Một chiếc Airbus A350-1000 biểu diễn tổng duyệt trong khuôn khổ Triển lãm hàng không Singapore ở Singapore hôm 18-2-2024. Singapore đặt mục tiêu giảm lượng khí thải carbon bằng cách yêu cầu các hãng hàng không sử dụng nhiên liệu hàng không bền vững từ năm 2026 - Ảnh: AFP
Với nhiều nghiên cứu tiên phong và sáng kiến chính sách đang được thực hiện nhằm giảm phát thải carbon, hàng không thế giới đang cho thấy sự chuyển biến quan trọng, hướng đến một bầu trời "xanh" hơn.
Kỳ vọng vào nhiên liệu hàng không bền vững
Theo báo Washington Post, vào tháng 11-2023, Hãng bay Virgin Atlantic (Anh) đã thử nghiệm thành công chuyến bay sử dụng hoàn toàn nhiên liệu hàng không bền vững (SAF) từ London (Anh) đến New York (Mỹ).
SAF là nguồn năng lượng tái tạo có nguồn gốc từ các loại nguyên liệu như dầu ăn đã qua sử dụng, chất thải nông nghiệp, rác thải đô thị và một số loại tảo. Không giống các nhiên liệu máy bay thông thường có nguồn gốc từ nguyên liệu hóa thạch hữu hạn, SAF là giải pháp thay thế có tính tái chế và ít phát thải carbon, giúp giảm đáng kể lượng khí thải nhà kính.
Trong thử nghiệm trên, máy bay Boeing 787 của Virgin Atlantic dùng loại SAF tổng hợp có nguồn gốc từ mỡ thải và đường thực vật, từ đó lượng phát thải carbon ít hơn 70% so với xăng máy bay thông thường.
Một trong những khía cạnh khiến nguồn nhiên liệu này trở nên hấp dẫn là khả năng tương thích ngay với máy bay và hạ tầng hàng không hiện có. SAF có thể được pha với nhiên liệu máy bay thông thường, có thể tương thích với các động cơ máy bay hiện có mà không cần sửa đổi hay bổ sung thiết bị nào. Điều này có nghĩa các hãng bay có thể đưa ngay SAF vào hoạt động mà không ảnh hưởng đến an toàn bay hay hiệu suất.
Lợi ích môi trường của SAF là rất đáng kể. Khi so sánh với nhiên liệu máy bay thông thường, tùy vào nhiên liệu thô và quy trình sản xuất, SAF có thể giảm phát thải khí nhà kính trong vòng đời sử dụng lên tới 80% hoặc hơn.
Nguồn: Airlineratings.com - Dữ liệu: NGHI VŨ - Đồ họa: T.ĐẠT
Xu thế tương lai
Singapore là quốc gia đầu tiên thực hiện chính sách áp thuế hàng không nhằm tạo nguồn quỹ cho việc sử dụng SAF. Theo Đài CNBC, kể từ năm 2026, các chuyến bay khởi hành từ Singapore sẽ có chi phí cao hơn khi nước này đẩy mạnh việc giảm thiểu khí thải carbon từ hàng không.
SAF có giá cao hơn nhiên liệu máy bay thông thường. Theo Hãng tin Reuters, dữ liệu từ tháng 11-2023 của cơ quan định giá hàng hóa và năng lượng Argus Media cho thấy giá bán lẻ của nhiên liệu máy bay truyền thống ở Mỹ khoảng 2,85 USD/gallon (khoảng 3,8 lít), trong khi giá 1 gallon SAF là 6,69 USD.
Ngày 19-2, Bộ trưởng Giao thông Singapore Chee Hong Tat cho biết tất cả các máy bay xuất phát từ nước này vào năm 2026 sẽ dùng SAF. Đảo quốc sư tử đặt mục tiêu 1% tổng lượng nhiên liệu máy bay sử dụng tại hai sân bay Changi và Seletar trong năm 2026 là SAF, và sẽ tăng lên 3-5% vào năm 2030.
"Việc sử dụng SAF là lộ trình quan trọng nhằm loại bỏ phát thải carbon trong ngành hàng không và dự kiến việc này sẽ đóng góp khoảng 65% mức giảm phát thải carbon cần thiết để đạt được mức thải ròng bằng 0 vào năm 2050", Cơ quan Hàng không dân dụng Singapore cho biết.
Theo website của nhà sản xuất máy bay hàng đầu Airbus, trong năm 2023 hãng này đã sử dụng hơn 11 triệu lít SAF - gấp đôi so với năm 2022. Việc này giúp Airbus giảm được 23.587 tấn khí thải carbon. Cùng năm 2023, Airbus cũng đã ký thỏa thuận với Air France về việc sử dụng SAF trong các chuyến bay giữa 5 thành phố ở châu Âu. Con số này dự kiến tiếp tục tăng.
Thông qua việc xây dựng quan hệ đối tác với các nhà sản xuất năng lượng, hãng hàng không và sân bay trên toàn thế giới, Airbus đang dẫn đầu nỗ lực hướng tới mục tiêu tham vọng là 17,5 tỉ lít SAF vào năm 2030 của ngành hàng không toàn cầu.
Hàng không Việt có bước chuẩn bị dùng nhiên liệu xanh
Trong số 6 hãng bay tại Việt Nam, Vietnam Airlines và Vietjet đang có những kế hoạch nhất định tiến tới sử dụng SAF. Ông Lê Hồng Hà, tổng giám đốc Vietnam Airlines, cho biết hãng đang hợp tác chặt chẽ với các nhà sản xuất máy bay và Cục Hàng không Việt Nam để phát triển hệ thống sản xuất, phân phối SAF tại Việt Nam.
Trong khi đó, cuối năm 2023, Vietjet đang có định hướng rõ nét với những ký kết thỏa thuận tài chính máy bay với Novus Aviation Captial và hợp tác cùng SAF One phát triển SAF.
Theo hãng, việc hợp tác trên đảm bảo nguồn tài chính để mua máy bay, đồng thời cùng SAF One phát triển, cung cấp và sử dụng SAF tại Việt Nam trong thời gian tới. Thực tế, trong đội máy bay của Vietjet đã sử dụng dòng máy bay mới, hiện đại, giảm lượng khí thải ra môi trường.
Chẳng hạn, ngày 18-2-2024 Vietjet tiếp nhận máy bay thứ 105 về Việt Nam. Đây là máy bay mới Airbus A321neo ACF có khả năng tiết kiệm nhiên liệu đến 20%, giảm lượng khí thải ra môi trường tới 50% và tiết giảm tiếng ồn đến 75%...
Trao đổi với các hãng bay, việc sử dụng SAF là xu hướng tương lai của hàng không thế giới. Vấn đề hiện nay là nguồn SAF chiếm chưa đến 0,15% lượng tiêu thụ nhiên liệu hàng không toàn cầu.
Giá nhiên liệu này đắt đỏ, chưa kể sử dụng rất tốn kém. Để chủ động chuỗi cung ứng SAF, theo các hãng bay cần có sự hỗ trợ mạnh mẽ từ cơ quan chức năng, hãng bay, tổ chức tài chính...
Trong khi đó, Singapore đã hình thành chuỗi cung ứng SAF, cung cấp cho các hãng bay khu vực và quốc tế. Tại Việt Nam, phát triển hạ tầng lưu trữ và cung cấp nhiên liệu SAF đang là bài toán với các hãng bay.
