Năm 2025, tại lễ khai giảng tân sinh viên của Đại học Thanh Hoa, Trung Quốc, có một nam sinh tên là Lâm Tiểu Phàm đã đứng trên bục phát biểu, chia sẻ câu chuyện của chính mình.
Cậu đến từ một ngôi làng vùng sâu vùng xa. Khi mới bước vào lớp 10, điểm tiếng Anh của cậu chỉ khoảng 40/100 điểm, còn môn Toán thì đến cả những bài cơ bản cũng làm sai. Thế nhưng, 3 năm sau, cậu thi đỗ vào Đại học Thanh Hoa với số điểm 692/740 điểm.
Cậu nói: “Tôi không có thiên phú, chỉ là đã dùng toàn bộ thời gian người khác lướt điện thoại để luyện đề”.
Dưới khán đài vang lên tiếng vỗ tay như sấm, còn những người từng được gọi là “thiên tài” trong đám đông lại trầm tư suy nghĩ.
Ảnh minh họa.
Chúng ta luôn nghĩ rằng thành công là dành cho những người bẩm sinh đã thông minh. Nhưng sau khi nghiên cứu 100 trường hợp “vượt khó vươn lên từ bình thường đến xuất sắc”, tất cả điều có một điểm chung là thiên phú quyết định điểm khởi đầu của một người, còn nỗ lực mới quyết định điểm kết thúc của người đó.
1. Thiên phú có thể giúp bạn học nhanh, nhưng nỗ lực mới giúp bạn đi xa
Chu Nhạc – học sinh trường Trung học số 2 Hàng Châu, Trung Quốc khi vào lớp 10 đứng cuối lớp, đặc biệt là môn Vật lý, thường xuyên không qua nổi điểm trung bình. Thế nhưng cô ấy kiên trì học thêm 2 tiếng mỗi ngày so với người khác, ghi chép lỗi sai, nghiền ngẫm từng công thức. 3 năm sau, cô thi đỗ Đại học Chiết Giang với điểm tuyệt đối môn Vật lý.
Cô nói: “Tôi không phải thiên tài, tôi chỉ sẵn sàng làm một bài toán tới 10 lần”.
Tâm lý học có một lý thuyết gọi là “luyện tập có chủ đích”. Mọi thành tích xuất sắc trong bất kỳ lĩnh vực nào không đến từ thiên phú, mà là từ luyện tập có kế hoạch, liên tục và chuyên chú.
Thiên phú có thể giúp bạn xuất phát nhẹ nhàng, nhưng chỉ có nỗ lực mới giúp bạn vượt ngưỡng và đến được nơi người khác không thể.
2. Thiên phú giúp bạn tỏa sáng, nhưng nỗ lực mới giúp bạn duy trì ánh sáng
Trương Lỗi – một thí sinh đến từ tỉnh Hồ Nam từ nhỏ đã được khen là “thiên tài toán học”, mới lớp 10 đã giành giải nhất cấp tỉnh cuộc thi Olympic Toán. Thế nhưng cậu lại đắm chìm trong cái danh “người thông minh”, không còn nghiêm túc học tập. Kết quả là trong kỳ thi đại học, môn Toán chỉ đạt 120 điểm.
Trong khi đó, bạn cùng lớp Lý Dương, một học sinh rất bình thường nhưng ngày nào cũng chăm chỉ luyện đề, cuối cùng môn Toán đạt 145 điểm.
Người ta luôn đánh giá quá cao vai trò của thiên phú, mà đánh giá quá thấp giá trị của sự nỗ lực bền bỉ. Thiên phú giống như que diêm, có thể bùng cháy ngay tức khắc. Nhưng chỉ có nỗ lực mới khiến ngọn lửa cháy lâu và sáng mãi.
3. Thiên phú cho bạn cơ hội, nhưng nỗ lực mới giúp bạn nắm bắt nó
Lưu Hạo – học sinh thuộc nhóm xếp hạng cuối trong một trường cấp ba trọng điểm, điểm thi thường chỉ đủ đậu đại học hạng trung. Nhưng năm lớp 12, cậu dậy lúc 5 giờ sáng học bài, 12 giờ đêm vẫn đang luyện đề, từ 400 điểm nâng lên 630 điểm.
Khi nhận được giấy báo trúng tuyển, giáo viên chủ nhiệm đã xúc động nói: “Cậu ấy không phải học sinh thông minh nhất, nhưng chắc chắn là người cố gắng nhất.”
Cơ hội luôn dành cho những ai có sự chuẩn bị đầy đủ. Thiên phú có thể giúp bạn được chú ý, nhưng chỉ có nỗ lực mới giúp bạn thực sự nắm bắt cơ hội khi nó đến.
Chúng ta không thể quyết định chỉ số IQ hay hoàn cảnh xuất thân của mình, nhưng chúng ta có thể quyết định 'ngủ quên' vì cho mình thông minh hay dùng nỗ lực để biến điều bình thường thành phi thường. Sự công bằng lớn nhất trên thế giới này là sự chăm chỉ sẽ được đền đáp.
