm ngừng trả lương cho người lao động. Càng về sau, tình cảnh nhà máy này càng cam go vì càng “đắp chiếu” càng đổ nợ, còn hoạt động thì thua lỗ. Đây là một trong số 12 dự án thua lỗ nghìn tỷ của ngành Công Thương nằm trong diện phải cơ cấu lại trong nhiều năm qua.
Theo báo cáo tài chính năm 2021 của Công ty CP Lọc hóa dầu Bình Sơn (BSR, Công ty mẹ của BSR-BF, nắm giữ 65,54% vốn cổ phần), BSR-BF bị 3 ngân hàng khởi kiện ra tòa do phát sinh các khoản vay quá hạn, nợ gốc và lãi vay hợp đồng tín dụng xây dựng. Ngày 22/2/2024, công ty này đã nộp đơn đến TAND tỉnh Quảng Ngãi yêu cầu mở thủ tục phá sản.
Tính đến 31/12/2023, nợ ngắn hạn của BSR-BF vượt quá tài sản ngắn hạn 1.532 tỷ đồng, lỗ lũy kế 1.588 tỷ đồng và nợ quá hạn thanh toán khoảng 1.566 tỷ đồng. Các khoản nợ quá hạn thanh toán tính đến ngày 31/12/2023 gồm lãi vay khoảng 439 tỷ đồng, số dư gốc vay khoảng 1.127 tỷ đồng. BSR-BF đã thế chấp toàn bộ nhà cửa, máy móc, thiết bị và các tài sản cố định hữu hình từ nhà máy Ethanol Dung Quất để đảm bảo cho khoản tiền vay ngân hàng.
Theo ghi nhận của PV, thời gian qua, nhà máy hàng nghìn tỷ đồng này rơi vào tình trạng hoang vắng, cỏ dại mọc um tùm. Người dân xung quanh nhà máy không khỏi ngán ngẩm khi chứng kiến dự án bỏ hoang gây lãng phí đất đai.
Bị bỏ hoang lâu ngày, nhiều hạng mục của dự án đã bộc lộ dấu hiệu xuống cấp, hư hỏng.
Tận dụng cỏ dại mọc um tùm, người dân địa phương chăn thả bò trong khu vực nhà máy.
Ông Trần Hoàng Tuấn - Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Quảng Ngãi - cho biết dự án này đang thuộc thẩm quyền kiến nghị, giải quyết của PVN và các đối tác.
“Hiện, tình hình ở nhà máy đang rất khó khăn, hoạt động thì thua lỗ, còn bỏ không thì rất lãng phí. Tỉnh cũng rất mong muốn những khó khăn tại dự án này được tháo gỡ để nhà máy khởi động trở lại, chứ để vậy rất lãng phí cả về đất đai, nguồn vốn, tài sản đầu tư” - ông Tuấn nói.
