Gieo những hạt mầm hồi sinh sau siêu bão Yagi

Choáng với hiện trường Làng Nủ, Nậm Tông

Gần 16 năm làm báo ở Thanh Niên, từng tác nghiệp trong nhiều trận lũ lớn khắp vùng Tây Bắc, nhưng trong đợt mưa lớn sau siêu bão Yagi tháng 9.2024 ở Lào Cai, với tâm điểm lũ quét Làng Nủ (xã Phúc Khánh, H.Bảo Yên) và sạt lở đất Nậm Tông (xã Nậm Lúc, H.Bắc Hà), lần đầu tiên tôi có cảm giác ớn lạnh, choáng khi chứng kiến sự tàn phá thảm khốc của thiên tai.

Tại hai vùng hiện trường này, các phóng viên phải tác nghiệp trong những điều kiện đặc biệt khắc nghiệt, hiểm nguy luôn rình rập khi lũ quét, sạt lở đất trên đường đi và ngay ở hiện trường có thể lặp lại, xảy ra bất cứ lúc nào.

Ảnh: Kiên Trung

Khó khăn lớn nhất ở Làng Nủ là hiện trường dài tới 3,6 km và rộng hơn 38 ha, địa hình đồng bằng xen kẽ đồi núi khiến các phóng viên cực kỳ khó chọn hướng đi tác nghiệp. Mưa lũ phá hủy toàn bộ hệ thống phát sóng, không thể liên lạc bằng điện thoại ở hiện trường. Trước mỗi buổi tác nghiệp, chúng tôi đều quy ước giờ và điểm hẹn gặp để cùng cập nhật tình hình, trao đổi công việc và chỉ cho nhau những vị trí có thể "hứng" được sóng di động để truyền dữ liệu về tòa soạn.

Nếu hiện trường Làng Nủ rộng ngút ngàn, chia cắt thì đường vào hiện trường sạt lở đất Nậm Tông lại thử thách chúng tôi bởi độ hiểm trở. Các phóng viên phải có sức khỏe bền bỉ, dẻo dai để có thể đi bộ ròng rã hơn 10 km qua nhiều đoạn bùn ngập kín cả ủng, có chỗ phải trèo qua mảng đất đồi trồng quế cây còn nguyên vẹn nhưng bị trôi tuột xuống mặt đường.

Và điều đặc biệt là khi tác nghiệp ở Làng Nủ, Nậm Tông, chúng tôi bất đắc dĩ phải đối mặt với những hình ảnh bi thương, đau lòng chưa từng gặp.

Ở Làng Nủ, số người thiệt mạng quá lớn, có những ngày hàng chục thi thể được tìm thấy đưa về khu pháp y chờ nhận dạng. Nhiều nạn nhân tử vong do lũ quét, sạt lở đất không còn nguyên vẹn, những phần thi thể đưa ra từ bùn đất bắt đầu phân hủy... Nhưng chúng tôi không thể rời hiện trường, phải bám sát để cập nhật tin tức từng phút, từng giờ, nhất là trong thời điểm công tác tìm kiếm cứu nạn đang diễn ra khẩn trương.

Phóng viên tác nghiệp ở vùng thiên tai nếu không dấn thân, đôi khi phải chấp nhận một chút mạo hiểm, thì không thể có những bức ảnh, video ấn tượng, những câu chuyện xúc động chia sẻ với độc giả đang từng phút từng giờ chờ tin nóng từ hiện trường.

Từ Làng Nủ cho đến Nậm Tông, chúng tôi cùng dầm bùn, lặn lội bám sát các đội tìm kiếm cứu nạn, đi cùng người dân tìm người thân giữa bốn bề đổ nát. Trong những chuyến đi này, chúng tôi chứng kiến rất nhiều cảm xúc, cảnh tượng mà chỉ có thể ghi lại bằng hình ảnh chứ không thể tiếp cận phỏng vấn trong hoàn cảnh đau thương như vậy. Những thước phim, hình ảnh chân thực từ hiện trường đó có sức lan tỏa mạnh mẽ, nhiều video thu hút hàng triệu lượt xem, hàng nghìn bình luận.

