Khát vọng này cũng đặt ra cho EQuest nhiều bài toán khó. Thách thức luôn đi kèm cơ hội, đòi hỏi những người làm giáo dục tìm ra lời giải đúng.
Xoay quanh việc đầu tư mở trường của doanh nghiệp tư nhân, bà Trần Phương Hoa - Giám đốc Chiến lược của Tập đoàn Giáo dục EQuest, cho rằng quá trình mở trường có rất nhiều thách thức nhưng đều có thể tháo gỡ và luôn có giải pháp khi nhà đầu tư giáo dục có tư duy mở trong sự phối hợp với chính quyền địa phương và sự hợp tác với các chủ đầu tư bất động sản.
Hiện nay, thiếu trường là thực tế xảy ra ở nhiều thành phố lớn. Theo bà nút thắt của vấn đề này nằm ở đâu?
Thiếu trường là một thực tế. Bù đắp thiếu hụt phải xây thêm trường mới. Nút thắt nằm ở ai là người xây trường mới và đất ở đâu mà xây. Nhiều nhà đầu tư tư nhân trong đó có các nhà phát triển bất động sản hoặc chuyên ngành khác cũng xây trường nhưng không có chuyên môn giáo dục nên không ít trường hợp thất bại, không tuyển đủ học sinh. Như vậy là thừa mà vẫn thiếu. Trong khi với các nhà đầu tư thuần giáo dục như EQuest, vấn đề chính nằm ở quỹ đất. Mô hình và công nghệ vận hành trường chất lượng được kiểm định theo chuẩn Quốc tế chúng tôi có rồi, nút thắt nằm ở đất.
Trong rất nhiều năm, chúng tôi phải đối mặt với không ít khó khăn liên quan tới đất. Đầu tiên là thông tin về quỹ đất dành cho giáo dục không được công khai, nên phải vất vả tìm kiếm, nhờ các nguồn giới thiệu. Thứ hai, chi phí nhận chuyển nhượng đất giáo dục quá cao, có nơi đội lên tới 8-15 triệu/m2. Mức giá ấy là không hợp lý, trở thành rào cản cho nhà đầu tư thuần về giáo dục. Thứ ba, nhiều mảnh đất giáo dục đã được quy hoạch từ rất lâu nhưng hiện không còn phù hợp với nhu cầu thực tế. Chúng tôi đã gặp phải trường hợp quy hoạch trong khu vực chỉ còn trường mầm non trong khi nhu cầu lại thiếu trường phổ thông liên cấp. Đất giáo dục thừa thì thừa mà thiếu thì vẫn thiếu là như vậy.
Cuối cùng là vấn đề đấu giá đất giáo dục. Trong quá trình đấu giá, có rủi ro là một số cá nhân hay tổ chức đẩy giá đất lên cao, gây khó khăn cho các tổ chức giáo dục thực sự cần đất mở trường để đáp ứng nhu cầu thực tế của dân cư. Việc đấu giá đất trả tiền thuê một lần có thể phù hợp hơn với các nhà đầu tư bất động sản muốn gia tăng giá trị đất. Đối với nhà đầu tư thuần giáo dục, việc đấu giá trả tiền đất hàng năm sẽ phù hợp hơn về mặt tài chính và dòng tiền.
Khó khăn như vậy nhưng thuận lợi thì sao, thưa bà? EQuest có giải pháp như thế nào trong việc phát triển các trường tư thục liên cấp tại các thành phố hiện nay?
Thuận lợi là xu hướng xã hội hoá giáo dục đang được khuyến khích. Lãnh đạo các địa phương, đặc biệt các thành phố lớn, thực sự muốn phát triển giáo dục và đưa ra nhiều chính sách cởi mở nhằm thu hút các nhà đầu tư tư nhân. Gần đây, nút thắt liên quan tới đất được tháo gỡ rất nhiều.
Trong thời gian qua, chúng tôi đã thắng đấu giá để có đất xây trường ở Đà Nẵng và Hải Phòng với mức giá rất hợp lý. Mọi nút thắt đều được tháo gỡ nếu tư duy cởi mở, nhà nước coi nhà đầu tư giáo dục như đối tác để cùng thực hiện mục tiêu xã hội. Sự đồng hành của chính quyền địa phương là đặc biệt quan trọng, giúp các thành phố có thêm nhiều trường mới đạt tiêu chuẩn cao, thương hiệu mạnh.
