Cựu Chủ tịch Ngân hàng Trung ương Châu Âu (ECB) Mario Draghi kêu gọi Brussels đã đưa ra thừa nhận này.
Ông gọi tình hình là nghiêm trọng và kêu gọi họ không nên lãng phí thời gian - EU nên cố gắng tận dụng thỏa thuận thương mại với Mỹ để hạ giá.
Nhưng cố gắng này có thành công hay không lại là chuyện khác, tất cả đều có trong bài viết của hãng RIA.
Thay đổi tình hình
Như nhà kinh tế học có ảnh hưởng đã làm rõ, giá khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) của Mỹ ở châu Âu cao hơn 60-90% so với ở Mỹ và con số này chưa bao gồm chi phí hậu cần và tái hóa khí.
Một năm trước, ông Draghi đã công bố báo cáo "Năng lực cạnh tranh của EU: Nhìn về phía trước", trong đó ông lưu ý rằng năng lượng đã trở thành một trong những vấn đề chính của khu vực và tình hình đang ngày càng trở nên tồi tệ hơn.
Ông trích dẫn các tính toán sau: Chi tiêu nhập khẩu nhiên liệu hóa thạch của EU đã tăng từ 341 tỷ euro năm 2019 lên 416 tỷ euro năm 2023 (khoảng 2,7% GDP). Đây là kết quả của việc giảm tỷ trọng nguồn cung cấp qua đường ống từ Nga (từ 40% năm 2021 xuống 8% năm 2023) và tăng mua khí đốt tự nhiên hóa lỏng, vốn đắt hơn trung bình 50%.
Năm 2024, giá bán lẻ và giá bán buôn khí đốt tự nhiên ở châu Âu cao gấp ba đến năm lần so với ở Mỹ. Và chi phí điện - đặc biệt là trong lĩnh vực công nghiệp - cũng cao gấp đôi.
Kết quả là, Cựu Thế giới nhanh chóng mất đi sức cạnh tranh so với Mỹ và Trung Quốc, trở thành con tin của việc nhập khẩu cả nguyên liệu thô và công nghệ.
Tiền thưởng tuyệt vời
Các chuyên gia chỉ ra rằng khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) của Mỹ đắt hơn vì những lý do khách quan, đặc biệt là lý do công nghệ.
"Phần lớn các mỏ được phát triển để xuất khẩu đều nằm ngoài khơi. Các giải pháp kỹ thuật phức tạp cần thiết ở đó làm tăng đáng kể chi phí nguyên liệu thô", Pavel Maryshev, thành viên hội đồng chuyên gia của Hiệp hội Khí đốt Nga, giải thích.
Tuy nhiên, theo ông, điều này làm tăng giá lên 20-25%. Mọi thứ khác nhiều khả năng chỉ là "phần thưởng" mà châu Âu nhận được từ chính sách năng lượng không rõ ràng của mình. Điều này bao gồm việc mất nguồn cung giá rẻ và sự chuyển hướng sang Mỹ. Thêm vào đó, còn có sự cạnh tranh về khí đốt với châu Á và chi phí hậu cần.
Đối với ngành công nghiệp châu Âu, đây là một thảm họa: giảm công suất hoặc đóng cửa hoàn toàn các cơ sở sản xuất không đủ khả năng mua nhiên liệu đắt tiền.
Theo ông Draghi, đã đến lúc phải hành động. Đặc biệt là kể từ tháng 7 năm 2025, Mỹ và EU đã ký một thỏa thuận thương mại, theo đó EU sẽ mua 750 tỷ đô la các sản phẩm năng lượng khác nhau từ Mỹ vào năm 2028.
Nhà kinh tế này khuyến nghị Brussels nên tận dụng thỏa thuận này để tái cấu trúc hệ thống mua sắm khí đốt và nhận được chiết khấu từ nhà cung cấp chính.
