Dù lãi suất vay mua nhà đã giảm và giữ ổn định trong những tháng gần đây, tâm lý thận trọng vẫn bao trùm thị trường bất động sản. Nhiều người lo ngại gánh nặng trả nợ kéo dài hàng chục năm do giá nhà đã ở mức quá cao.
Khách ngại vay mua nhà vì nhiều nỗi sợ
Hơn một năm nay, anh Nguyễn Văn Hùng, hiện đang thuê căn hộ tại phường Hoàng Mai, TP Hà Nội, tìm hiểu nhiều nơi để mua nhà. Về lãi suất, nhiều ngân hàng đưa ra gói vay lãi suất khoảng 5,5-8%/năm, giảm khá nhiều so với các năm trước. Tuy nhiên anh Hùng vẫn băn khoăn vì giá nhà hiện quá cao so với thu nhập, nên thực tế số tiền gốc và lãi phải trả hàng tháng còn rất cao.
"Nếu vay 2 tỷ đồng trong 20 năm, kể cả lãi suất ở mức ưu đãi 6%/năm thì mỗi tháng ít nhất tôi cũng phải trả gần 15 triệu đồng cả gốc và lãi. Khoản tiền này chiếm phân nửa thu nhập hàng tháng của cả gia đình, nên vẫn phải cân nhắc, tích góp thêm", anh Hùng nói.
Nhưng không mua nhà thì những người lao động như anh Hùng lại đối mặt với nỗi lo giá bất động sản tăng liên tục trong khi thu nhập đứng yên hoặc tăng rất chậm. Khoảng cách giữa thu nhập và giá bất động sản ngày càng xa, giấc mơ an cư, vì thế, càng trở nên xa vời với nhiều người.
Bất động sản tại Hà Nội (Ảnh: Mạnh Quân).
Như trường hợp chị Trần Thị Thu, sống tại phường Cầu Diễn, TP Hà Nội, dù nhiều tháng qua tìm mua nhà ở nhiều nguồn khác nhau nhưng quá khó vì giá nhà đang vượt xa khả năng chi trả. Hiện vợ chồng chị có khoảng 1,5 tỷ đồng tiết kiệm, cộng với 500 triệu đồng hỗ trợ từ gia đình.
Thế nhưng để sở hữu căn hộ 2 phòng ngủ với diện tích 70-80m2 tại Hà Nội thì vợ chồng chị sẽ phải vay thêm 2 tỷ đồng. Rủi ro với người vay mua bất động sản chính là quy định "lãi suất thả nổi" với ngân hàng.
“Nhiều ngân hàng quảng cáo năm đầu lãi suất thấp, nhưng sau đó tính theo thả nổi. Tôi sợ vài năm nữa kinh tế biến động, lãi suất tăng thì khoản vay trở thành gánh nặng. Nghĩ đến việc phải trả nợ trong 20-25 năm, tôi chưa đủ can đảm để quyết định”, chị Thu nói.
Lãi suất khó hạ thêm
Thực tế, những lo lắng của anh Hùng hay chị Thu này phản ánh đúng bức tranh của thị trường: lãi suất chỉ là một phần trong bài toán vay mua nhà. Giá bất động sản cao, thu nhập chưa theo kịp và rủi ro tài chính dài hạn khiến nhiều người dù rất mong có chốn an cư nhưng vẫn đứng ngoài cuộc.
Theo khảo sát của phóng viên Dân trí, lãi suất cho vay trên thị trường ở mức ổn định trong thời gian qua. Tại các ngân hàng có vốn Nhà nước, lãi suất trong khoảng 5,5-6,5%/năm, với ưu đãi từ 6-24 tháng. Trong khi đó, tại các ngân hàng tư nhân, lãi suất vay mua nhà từ 6,6-8,5%/năm, còn nhóm các ngân hàng nước ngoài đang có lãi suất ưu đãi khoảng 5,5-7,5%, tùy từng kỳ hạn.
Hết thời gian ưu đãi, lãi suất sẽ được tính bằng lãi suất tiết kiệm, cộng với biên độ trong khoảng từ 3,5-4%.
Lãi suất cho vay tại một ngân hàng vào tháng 9 (Ảnh chụp màn hình).
Nhìn chung, lãi suất vay mua nhà đang ở mức ổn định, thấp hơn khoảng 2% so với mức đỉnh quý I/2023 và tương đương giai đoạn 2021-2022 (thời điểm dịch Covid-19).
Ông Nguyễn Đức Độ, Phó Viện trưởng Viện Kinh tế Tài chính (Học viện Tài chính), cho rằng việc hạ thêm lãi suất cho vay trên diện rộng từ nay đến cuối năm không dễ dù định hướng tăng trưởng tín dụng năm nay ở mức cao nhằm hỗ trợ mục tiêu tăng trưởng kinh tế. Khi nhu cầu vốn từ doanh nghiệp và cá nhân đồng loạt tăng mạnh, các ngân hàng buộc phải duy trì mức lãi suất huy động đủ hấp dẫn để thu hút tiền gửi, nên khó có thể điều chỉnh giảm thêm lãi suất cho vay.
Bên cạnh đó, rủi ro tỷ giá vẫn hiện hữu, Ngân hàng Nhà nước phải thận trọng hơn trong việc điều hành để tránh những tác động bất lợi đến sự ổn định của đồng nội tệ.
Nhân viên rà soát tiền tại một chi nhánh ngân hàng (Ảnh: Mạnh Quân).
Bên cạnh cho vay thông thường, các ngân hàng vẫn duy trì chính sách cho vay hỗ trợ người dưới 35 tuổi. PGS.TS Nguyễn Hữu Huân, Giảng viên Trường Đại học Kinh tế TPHCM (UEH), nhận định chính sách ưu đãi lãi suất cho vay mua nhà dành cho người dưới 35 tuổi là một giải pháp tốt, giúp khuyến khích người trẻ sở hữu ngôi nhà đầu tiên.
Tuy nhiên, không phải ai cũng có thể tiếp cận chính sách này, do giá nhà hiện nay vẫn ở mức cao so với thu nhập của đa số người trẻ.
Dự báo cho những tháng cuối năm, TS Châu Đình Linh, giảng viên Đại học Ngân hàng TPHCM, đánh giá lãi suất đang được kiểm soát ổn định cho doanh nghiệp tăng cường vay sản xuất, người dân cũng mạnh dạn vay tiêu dùng. Việc lãi suất đang rục rịch tăng trở lại do áp lực thanh khoản, thực tế, chỉ cục bộ ở một số ngân hàng, chưa tác động lên mặt bằng lãi suất chung.
Chưa bao giờ lãi suất thấp như bây giờ
Phát biểu tại buổi họp do Thủ tướng Phạm Minh Chính chỉ đạo về chính sách nhà ở và thị trường bất động sản hôm 22/9, ông Nguyễn Đức Vinh, Tổng giám đốc Ngân hàng TMCP Việt Nam Thịnh Vượng (VPBank) thẳng thắn: "Tôi đã làm ngân hàng 26 năm, chưa bao giờ thấy lãi suất thấp như bây giờ".
Theo vị này, lãi suất thuận lợi cho cả doanh nghiệp và người dân, nhưng không phải là chiếc đũa thần vì vấn đề cốt lõi nằm ở thủ tục. Nếu một dự án triển khai trong 6 tháng, doanh nghiệp sẽ không quá bận tâm lãi suất là 7% hay 10%. "Nhưng nếu bị treo nhiều năm, lãi mẹ đẻ lãi con thì dù lãi suất giảm đến đâu cũng không cứu nổi", vị này nêu.