Kế hoạch của EQuest trong thời gian tới là tiếp tục thuyết phục các địa phương và nhà đầu tư bất động sản về lợi ích của việc chia sẻ quỹ đất, cùng nhau đầu tư cho giáo dục. Thêm nhiều trường tốt, nhà nước đạt được mục tiêu mở rộng và nâng cao chất lượng giáo dục, nhà đầu tư bất động sản có thêm giá trị gia tăng cho khu đô thị của mình, và quan trọng nhất là người dân được hưởng lợi khi con em họ được học ở trường tốt, gần nơi cư trú.
Cụ thể với trường hợp Hải Phòng, EQuest đang chuẩn bị ra mắt trường Alpha Hải Phòng có quy mô lớn nhất nhì thành phố Cảng. EQuest đã làm như thế nào để trong thời gian ngắn như vậy có được đất, xây kịp trường và tuyển sinh kịp năm học mới 2024-2025?
Chúng tôi đã tiếp cận thông tin về quỹ đất thông qua việc thiết lập mối quan hệ với các cơ quan địa phương cũng như các đối tác trong ngành bất động sản.
Nhờ vào sự hỗ trợ rất lớn của các đối tác nói trên, chúng tôi đã nhận được các thông tin quan trọng và ngay lập tức có những đánh giá chi tiết, từ đó đưa ra được chiến lược hiệu quả. EQuest đã chuẩn bị rất kỹ, thực hiện nhiều các cuộc khảo sát, đàm phán và xây dựng các cấu trúc hợp tác phù hợp. Chính vì thế, từ khi đấu giá đất thành công tới khi ngôi trường bắt đầu tuyển sinh là khoảng thời gian ngắn kỷ lục, chỉ khoảng 9 tháng.
Thông thường, việc xây dựng một trường học trên diện tích 2 hecta mất 12 tháng, cộng thêm 6 tháng cho các thủ tục cấp phép. Rất may mắn là chính quyền địa phương đã hỗ trợ chúng tôi nhiều trong quá trình cấp phép đầu tư, cấp phép quyền sử dụng đất và cấp phép xây dựng. Nỗ lực nội tại của EQuest vô cùng mạnh mẽ, công trường của chúng tôi thường xuyên hoạt động tăng ca đêm. Nhờ vào sự quyết liệt ấy và rất nhiều may mắn nữa, chúng tôi tự tin rằng có thể hoàn thành Trường Alpha Hải Phòng trong vòng 9 tháng.
EQuest đã và đang làm gì để đưa các trường học chất lượng cao về các tỉnh thành lân cận với mức chi phí hợp lý?
Lợi thế của EQuest là chúng tôi có những thương hiệu trường mạnh như Hệ thống Giáo dục Ngôi Sao, Hệ thống Trường liên cấp Newton, Hệ thống Giáo dục Alpha, hệ thống Trường Quốc tế Canada và Trường Quốc tế Saint Nicholas..., luôn luôn là những trường tốt nhất và được phụ huynh lựa chọn nhiều nhất. Chúng tôi có những triết lý giáo dục và có định vị rõ ràng đối với mỗi hệ thống trường của mình. Quan trọng đó đều là những mô hình hoạt động hiệu quả. Các mô hình này đã được chứng minh thành công trên thực tiễn những năm qua và công việc của chúng tôi là tiếp tục nhân rộng các mô hình trong thời gian tới.
Một trong những lợi thế lớn nhất của EQuest là đội ngũ chuyên gia và nhà quản lý giáo dục giàu kinh nghiệm từ Hà Nội và Hồ Chí Minh, sẵn sàng tham gia xây dựng và vận hành các trường học mới. Sau khi tuyển dụng và đào tạo nhân sự để trường vận hành trơn tru, đội ngũ này lại tiếp tục phát triển các trường mới khác. Với kinh nghiệm sâu rộng của mình, chúng tôi biết cách đầu tư và vận hành một dự án giáo dục tối ưu.