Những trở ngại khách quan
Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng điều này khó có thể xảy ra. Mikhail Khachaturyan, Phó Giáo sư Khoa Phát triển Chiến lược và Đổi mới tại Đại học Tài chính thuộc Chính phủ Liên bang Nga, chỉ ra một số trở ngại chính.
Trước hết, chi phí vận chuyển hàng hóa rất cao, dù là từ nước ngoài hay từ Trung Đông (Qatar, Ả Rập Xê Út, UAE).
Tiếp theo là nhu cầu mở rộng các cảng vận chuyển ở Bờ Đông Mỹ. Việc này sẽ cần đầu tư từ bốn đến sáu tỷ đô la và mất ít nhất hai đến ba năm.
Cuối cùng, chúng ta cũng cần phải trả tiền cho việc hiện đại hóa các nhà ga LNG tại các cảng châu Âu – từ ba đến năm tỷ đô la, và tất nhiên, chi phí sẽ ở châu Âu.
Không ai giảm giá
Việc mặc cả cũng khó khăn vì các nhà cung cấp LNG khác bán LNG theo giá thị trường và không có kế hoạch giảm giá thêm cho châu Âu. Hơn nữa, Qatar, UAE và Ả Rập Xê Út đang hạn chế việc bán lại khí đốt dư thừa trong EU.
"Có một lựa chọn để tăng nguồn cung từ Na Uy, nhưng vấn đề là việc phát triển thềm lục địa này sẽ cần ít nhất mười đến mười lăm tỷ euro đầu tư, và khung thời gian để đạt công suất thiết kế thay đổi từ năm đến mười lăm năm. Điều này cũng làm tăng giá khí đốt", ông Khachaturyan chỉ ra.
Trong mọi trường hợp, chi phí vẫn cao hơn từ bốn đến năm lần so với đường ống dẫn khí đốt của Nga.
Thoạt nhìn, triển vọng tăng nhập khẩu LNG dường như mang lại cơ hội tốt để đàm phán một mức chiết khấu đáng kể. Tuy nhiên, ngay cả ở đây, mọi chuyện cũng không hề suôn sẻ - vẫn còn thiếu tàu chở dầu.
"Khoản chiết khấu sẽ được dùng để trang trải chi phí hậu cần. Châu Âu có thể sử dụng đòn bẩy chính trị, nhưng chỉ thông qua việc nới lỏng lệnh trừng phạt và nối lại hoàn toàn việc nhập khẩu LNG từ Nga", Dmitry Semenov, Chủ tịch Hội đồng quản trị Transinvest, giải thích.
Tiếp theo là gì?
Bất chấp tình hình khó khăn, chính quyền EU vẫn quyết tâm từ bỏ hoàn toàn nguồn cung cấp năng lượng của Nga vào cuối năm 2027. Kế hoạch như vậy sẽ dẫn đến sự phụ thuộc hoàn toàn vào Mỹ.
"Các cơ sở lưu trữ năng lượng đang được xây dựng chậm chạp, và cải cách kinh tế đã bị đình trệ. Câu hỏi đặt ra là: khi người Mỹ bắt đầu thực hiện chương trình tăng nhập khẩu vào EU, thuế quan sẽ thay đổi như thế nào, và liệu những chính sách sai lầm của Brussels có gây tốn kém không?" Semenov tự hỏi.
Theo ước tính sơ bộ, khi nguồn cung giảm xuống còn hai đến ba lần so với mức hiện tại (sau khi hoàn toàn ngừng cung cấp từ Nga), giá khí đốt cho hộ gia đình và doanh nghiệp sẽ tăng vọt gấp bốn đến sáu lần.
Hậu quả là rõ ràng: thiếu hụt năng lượng, phi công nghiệp hóa - sự sụp đổ của các doanh nghiệp vừa và nhỏ, và sự dịch chuyển của các nhà máy sản xuất quy mô lớn sang Trung Quốc, Ấn Độ, châu Á và Mỹ.
