Ưu đãi ngắn, người trẻ ngại vay
Sau khi biết thông tin có ưu đãi về lãi suất cho người trẻ vay mua nhà, chị Nguyễn Quỳnh Anh (32 tuổi, Hà Nội) đã nhanh chóng khảo sát tại các ngân hàng và nhận thấy hầu hết đang cho vay với lãi suất 4-6%/năm.
Nhưng chưa kịp mừng thì chị Quỳnh Anh đã phải e ngại vì mức ưu đãi này chỉ được áp dụng trong thời gian rất ngắn, từ 3-6 tháng. Có ngân hàng áp dụng thời gian ưu đãi dài hơn là 1 năm nhưng lãi suất cao hơn, từ 7%/năm. Còn lãi vay cố định cho 5 năm đầu gần 10%. Sau thời gian này, lãi suất sẽ được thả nổi, dựa trên lãi suất tiền gửi cộng với biên độ lãi suất từ 3 - 5%.
“Nói chung các gói này không có sự đột phá, chưa thật sự hỗ trợ người vay”, chị Quỳnh Anh nhận xét.
Tương tự, anh Nguyễn Anh Minh (29 tuổi, quê Hưng Yên) cũng cho rằng việc lãi suất ưu đãi chỉ áp dụng trong một thời gian ngắn sẽ vẫn khiến người vay phải đối mặt với áp lực tài chính, trong bối cảnh lãi suất vay thường biến động theo thời gian.
Nhiều người trẻ cho rằng lãi suất ưu đãi vay mua nhà chưa hấp dẫn vì thời gian hưởng quá ngắn. (Ảnh minh họa: Báo Chính phủ).
Anh Minh dẫn chứng: Nếu khách vay 1,5 tỷ đồng trong 20 năm, 5 năm đầu hưởng lãi suất 8,7%/năm, số tiền trả hàng tháng dao động 17,5 triệu đồng (tháng đầu) giảm dần xuống 14,5 triệu đồng (tháng thứ 60).
Sau khi hết mức cố định này, lãi suất thả nổi có thể tăng lên 11%/năm hoặc cao hơn, khoản trả nợ sẽ nhảy lên hơn 16 triệu đồng vào tháng thứ 61 trở đi. Sự biến động này có thể ảnh hưởng lớn đến khả năng tài chính của người vay.
"Với vợ chồng trẻ, thu nhập thường chỉ khoảng 30 triệu đồng/tháng, trừ đi các khoản sinh hoạt phí và chi tiêu gia đình, số tiền còn dư lại cũng không đáng bao nhiêu. Trong khi số tiền gốc và lãi phải trả hàng tháng đều từ khoảng 15 triệu đồng trở lên, đây là số tiền mà không phải gia đình trẻ nào cũng gánh được. Vì vậy, nhiều người chấp nhận đi thuê nhà, thay vì còng lưng lo lãi trả ngân hàng", anh Minh nói.
Đánh giá về mức lãi suất này, TS. Nguyễn Trí Hiếu - chuyên gia tài chính ngân hàng cho rằng, nếu chỉ áp dụng ưu đãi trong vài tháng đầu thì sẽ rất khó giúp người trẻ mua được nhà, thậm chí còn có thể làm sai lệch tính toán về tài chính của họ.
Hơn nữa, mức lãi suất này cũng chưa thực sự hấp dẫn. Ông phân tích, một người có thu nhập là 100 đồng thì tỷ lệ an toàn nhất là 50%, tức là có 50 đồng để trả cho ngân hàng, còn 50% thu nhập để sinh hoạt hoặc trả thuế.
"Với lãi suất hiện tại và với thu nhập của các bạn trẻ thì thường tỷ lệ này có thể lên đến 70 hay thậm chí 80%. Tỷ lệ càng cao thì càng mất an toàn. Do đó, nhiều bạn trẻ ngại vay tiền ngân hàng để mua nhà là điều dễ hiểu vì họ còn phải tính toán đến khả năng trả nợ", ông Hiếu cho biết.