Nhu cầu về giáo dục tư thục chất lượng cao đang ngày càng tăng ở hầu khắp các tỉnh thành. Chính quyền địa phương và các đối tác đều ủng hộ vì chúng tôi góp phần đáp ứng nhu cầu đúng đắn đó. Uy tín thương hiệu EQuest nhanh chóng được khẳng định cũng nhờ vậy.
Hiện nay, các nhà đầu tư bất động sản hoan nghênh các nhà đầu tư giáo dục cùng hợp tác để xây trường trong khuôn viên dự án của họ. Bà nhận thấy cách giải quyết này có ưu và nhược điểm gì?
Tốc độ thanh khoản và giá trị bất động sản trong khu đô thị thường tăng khi có trường học lớn, uy tín ở gần. Thực tế này là rõ ràng trên phạm vi toàn cầu chứ không chỉ ở Việt Nam. Tại Anh, một nghiên cứu do PricewaterhouseCoopers (Pwc) công bố hồi cuối năm 2019 cho thấy, trung bình giá nhà gần các trường học tốt cao hơn khoảng 7% so với khu vực xung quanh. Sức hút của loại tài sản này còn được thể hiện qua tốc độ tăng giá theo thời gian. Tại Trung Quốc giá nhà quanh các trường học nổi tiếng ở Thượng Hải tăng trung bình 20% một năm.
Lợi ích lớn như vậy nên không ít nhà đầu tư bất động sản cũng đầu tư luôn vào việc mở trường. Tuy nhiên, không phải tất cả các chủ đầu tư đều thành công. Có những trường đầu tư bảy tám trăm tỉ đồng nhưng tuyển sinh chưa đến 20% công suất dự kiến. Nhiều trường đầu tư năm sáu trăm tỉ thậm chí không tuyển được quá 100 học sinh, chủ đầu tư cứ càng làm càng lỗ. Một số đã phải bán lại trường cho những đơn vị vận hành giáo dục chuyên nghiệp vì không muốn tiếp tục duy trì theo kiểu cầm chừng như vậy. Đầu tư vào giáo dục không hề dễ dàng cho những doanh nhân "tay mơ". Công việc này tiềm ẩn những rủi ro kinh doanh lớn.
Vì vậy, sự hợp tác giữa các nhà đầu tư bất động sản và các đơn vị vận hành giáo dục chuyên nghiệp đem lại nhiều lợi ích. Nhà đầu tư bất động sản có thể tận dụng mảnh đất một cách hiệu quả, có thu nhập ổn định từ đất mà không cần lo lắng về việc vận hành trường lớp. Trong khi đó, các đơn vị giáo dục chỉ tập trung vào xây dựng chương trình chất lượng cao thay vì loay hoay với đất đai và cơ sở hạ tầng.
Một ví dụ thành công gần đây của chúng tôi là trường Newton Vĩnh Phúc. Ban đầu, chúng tôi chỉ dự kiến tuyển 300 học sinh. Nhưng kết quả đạt được vượt xa mong đợi. Năm đầu đã có gần 500 học sinh đăng ký và năm thứ hai đạt xấp xỉ 1000 học sinh. Kết quả này cho thấy sức mạnh của một mô hình giáo dục tiên tiến, đáp ứng đúng kỳ vọng của cha mẹ và các em học sinh.
Là người phụ trách mảng đầu tư xây dựng trường học của Tập đoàn EQuest, theo quan niệm của bà, thế nào là ngôi trường đẹp?
Đối với tôi, một ngôi trường đẹp không chỉ tiện nghi, mà quan trọng hơn phải là một môi trường thú vị, an toàn và thúc đẩy việc học tập và phát triển toàn diện của học sinh.
Ngoài yếu tố an toàn được đặt lên hàng đầu, ngôi trường cần tạo ra không gian linh hoạt, khuyến khích học sinh tham gia tích cực vào toàn bộ quá trình học tập. Thứ đến, thiết kế một ngôi trường phải được bắt đầu từ công năng nhằm tối ưu hóa diện tích phục vụ giáo dục của công trình. Thiết kế cần đáp ứng các yêu cầu cơ bản của một trường học hiện đại chứ không phải chỉ để trang trí cho đẹp. Các phòng học mở, góc học tập, và khu vực làm việc nhóm được thiết kế để tạo ra một không gian học tập đa chiều. Hơn nữa, việc sử dụng màu sắc, ánh sáng, và cấu trúc hợp lý cũng rất quan trọng trong việc kết nối và khuyến khích giao tiếp giữa học sinh.
