Ngoài mệt mỏi và thiếu ngủ, nguyên nhân khiến một người khó gượng dậy và rời khỏi giường buổi sáng gồm:
Quán tính buổi sáng
Cảm thấy mệt mỏi, chán nản, không muốn rời khỏi giường vào buổi sáng có thể là dấu hiệu của vấn đề tâm lý
ẢNH MINH HỌA: AI
Quán tính buổi sáng là trạng thái lờ đờ tạm thời mà nhiều người gặp phải sau khi vừa thức dậy. Biểu hiện của tình trạng này còn là khó tập trung, phản xạ chậm, cảm giác nặng nề ở đầu và toàn cơ thể. Điều khác giữa quán tính buổi sáng với mơ ngủ thông thường là tình trạng này có thể kéo dài trong vài phút đến vài giờ, theo chuyên trang sức khỏe Healthline (Mỹ).
Nghiên cứu trên chuyên san Journal of Sleep Research cho rằng quán tính buổi sáng là kết quả của tình trạng thiếu đồng bộ giữa đồng hồ sinh học của cơ thể và các tín hiệu môi trường bên ngoài. Quán tính buổi sáng thường thường kéo dài 15-60 phút. Tuy nhiên, ở một số người, đặc biệt là những người mắc chứng rối loạn giấc ngủ hoặc căng thẳng kéo dài, hiện tượng này đôi khi xuất hiện đến hàng giờ.
Trầm cảm
Trầm cảm và cảm giác không muốn rời khỏi giường vào buổi sáng có mối quan hệ chặt chẽ. Hiệp hội Tâm thần học Mỹ (APA) cho biết một trong những triệu chứng phổ biến của trầm cảm là ngủ quá nhiều, kèm theo cảm giác vô vọng, chán nản khi thức dậy.
Trong trầm cảm, hoạt động của chất dẫn truyền thần kinh serotonin và dopamine suy giảm, từ đó ảnh hưởng trực tiếp đến nhịp sinh học và việc khôi phục trạng thái tỉnh táo khi thức dậy.
Kiệt sức tâm lý
Kiệt sức tâm lý, còn được biết đến với tên gọi burnout, không chỉ là mệt mỏi thể chất mà còn là một trạng thái suy sụp về mặt cảm xúc và tinh thần. Những người bị burnout thường cảm thấy kiệt quệ khi thức dậy, thiếu động lực bắt đầu ngày mới, có cảm giác công việc hoặc nhiệm vụ hằng ngày là gánh nặng.
Tổ chức Y tế thế giới (WHO) phân loại burnout là một hội chứng liên quan đến công việc, ảnh hưởng lớn đến khả năng duy trì năng lượng vào buổi sáng. Cảm giác bất lực kéo dài khiến cơ thể phản kháng lại sự tỉnh táo và trì hoãn việc rời khỏi giường như một cơ chế bảo vệ tinh thần.
Một điều cần lưu ý là không phải ai khó rời khỏi giường đều xuất phát từ vấn đề sức khỏe tâm thần. Nguyên nhân có thể là do ngủ kém. Tình trạng này thường đi kèm với thức khuya lướt điện thoại, không có giờ ngủ cố định hay uống caffein gần giờ đi ngủ.
Trong khi đó, nếu nguyên nhân là do các bất ổn tâm lý thì sẽ có các biểu hiện như dậy muộn kèm cảm giác tội lỗi hoặc trống rỗng, không muốn bắt đầu ngày mới dù đã rất cố gắng làm điều này, mệt mỏi kéo dài dù ngủ đủ 7-8 tiếng/đêm, theo Healthline.
