"Điểm yếu nhất trong vận hành chính quyền địa phương 2 cấp chính là cán bộ"

Sáng 9.10, tiếp tục phiên họp 50, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến dự án luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của luật Giá.

ẢNH: GIA HÂN

Lo thiếu khả thi khi giao cấp xã bình ổn giá

Dự thảo luật sửa đổi quy định chuyển trách nhiệm triển khai bình ổn giá của UBND cấp huyện (theo phân công của UBND cấp tỉnh) xuống cho UBND cấp xã thực hiện. 

Theo Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng, việc sửa quy định này là để phù hợp với mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, kết thúc hoạt động của UBND cấp huyện từ 1.7.

Thẩm tra nội dung này, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế - Tài chính Phan Văn Mãi phản ánh, cơ quan thẩm tra cơ bản thống nhất việc sửa đổi như đề xuất của Chính phủ. Tuy nhiên, theo ông Mãi, việc đề xuất, triển khai bình ổn giá tại chính quyền cấp xã cần được xem xét, bảo đảm tính khả thi về nguồn lực, nhân lực, phạm vi áp dụng bình ổn giá để thực hiện có hiệu quả.

Tính khả thi khi cấp xã triển khai bình ổn giá cũng là vấn đề nhiều thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội băn khoăn.

Chủ nhiệm Ủy ban Công tác đại biểu Nguyễn Thanh Hải dẫn báo cáo của Bộ Nội vụ cho biết vào năm 2024, bình quân mỗi xã hiện nay chỉ có 0,6 cán bộ tài chính kế toán chuyên trách, tức là mỗi xã chưa đủ 1 cán bộ. 

Để tránh tình trạng quá tải ở cấp xã, bà Hải kiến nghị, cơ quan soạn thảo nghiên cứu quy định và cơ chế ủy quyền hoặc liên thông quản lý giá giữa cấp xã và cấp tỉnh. Đồng thời, bổ sung quy định hướng dẫn cụ thể về trách nhiệm phối hợp giữa các sở ngành liên quan ở địa phương và chính quyền cấp xã trong tổ chức bình ổn giá.

Bà Hải cũng cho rằng, về giá cả thì thông thường có mức chung trong một khu vực lớn của tỉnh hoặc thậm chí một vài tỉnh. Do đó, nếu giao nhiệm vụ triển khai bình ổn giá về cấp xã có thể dẫn tới sự chưa chuyên nghiệp. 

"Thông thường, để bình ổn giá cả trên một vùng thì khả thi hơn", bà Hải nêu quan điểm.

"Xã làm không nổi thì tỉnh phải với tay xuống"

Cho ý kiến tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nhấn mạnh, Nhà nước phải luôn quản lý thị trường, không để giá tăng. 

"Nếu giá tăng Nhà nước phải chịu trách nhiệm bởi vì cơ chế của mình là kinh tế thị trường có sự quản lý của nhà nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa nhưng dưới sự lãnh đạo của Đảng. Vấn đề này chúng ta phải luôn luôn quán triệt", Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.

ẢNH: GIA HÂN

Chủ tịch Quốc hội cũng đề nghị nghiên cứu đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, cắt giảm đơn giản hóa các thủ tục hành chính, hạn chế ảnh hưởng đến hoạt động của doanh nghiệp. 

"Bây giờ những nhiệm vụ của cấp huyện đã kết thúc thì đưa về xã nhưng mà cũng cần xem xét vì có thể có những việc ở huyện đưa về xã mà xã làm không nổi thì tỉnh phải với tay xuống, chứ không phải là giao hết", Chủ tịch Quốc hội nêu quan điểm. Ông cũng nhấn mạnh phân cấp phải đi cùng với tăng cường hỗ trợ công nghệ cho cấp xã.

"Lực lượng cán bộ ít thì bây giờ chủ yếu sử dụng số hóa, chuyển đổi số, trí tuệ nhân tạo (AI) cho cấp xã", Chủ tịch Quốc hội nói thêm.

Giải trình sau đó, Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, UBND cấp xã là cấp triển khai thực hiện. Sau khi có chủ trương bình ổn của Chính phủ, UBND cấp tỉnh, thì UBND cấp xã sẽ triển khai các biện pháp bình ổn. Thời hạn áp dụng biện pháp bình ổn hay phạm vi bình ổn hay biện pháp cụ thể triển khai theo quyết định của cơ quan có thẩm quyền.

Theo ông Thắng, nếu để việc bình ổn giá ở cấp tỉnh thì rất khó vì hiện nay các tỉnh sau khi sáp nhập rất lớn, địa bàn rất rộng, dẫn đến rất khó triển khai, rất khó đảm bảo bình ổn giá được kịp thời khi có xảy ra biến động về giá. 

"Vẫn phải là cấp cơ sở làm. Chính vì thế, trong các lựa chọn thì chúng tôi vẫn lựa chọn phương án là giao nhiệm vụ bình ổn giá cho cấp xã", ông Thắng nói.

Tuy nhiên, Bộ trưởng Tài chính đồng tình phải nâng cao năng lực tổ chức thực hiện từ con người, cơ sở vật chất, thiết bị để đảm bảo tính khả thi trong quá trình triển khai thực hiện. Trong đó, trước mắt phải tập trung vào đào tạo cán bộ.

Bộ trưởng Tài chính cũng cho biết, hiện nay không chỉ vấn đề liên quan đến giá mà tất cả các lĩnh vực khác, cán bộ nhiều nơi cũng chưa đáp ứng được yêu cầu. Vừa qua, Bộ Chính trị cũng đã họp rất nhiều cuộc liên quan đến chính quyền địa phương 2 cấp và chỉ đạo rất quyết liệt việc này.

"Hiện nay, điểm yếu nhất trong vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp của chúng ta chính là câu chuyện cán bộ", ông Thắng nêu rõ và cho biết, Chính phủ cũng đang triển khai rất quyết liệt việc sắp xếp, đào tạo cán bộ cho cấp xã.

Bộ Tài chính từ tuần tới sẽ có đào tạo liên tục liên quan đến các nghiệp vụ về kế toán, về tài chính và ngân sách để đảm bảo các địa phương cấp xã phải đảm đương được nhiệm vụ.