Nghiên cứu cho thấy cả sự mới lạ, hay trải nghiệm mới, và sự quen thuộc đều có thể ảnh hưởng đến trí nhớ. Bạn có thể sử dụng sự mới lạ để chuẩn bị cho việc học và sự quen thuộc để sắp xếp trí nhớ và lưu giữ kiến thức.
Để bắt đầu luyện tập kỹ thuật này, bạn có thể đi dạo ở một chỗ xa lạ trong khu phố của bạn hoặc xem một tác phẩm nghệ thuật chưa từng xem trước đây, xem trực tiếp hoặc trực tuyến đều được.
Thí nghiệm đã cho thấy khả năng ghi nhớ thông tin mới sẽ tốt hơn nếu bạn đến một nơi xa lạ. Những người tình nguyện đã làm quen với môi trường ảo trên máy tính hoặc tai nghe thực tế ảo, qua đó họ tiếp xúc với một hòn đảo kỳ lạ với nhiều yếu tố bất ngờ, chẳng hạn như những cây kẹo cao to bằng cả cột đèn đường.
Sau đó họ quay lại phòng thí nghiệm, một số người khám phá cùng môi trường ảo quen thuộc đó và một số khác tiếp xúc với môi trường hoàn toàn mới lạ.
Sau mỗi lần như vậy, họ được yêu cầu ghi nhớ một loạt các từ ngữ. Tiếp theo, họ bị làm cho mất tập trung bằng cách phải giải các bài toán. Điều thú vị là những người đã khám phá môi trường mới thường nhớ nhiều từ hơn so với những người khám phá lại môi trường đã gặp.
Điều này cho thấy sự mới lạ giúp ích cho não trong việc học tập sau đó.
Đến đây, bạn đã chuẩn bị cho bộ não để tiếp xúc với những điều chưa từng biết. Bây giờ đã đến lúc tận dụng những điều quen thuộc.
Vì sao những điều quen thuộc lại quan trọng?
Học thông tin hoàn toàn mới thường rất khó khăn. Một số học sinh cho biết họ đọc nhiều trang sách nhưng không ghi nhớ được những gì đã đọc. Có thể có nhiều lý do cho điều này, nhưng lý do phổ biến nhất là bạn sẽ khó ghi nhớ điều gì đó nếu nó quá khác biệt so với những gì bạn đã học trước đó.
Bộ não thích phân loại và dán nhãn thông tin, và trí nhớ của chúng ta được tổ chức theo các phạm trù ngữ nghĩa. Ví dụ, nếu tôi đề cập đến "ghế xoay", "máy tính" và "tủ hồ sơ", thuật ngữ bao quát "văn phòng" sẽ hiện ra trong đầu.
Các liên kết bộ nhớ như vậy rất quan trọng để truy xuất thông tin khi cần thiết. Trong lĩnh vực nghiên cứu về trí nhớ, các nhà khoa học gọi những khái niệm liên kết này là "sơ đồ bộ nhớ".
Khi bạn phải học một cái gì đó mới, não của bạn sẽ cố gắng phân loại thông tin mới lạ đó. Nếu có thể tạo liên kết với thứ gì đó bạn đã biết, thông tin này có thể dễ dàng được tích hợp vào lược đồ bộ nhớ hiện có.
Dựa trên nghiên cứu, các nhà khoa học dự đoán rằng việc ôn tập trước các bài kiểm tra sẽ hiệu quả hơn nếu bạn đã biết một số thông tin về chủ đề đó, vì điều này cho phép bạn đưa thông tin mới vào lược đồ bộ nhớ hiện có và giúp bạn dễ dàng tìm lại thông tin đó hơn vào thời điểm cần thiết về sau.
Ví dụ, hãy tưởng tượng bạn ăn một quả kiwi vàng lần đầu tiên. Kinh nghiệm trước đây của bạn với kiwi xanh sẽ cho phép bạn nhận ra loại quả này. Trải nghiệm mới lạ khi ăn quả kiwi vàng ngọt hơn một chút rất dễ tích hợp vào kiến thức hiện có của bạn về kiwi, bao gồm hình dáng, cảm giác và hương vị của chúng.
Tạo ra các liên kết
Học để làm các bài thi thường có nghĩa là học các khái niệm trừu tượng. Các lược đồ bộ nhớ liên quan chưa phát triển đầy đủ đối với thông tin chung, khiến thông tin mới khó nhớ.
Trưởng nhóm nghiên cứu, Giáo sư Judith Schomaker ở Trường đại học Leiden, Hà Lan, kể rằng trong một khóa học tâm lý sinh học mà bà giảng dạy, sinh viên phải tìm hiểu về quá trình truyền thông tin giữa các tế bào não.
Một trong những nội dung quan trọng của chủ đề này là sự thay đổi về mặt hóa học của tế bào thần kinh, từ khi nó ở trạng thái nghỉ đến khi nó hoạt động, và các ion kali và natri clorua có liên quan.
Kết quả kiểm tra cho thấy sinh viên thấy khó nhớ được những quá trình này. Một năm khác, bà quyết định hướng dẫn cho họ một cách hỗ trợ trí nhớ trực quan đơn giản: hình ảnh một quả chuối với một hộp muối ăn ở trên.
Hầu hết những sinh viên này đều biết rằng chuối giàu kali, trong khi muối ăn là natri clorua.
Bức tranh đơn giản này cho thấy tình trạng của một tế bào thần kinh khi nghỉ ngơi: Rất nhiều kali ở bên trong và rất nhiều natri clorua ở bên ngoài tế bào. Nhưng khi tế bào thần kinh đang hoạt động, các kênh ion mở ra và do các quy luật khuếch tán, kali sẽ chảy ra ngoài và natri clorua đi vào trong tế bào.
Sau khi quan sát bức tranh này, sinh viên đã trả lời câu hỏi thi về chủ đề liên quan đã tăng lên đáng kể. Trên thực tế, năm ngoái, công cụ giám sát kỳ thi của trường đã đánh giá đề thi "quá dễ" vì rất nhiều sinh viên đã làm đúng.
Hình ảnh này giúp tích hợp kiến thức mới vào sơ đồ hiện có dễ dàng hơn vì nó liên kết thông tin trừu tượng mới với các yếu tố nổi tiếng - chuối và muối ăn.
Khi chuẩn bị cho kỳ thi, bạn có thể nghĩ xem thông tin mới mà bạn đang cố gắng ghi nhớ liên quan thế nào đến những điều bạn đã biết, ngay cả khi thông tin này không liên quan trực tiếp đến kỳ thi.
Và nếu bạn đi đến một nơi mới lạ trước khi bước vào thời gian ôn tập thì còn có tác dụng hơn nữa để cho trí não của bạn được thư giãn và "làm mới", sẵn sàng tiếp nhận thông tin.
Hy vọng những mẹo này sẽ giúp bạn biến những tài liệu ôn thi "khó nhằn" thành những kỷ niệm đáng nhớ.