Bắc những nhịp cầu nhân ái

Mỗi bản tin, hình ảnh từ hiện trường mưa lũ ở Lào Cai, Yên Bái, Cao Bằng... trong mưa bão Yagi được lan tỏa trên Báo Thanh Niên không chỉ cung cấp cho bạn đọc những thông tin chân thực nhất mà còn có sức lay động, thôi thúc sự sẻ chia, hỗ trợ từ bạn đọc, đối tác, nhà hảo tâm... trong đợt vận động quyên góp ủng hộ các nan nhân do báo phát động. Sau siêu bão Yagi, Thanh Niên đã triển khai chiến dịch cứu trợ khẩn cấp, các hoạt động an sinh xã hội lớn nhất từ trước đến nay ở địa bàn các tỉnh miền Bắc.

Ở hướng Lào Cai, nhóm phóng viên Thanh Niên vừa đưa tin, viết bài đồng thời khảo sát địa bàn để triển khai cứu trợ khẩn cấp đồng bào trong cơn hoạn nạn. Ngày rời Hà Nội lên Lào Cai khi siêu bão Yagi vừa tan, tòa soạn đã bàn giao cho chúng tôi số tiền lớn để hỗ trợ ngay các gia đình nạn nhân trong lũ quét, sạt lở đất ở H.Si Ma Cai và TX.Sa Pa.

Tại Làng Nủ, chỉ vài ngày sau lũ quét, Báo Thanh Niên đã kết nối, đưa các nhà hảo tâm đến tận hiện trường trao hơn 700 triệu đồng hỗ trợ gia đình nạn nhân, lực lượng y tế, sinh viên tình nguyện. Còn ở Nậm Tông, chỉ 7 ngày sau thảm họa sạt lở đất làm 18 người chết và mất tích, 11 người bị thương, ngày 17.9, đoàn công tác Báo Thanh Niên cùng đoàn xe chở hàng cứu trợ của bạn đọc đã vượt đèo dốc lên khu vực hiện trường trực tiếp trao quà hỗ trợ gia đình các nạn nhân.

Sau Nậm Tông, ngày 18.9, ngay khi H.Bát Xát thông đường, đoàn công tác phối hợp với Bộ đội biên phòng tỉnh Lào Cai tiếp tục chở hàng cứu trợ lên các xã biên giới, trao trực tiếp cho nhiều hộ dân mất hết tài sản, nhà cửa do lũ quét, sạt lở đất. Chuyến đi ấy sau này được đại tá Trần Quang Tùng, Chính ủy Bộ đội biên phòng tỉnh Lào Cai, nhắc mãi: "Thanh Niên là cơ quan báo chí đầu tiên tiếp cận cứu trợ khẩn cấp đồng bào biên giới H.Bát Xát sau hơn 1 tuần bị mưa lũ cô lập".

Đáp lại sự tin tưởng, yêu thương của bạn đọc, các doanh nghiệp, nhiều cán bộ, phóng viên Báo Thanh Niên đã có những ngày quên ăn, quên ngủ để tiếp nhận, bốc xếp hàng hóa cứu trợ từ khắp mọi miền Tổ quốc gửi về Hà Nội để đưa đến các vùng bị thiên tai.

Từ nguồn lực ủng hộ của bạn đọc, Thanh Niên đã triển khai nhiều dự án đặc biệt ý nghĩa như: Cùng con đi tiếp cuộc đời - Bảo trợ trẻ mồ côi sau bão Yagi với hơn 50 cháu được hỗ trợ 2 triệu đồng/tháng trong 5 năm liên tục hoặc đến năm 18 tuổi. Còn tại xã A Lù (H.Bát Xát), Thanh Niên cùng Tập đoàn Hòa Phát, Bộ đội biên phòng tỉnh Lào Cai và UBND H.Bát Xát triển khai xây mới 28 ngôi nhà cho các hộ bị sập nhà trong mưa lũ.

Những hoạt động thiện nguyện đặc biệt này là minh chứng về giá trị, sức mạnh lan tỏa của thông tin báo chí trong thiên tai. Không chỉ là đưa tin, truyền cảm hứng, mỗi cơ quan báo chí còn góp phần bắc những nhịp cầu kết nối yêu thương gieo hạt mầm hồi sinh cho những mảnh đời, vùng đất sau thiên tai thảm khốc.