Theo ông, với mức lãi suất chỉ thấp hơn lãi suất thương mại đôi chút, cộng thêm thời gian ưu đãi giới hạn trong 5 - 10 năm thì cơ hội mua nhà vẫn là một bài toán khó đối với người có thu nhập thấp, đặc biệt là nhóm người trẻ dưới 35 tuổi. Ông lo ngại nếu không có điều chỉnh phù hợp, gói tín dụng này có thể đi vào "vết xe đổ" của gói 120.000 tỷ đồng từng được triển khai nhưng giải ngân rất chậm do thiếu sức hấp dẫn.
Làm gì để khơi thông?
Theo các chuyên gia, để người trẻ có thể tiếp cận được gói tín dụng ưu đãi mua nhà, trước hết ngân hàng cần đưa ra mức lãi suất hợp lý.
Ông Phạm Đức Toản, Tổng Giám đốc EZ Property cho rằng, mức lãi suất hợp lý là trung bình 5%/năm và thời hạn vay là 30 năm.
"Làm sao để khi mua nhà, người vay chỉ phải trả cả gốc và lãi khoảng 6 - 8 triệu đồng/tháng là tốt nhất. Vợ chồng thu nhập khoảng 30 triệu đồng/tháng, nuôi hai con, lại trả tiền vay mua nhà trên chục triệu đồng mỗi tháng thì khó khả thi”, ông Toản nói.
Đồng quan điểm, ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP.HCM (HoREA) cho rằng, cần có cơ chế tín dụng ưu đãi lãi suất 6-7% cho người từ 18-45 tuổi mua nhà lần đầu tại các dự án thuộc phân khúc vừa túi tiền, khoảng 2 tỷ đồng trở xuống.
TS. Nguyễn Trí Hiếu cũng cho rằng, điều quan trọng là thiết kế lại cấu trúc gói vay, cả về lãi suất và thời hạn vay. Ông đề xuất, Ngân hàng Nhà nước nên tái cấp vốn cho các ngân hàng thương mại với lãi suất thấp, khoảng 3%. Các ngân hàng sau đó có thể cho người dân vay với lãi suất khoảng 5%.
"Mức này vừa đảm bảo biên độ lợi nhuận cho các ngân hàng, vừa 'chạm' được tới khả năng chi trả của người thu nhập thấp", ông Hiếu nhấn mạnh.
Không chỉ lãi suất, thời hạn vay cũng cần được kéo dài lên 20 - 30 năm, nhằm giảm áp lực trả nợ hàng tháng.
TS. Hiếu tính toán, với căn hộ xã hội trị giá 1,2 tỷ đồng, người dân vay 80% (tức 1 tỷ đồng) trong vòng 20 năm với lãi suất 5%/năm thì mỗi tháng trả khoảng 8 triệu đồng cả gốc và lãi - một ngưỡng có thể chấp nhận được với gia đình trẻ.
Ngoài gói lãi suất, theo các chuyên gia, để người trẻ mua được nhà thì một điều quan trọng nữa là phải cân đối nguồn cung trên thị trường. Các doanh nghiệp bất động sản cần tập trung cơ cấu nguồn cung, phát triển nhà ở phù hợp với nhu cầu và khả năng tài chính của người dân.
Ông Lê Hoàng Châu cũng nhấn mạnh, giá nhà và lãi suất cần được điều chỉnh đồng bộ để giải quyết bài toán an cư. Phân khúc nhà giá rẻ hiện đang thiếu hụt nghiêm trọng tại TP.HCM và Hà Nội, trong khi đây là lựa chọn phù hợp nhất với khả năng của người trẻ.
"Việc khuyến khích doanh nghiệp phát triển các dự án nhà ở thương mại giá hợp lý không chỉ giúp giải quyết nhu cầu mua nhà mà còn đảm bảo sự ổn định, bền vững của thị trường bất động sản", ông Châu nhấn mạnh.