Cụ thể, thiết kế phòng học phải cân nhắc chi tiết tỉ lệ các cạnh lớp học. Một phòng học không nên quá dài vì học sinh ngồi những bàn cuối xa bảng khó tập trung nghe giảng, cũng không nên quá ngắn vì các em ngồi hai bên rìa sẽ bị ảnh hưởng thị lực. Các phòng học phải có ánh sáng tự nhiên và nên có khí tươi lưu thông. Các khu vực sinh hoạt chung và sân thể thao cần rộng rãi để các em thoải mái chạy nhảy sau những giờ học căng thẳng. Cung cấp các không gian yên tĩnh, giải trí đệm giữa các hành lang là những yếu tố tạo ra một môi trường học tập thân thiện.
Một số nhà đầu tư bất động sản có thể cho rằng trường phải long lanh như khách sạn hay biệt thự, nhưng góc nhìn của chúng tôi về ngôi trường đẹp hoàn toàn khác. Trường không cần lát đá cao cấp mà trơn, cũng không cần uốn lượn mà camera an ninh không bao quát hết. Nhiều cột trang trí cũng có thể gây mất an toàn,…
Gần đây, một đơn vị tư vấn đề xuất sảnh chính lớn làm điểm nhấn sáng tạo cho dự án trường mới của chúng tôi tại Đà Nẵng. Chúng tôi nhận thấy sảnh quá lớn dễ bị ảnh hưởng bởi mưa bão miền Trung. Mưa có thể tạt ngang theo hướng gió, khiến sảnh lớn dễ ướt, trơn trượt. Một không gian như vậy có thể hoành tráng nhưng trên thực tế ảnh hưởng đến sự an toàn của học sinh trong điều kiện thời tiết xấu. Bản thiết kế không được chọn vì lý do ấy.
Là nhà đầu tư giáo dục chuyên nghiệp, EQuest luôn hướng tới sự tối ưu thay vì màu mè. Một ngôi trường xanh, bền vững với môi trường, tiết kiệm năng lượng và khả năng mở rộng trong tương lai cũng là những yếu tố phải tính tới.
Với góc nhìn của Giám đốc Chiến lược EQuest, bà mong muốn các cơ quan chức năng cần tạo những điều kiện gì để các nhà đầu tư giáo dục dễ dàng trong việc tiếp cận quỹ đất để xây trường?
Tôi đã kiến nghị trong quá trình góp ý dự thảo luật Đất đai mới. Thứ nhất, cần tăng cường kiểm soát quản lý việc sử dụng đất giáo dục. Đối với các dự án giáo dục chậm tiến độ, chủ đầu tư không đủ năng lực và cam kết thực hiện, cần cưỡng chế thu hồi, tổ chức đấu giá cho các nhà đầu tư mới. Thứ hai, cân nhắc khung giá riêng cho đất giáo dục chỉ bằng 1/15 đến 1/20 đất thổ cư. Giá đất cao hơn nữa, nhà đầu tư giáo dục không thể kinh doanh hiệu quả. Thứ ba, giảm bớt các thủ tục hành chính cho việc tiếp cận đất giáo dục cũng như xây dựng, đầu tư và vận hành trường học là cần thiết. Cuối cùng, đất giáo dục được đưa ra đấu giá nên theo hình thức trả tiền hàng năm, nhằm phù hợp với khả năng tài chính và dòng tiền của nhà đầu tư thuần giáo dục. Chúng tôi không có ý định và cũng không có kế hoạch đầu cơ tích trữ bất động sản.
Nhu cầu học tập hiện nay ở Việt Nam rất lớn. Đầu tư thiết thực cho giáo dục là một hành trình gian khó. Tất cả các bên, từ nhà nước tới nhà đầu tư giáo dục và nhà phát triển bất động sản cùng hợp tác sẽ tạo ra những mô hình hiệu quả cả về kinh doanh lẫn giáo dục. Đó chính là mục tiêu xuyên suốt của EQuest trong hành trình phát triển các hệ thống trường có chất lượng đạt kiểm định quốc tế của mình.
