Miền Bắc đang trong những ngày chịu ảnh hưởng nặng nề do hoàn lưu của bão Matmo (bão số 11).
Thống kê của Cục Quản lý đê điều và phòng chống thiên tai cho thấy, mưa lũ đã làm 15 người chết, mất tích (Thái Nguyên 5 người chết, 2 người mất tích do bị lũ cuốn, 1 người chết do sạt lở đất; Cao Bằng 1 người chết do sạt lở đất; Thanh Hóa 2 người chết do sạt lở đất, 1 người mất tích do lũ cuốn; Bắc Ninh 2 người mất tích do lũ cuốn, 1 người chết do bị sét đánh) và 7 người bị thương.
200.000 căn nhà ở Thái Nguyên "chìm" trong lũ lịch sử
ẢNH: TUẤN MINH
Đặc biệt, lũ lịch sử ở các tỉnh Lạng Sơn, Thái Nguyên, Cao Bằng, Bắc Ninh đã khiến hơn 222.000 ngôi nhà bị ngập (trong đó Thái Nguyên 200.000 nhà; Bắc Ninh 11.061 nhà; Cao Bằng 7.290 nhà; Lạng Sơn 3.000 nhà); 711 nhà bị thiệt hại, hư hỏng nặng.
Tại Thái Nguyên, nơi chịu ảnh hưởng nặng nề nhất ở miền Bắc khi đỉnh lũ sông Cầu vượt lịch sử năm 2024 hơn 1 m. Đây là mức nước cao nhất ghi nhận trong nhiều năm qua, gây ngập lụt ở hơn 40 xã, phường.
Đặc biệt, trong trận lũ lần này, nhiều khu vực trung tâm TP.Thái Nguyên cũ, nơi chưa bao giờ bị ngập trong các đợt mưa lớn trước đây, cũng bị ngập sâu, như khu vực quảng trường Võ Nguyên Giáp, đường tròn trung tâm TP.Thái Nguyên cũ...
2 ngày nay, nhiều hộ dân trong khu vực ngập lụt đã chia sẻ thông tin trên mạng, gửi định vị tọa độ nhờ đội cứu hộ đưa ra khỏi vùng ngập lụt. Tất cả đều cho biết họ đã hết thức ăn, hết nước, hết pin điện thoại...
Gần một ngày bám trụ hỗ trợ chuyển hàng, anh Phan Thế Huy, nhà ở P.Linh Sơn (Thái Nguyên), cho hay người dân Thái Nguyên từng rất khổ sở, khi năm 2024 vừa trải qua cơn bão Yagi. Lũ sông Cầu dâng cao, ngập lụt diện rộng nhưng so với trận lụt trong cơn bão Matmo này thì chẳng là gì.
"Chúng tôi không nghĩ sau bão Yagi, Thái Nguyên lại lụt khủng khiếp đến thế này, diễn biến lũ cực nhanh. Lũ trên sông Cầu về giữa đêm, sau khoảng 1 tiếng nước lên đến 1 m nên người dân gần như không kịp trở tay. Đường Hoàng Văn Thụ, đường tròn trung tâm chưa bao giờ ngập nhưng nay chính thức thất thủ", anh Huy nói.
Theo thống kê, hiện nay trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên còn khoảng 70.135 nhà ngập tập trung chủ yếu ở khu vực TP.Thái Nguyên cũ, H.Phú Bình cũ, TP.Phổ Yên cũ...
Người dân bị cô lập do nước lũ dâng cao
ẢNH: TUẤN MINH
Dự báo, trong 12 giờ tới, lũ trên sông Cầu tại trạm Gia Bảy tiếp tục xuống và ở mức trên BĐ3. Tại trạm thủy văn Chã, lũ tiếp tục lên chậm và đạt đỉnh. Đỉnh lũ có khả năng đạt mức cao hơn đến 1 m so với mực nước lũ lịch sử năm 1971 (11,02 m) vào sáng nay (9.10). Tình trạng ngập kéo dài 3 - 4 ngày tới.
Tại Lạng Sơn, lượng mưa ghi nhận cao nhất tại trạm Quyết Thắng trong 3 ngày qua là 339 mm. Mưa lớn khiến lũ trên hồ Bắc Khê lên nhanh, khiến đập thủy điện Bắc Khê 1 (thuộc xã Tân Tiến) dung tích khoảng 4 triệu m3, công suất 2MW bị vỡ. Rất may, địa phương đã huy động lực lượng tổ chức sơ tán di dời 803 hộ dân đến nơi an toàn.
Các lực lượng chức năng đang tích cực triển khai công các cứu hộ, cứu nạn trên địa bàn Lạng Sơn
ẢNH: CÔNG AN LẠNG SƠN
Cạnh đó, tình trạng ngập lụt diện rộng ở các xã: Yên Bình, Vân Nham, Hữu Lũng, Tuấn Sơn, Cai Kinh, Thất Khê, Tràng Định, Quốc Việt... vẫn đang phức tạp khiến người dân gặp nhiều khó khăn.
Theo cơ quan khí tượng, lúc 4 giờ ngày 9.10 tại trạm Hữu Lũng trên sông Trung mực nước cao 23,75 m, trên BĐ3 4,75 m, trên mức lũ lịch sử 1,21 m. Trong 6 - 12 giờ tới, lũ trên sông Trung tiếp tục xuống và trên mức BĐ3. Sông Bắc Giang mực nước lũ xuống mức BĐ1.
