Diễn đàn Kinh doanh 2026 với chủ đề “Không gian tăng trưởng mới: Cơ hội và chiến lược” diễn ra ngày 22/10 do BizLIVE tổ chức. Tại sự kiện, chuyên gia kinh tế Ngô Trí Long nhận định vàng là kênh đầu tư biến động mạnh thời gian qua, tác động lớn đến kinh tế vĩ mô.
Nghịch lý giá vàng trong nước đắt hơn thế giới
Theo ông Long, 2 nguyên nhân chính khiến giá vàng tăng mạnh thời gian qua. Đó là đồng USD biến động và tình hình địa chính trị, kinh tế thế giới bất ổn. Trong bối cảnh đó, vàng trở thành “nơi trú ẩn an toàn”, khiến nhu cầu tăng vọt. Nhiều ngân hàng trung ương trên thế giới cũng tranh thủ mua vào để dự trữ, càng đẩy giá lên cao.
Tuy nhiên, thị trường vàng Việt Nam lại tồn tại nghịch lý là giá trong nước chênh lệch so với thế giới tới 10-11%, tương đương khoảng 18 triệu đồng/lượng, trong khi ở Thái Lan hay Malaysia mức chênh chỉ 0,5%. Sự chênh lệch quá cao này, theo ông Long, tạo môi trường cạnh tranh không lành mạnh, có nguy cơ gây thất thoát ngoại tệ và ảnh hưởng nguồn thu của Nhà nước.
Người dân đang xem các mặt hàng vàng được doanh nghiệp bày bán (Ảnh: Mạnh Quân).
Để bình ổn thị trường vàng, theo ông, cần hướng đến việc thu hẹp khoảng cách giữa giá trong nước và giá thế giới, bởi vàng ở Việt Nam hiện chịu tác động bởi 2 yếu tố chính là giá vàng quốc tế và tỷ giá. Dù Nghị định 24 ra đời nhằm chống hiện tượng “vàng hóa” và từng phát huy hiệu quả, nhưng sau 12 năm thực thi, nhiều bất cập đã bộc lộ và không còn phù hợp với bối cảnh hiện nay.
“Tại sao giá vàng tăng - giảm đột biến? Giá vàng có chu kỳ. Thế giới càng bất ổn bao nhiêu, vàng càng lên sóng bấy nhiêu”, vị này nêu.
Hiện tại, giá vàng miếng SJC được các doanh nghiệp lớn niêm yết ở mức 148,8-149,8 triệu đồng/lượng (mua vào - bán ra). Trong khi đó, giá vàng nhẫn được niêm yết ổn định ở mức 146-148,5 triệu đồng/lượng (mua vào - bán ra).
Việc bỏ độc quyền vàng miếng là bước ngoặt
Ông Huỳnh Minh Tuấn, nhà sáng lập Công ty cổ phần Tư vấn Đầu tư và Quản lý Tài sản FIDT kiêm Phó chủ tịch Chứng khoán APG, nhận định thời gian quan vàng tăng giá mạnh và trở thành kênh trú ẩn trong bối cảnh kinh tế vĩ mô nhiều biến động.
Trung Quốc đẩy mạnh mua vàng, càng thúc đẩy giá vàng thế giới lên đỉnh cao mới, cộng thêm việc cấm xuất khẩu đất hiếm. Trong thời đại bất ổn, lo ngại khủng hoảng kinh tế toàn cầu từ các chính sách thuế quan khiến vàng trở thành kênh trú ẩn an toàn.
Ông Tuấn chỉ ra 3 động lực chính khiến giá vàng thế giới tăng mạnh từ đầu năm. Thứ nhất là chính sách lãi suất. Theo ông, việc Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) hạ lãi suất chậm hơn kỳ vọng đã tăng sức hấp dẫn của vàng. Thứ 2 là rủi ro kinh tế trước khi ngại khủng hoảng toàn cầu từ chính sách thuế quan. Điều này khiến vàng trở thành kênh trú ẩn an toàn.
Ngoài ra là nhu cầu lớn từ các ngân hàng trung ương khi kim ngạch nhập khẩu vàng tăng vọt. “Với bối cảnh nhiều bất ổn, vàng được dự báo sẽ tiếp tục là tâm điểm trong thời gian tới”, ông nêu.
Cũng theo ông Tuấn, thị trường vàng trong nước gần đây đang chứng kiến nhiều biến động. Kỳ vọng với những chính sách mới như bỏ độc quyền vàng và đề xuất đánh thuế thu nhập vàng sẽ giúp thị trường vàng dần ổn định và minh bạch hóa.
"Phố vàng" Trần Nhân Tông ở Hà Nội (Ảnh: Mạnh Quân).
Ông Tuấn đánh giá thêm, việc bỏ độc quyền vàng miếng là bước ngoặt, việc vận hành mô hình sàn vàng là bước đi hợp lý, trong năm 2026 có thể ra đời giúp kiểm soát nguồn lực này tốt. Mục tiêu nhằm minh bạch hóa dữ liệu thị trường, hỗ trợ hoạch định chính sách, giúp kiểm soát hoạt động mua bán bất thường, ngăn chặn rửa tiền và đầu cơ.
Còn với bạc, ông Tuấn cho biết, bạc vật chất được quan tâm gần đây khi giá liên tục tăng (tăng 64% kể từ đầu năm) và tâm lý nhiều nhà đầu tư khi so sánh với vàng. Tuy nhiên, xét về dài hạn, bạc chủ yếu mang tính đầu cơ ngắn hạn. Trong khi đó, vàng vẫn là kênh đầu tư phù hợp hơn cho chiến lược phân bổ dài hạn.
Ông Nguyễn Quang Huy, CEO Khoa Tài chính - Ngân hàng, Trường Đại học Nguyễn Trãi thì cho rằng nguyên nhân sâu xa khiến thị trường vàng sôi động xuất phát từ tâm lý và thói quen tích trữ vàng đã hình thành qua nhiều thế hệ. Từ khi còn nhỏ cho đến khi trưởng thành, người Việt đã coi vàng là tài sản bảo đảm an toàn nhất, dẫn đến tâm lý “chuộng vàng” ăn sâu trong tiềm thức.
Theo ông Huy, bên cạnh các giải pháp hành chính, cần có sự tham gia của các cơ quan truyền thông trong việc nâng cao nhận thức và năng lực tài chính của người dân, giúp họ hiểu rõ hơn về hoạt động đầu tư - kinh doanh vàng. "Chỉ khi đó, mới có thể chống lại tình trạng vàng hóa trong tâm thức xã hội, hướng dòng vốn sang các kênh đầu tư lành mạnh và hiệu quả hơn", ông Huy nêu.