Trong 12 - 24 giờ tiếp theo, lũ trên sông Trung tiếp tục xuống và ở trên BĐ3 khoảng 3,0 m. Sông Bắc Giang xuống mức BĐ1.
Tại Bắc Ninh, lũ trên sông Cầu, sông Thương vẫn đang lên. Mực nước lúc 6 giờ trên sông Cầu tại trạm Đáp Cầu (Bắc Ninh) 7,26 m, trên BĐ3 0,96 m; tại trạm Phúc Lộc Phương 9,65 m trên BĐ3 1,62 m, trên mức lũ lịch sử 0,25 m.
Trắng đêm đắp đê bối Đẩu Hàn ở Bắc Ninh
ẢNH: BÁO BẮC NINH
Lũ trên sông Thương (Bắc Ninh) tại trạm Cầu Sơn 18,37 m, trên BĐ3 2,37 m, trên mức lịch sử là 0,76 m; tại trạm Phủ Lạng Thương 7,60 m, trên BĐ3 1,30 m, trên mức lũ lịch sử năm 1986 là 0,07 m.
Từ 22 giờ đêm qua, do nước sông Cầu dâng cao sát mặt đê khu vực khu phố Đẩu Hàn (P.Kinh Bắc, Bắc Ninh), lực lượng chức năng tỉnh Bắc Ninh đã huy động hàng nghìn người tham gia gia cố đê Đẩu Hàn suốt đêm với tinh thần "giữ đê là giữ lấy nhà mình", quyết tâm bảo vệ an toàn tính mạng và tài sản cho người dân. Được biết, khu phố Đẩu Hàn có khoảng 400 hộ dân, gần 2.000 nhân khẩu. Tuyến đê bối Đẩu Hàn dài khoảng 4 km.
Đến sáng sớm 9.10, tuyến đê bối đã được gia cố với mức cao vượt mức đỉnh lũ dự báo trên sông Cầu tại khu vực Đáp Cầu.
Hiện toàn tỉnh có 11.061 nhà ngập, tập trung chủ yếu ở khu vực ven sông, ngoài đê chính sông Cầu, sông Thương thuộc các huyện: Tân Yên, Lạng Giang, Yên Thế, Hiệp Hòa cũ.
Theo Sở NN-MT Bắc Ninh, tuyến đê tả Thương bị sạt mái đê phía sông. Đê hữu Thương bị tràn ba vị trí với tổng chiều dài 850 m. Tuyến đê bối Tân Liễu bị sạt trượt mái đê phía đồng dài 80 m, ăn sâu vào mái đê 1 - 2 m...
Một số đê bối như Phú Khê, Mỹ Hà, Đồng Chản bị vỡ từ 10 - 70 m, buộc sơ tán 500 hộ dân. Nhiều điểm đê hữu Cầu và tả Thương bị rò rỉ, lún sụt, đã được xử lý tạm thời.
Tại Cao Bằng, mưa lớn khiến trung tâm tỉnh này ngập sâu 2 lần trong vòng 1 tuần. Trên sông Bằng, lũ đạt đỉnh vào 23 giờ ngày 7.10 với mực nước 185,79 m (cao hơn BĐ3 là 3,29 m). Trưa 8.10, trời đã hết mưa, nước tại một số khu vực ven sông trung tâm tỉnh Cao Bằng bắt đầu rút chậm. Nhiều người dân chia sẻ, trận lũ này cao hơn lũ lịch sử năm 1986.
Ứng phó mưa lũ lịch sử tại miền Bắc
Ngày 8.10, 4 đoàn công tác do Thủ tướng Chính phủ và các phó thủ tướng Chính phủ làm trưởng đoàn đã đi kiểm tra công tác ứng phó với mưa lũ tại các tỉnh Thái Nguyên, Bắc Ninh, Cao Bằng và Lạng Sơn.
Cùng ngày, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 2221/QĐ-TTg hỗ trợ khẩn cấp kinh phí 140 tỉ đồng từ nguồn dự phòng ngân sách trung ương năm 2025 cho 4 địa phương để kịp thời cứu trợ, hỗ trợ nhân dân và bước đầu khắc phục hậu quả mưa lũ, trong đó: Thái Nguyên 50 tỉ đồng, Cao Bằng 30 tỉ đồng, Lạng Sơn 30 tỉ đồng và Bắc Ninh 30 tỉ đồng.
Cục Quản lý đê điều và phòng, chống thiên tai đã phối hợp với các tổ chức kịp thời hỗ trợ: 6.000 thùng mì tôm (trong đó 2.000 thùng do công ty Acecook hỗ trợ), 4.000 thùng nước đóng chai, 4.000 gói xúc xích cho người dân vùng bị ảnh hưởng lũ, ngập lụt tại Lạng Sơn.
Bộ Quốc phòng điều động 11.131 lượt cán bộ chiến sĩ/256 phương tiện các loại tham gia khắc phục hậu quả bão số 11. Bộ Công an đã huy động 11.500 lượt cán bộ chiến sĩ tại các tỉnh Thái Nguyên, Bắc Ninh, Lạng Sơn, Cao Bằng hỗ trợ di dời, sơ tán người dân đến nơi an toàn, khắc phục hậu quả mưa lũ sau bão.
Hiện đã khôi phục điện cho 329.226 khách hàng, còn 217.062 khách hàng bị mất điện đang tiếp tục khôi phục (Thái Nguyên 114.979, Lạng Sơn 31.839, Cao Bằng 6.732, Bắc Ninh 63.512).
