Tọa đàm trực tuyến “Tín dụng xanh: Mỏ vàng để ngân hàng phát triển bền vững”. (Ảnh chụp màn hình).
Khái niệm “tín dụng xanh" đang dần trở nên được phổ biến và nhận nhiều sự quan tâm của người dân, các doanh nghiệp và ngân hàng. Những năm trở lại đây, các ngân hàng đều thúc đẩy tín dụng xanh nhưng dư nợ mảng này chỉ mới chiếm khoảng 4,2% tổng dư nợ toàn nền kinh tế, tương đương gần 528.000 tỷ đồng.
Trong tọa đàm trực tuyến “Tín dụng xanh: Mỏ vàng để ngân hàng phát triển bền vững” sáng 2/10, TS. Nguyễn Hữu Huân, Giảng viên Trường Đại học Kinh tế TP HCM, nhận định thị trường tín dụng xanh ở Việt Nam khá mới, chứ không hẳn là non trẻ, vì chúng ta đã phát triển 7-8 năm nay, nhưng mới hơn tín dụng truyền thống.
Chia sẻ tại toạ đàm, bà Văn Thành Khánh Linh, Phó Tổng Giám đốc Ngân hàng Bản Việt (BVBank), cho biết 80 - 90% danh mục cho vay xanh hóa của ngân hàng thương mại là phụ thuộc vào nước ngoài. "Tự thân ngân hàng đưa ra 1 số sản phẩm nhưng chỉ nguồn lực ngân hàng thì không mang lại tính hiệu quả", bà Linh nói.
Dư nợ xanh đang chiếm khoảng 4,2% tổng dư nợ của nền kinh tế.
Phân tích kỹ hơn về vấn đề tại sao tín dụng xanh lại phụ thuộc nhiều vào nguồn vốn quốc tế, TS. Nguyễn Hữu Huân chia sẻ dự án xanh thường tiềm ẩn nhiều rủi ro hơn so với dự án truyền thống vì tính chất mới mẻ, thậm chí có dự án lần đầu làm ở Việt Nam ví dụ như
Chẳng hạn, một số doanh nghiệp đánh giá 5 - 7 năm sẽ thu hồi vốn nhưng thực tế có khi 20 năm mới thu hồi được, khiến chi phí bị đội lên và dòng tiền không như mong muốn.
Ngoài ra, yếu tố thời tiết, mùa vụ cũng ảnh hưởng lớn đến lĩnh vực năng lượng tái tại. Để bù đắp những rủi ro trên, một số ngân hàng đã nhận vốn tài trợ từ các quỹ đầu tư quan tâm đến môi trường, trách nhiệm xã hội, với mức lãi suất thấp.
“Đây là nguồn vốn quan trọng để ngân hàng tài trợ dự án xanh, bù đắp rủi ro và đảm bảo lợi nhuận cho ngân hàng”, ông Huân nói. Theo ông, những ngân hàng nào có thể thu hút được dòng vốn trên sẽ có thể chiếm được “mỏ vàng” của thị trường tín dụng xanh.
Theo ông Trần Hoài Phương, Giám đốc Khối khách hàng doanh nghiệp Ngân hàng TMCP Phát triển TP HCM (HDBank), các nhà đầu tư nước ngoài thường có tiêu chuẩn cao, đòi hỏi nhiều tiêu chí khắt khe. Nhưng ông cho rằng đây cũng là cơ hội để “nâng mình thành doanh nghiệp mạnh, thu hút được đầu tư nước ngoài thì doanh nghiệp sẽ có bước phát triển lớn, trên cả thị trường quốc tế”.
Bà Linh đánh giá cao sự đồng hành, đầu tư vốn của những quỹ nước ngoài trên. “Sự kỷ luật của họ rất cao, không có ngoại lệ hay sự thông cảm”, bà nói.
Tuy vậy, các chuyên gia cũng cho rằng nguồn tài trợ quốc tế chỉ là những nguồn lực bên ngoài và đóng vai trò trong giai đoạn ban đầu. Để phát triển hơn nữa hoạt động tín dụng xanh, cần đến sự tham gia của cả trong và ngoài nước.
Ba giải pháp thúc đẩy thị trường vốn cho tín dụng xanh
Theo ông Nguyễn Văn Nguyện, Phó trưởng Phòng Tổng hợp kiểm soát nội bộ Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Chi nhánh TPHCM, gợi ý ba giải pháp để phát triển hơn nữa thị trường tín dụng xanh.
Trước hết, ông cho rằng cần có chính sách để dòng tiền ổn định, để người dân gửi tiền nhiều hơn, giúp ngân hàng có nguồn vốn dài hạn để cho vay trung - dài hạn. Ngoài ra, NHNN có thể ưu đãi hơn cho những NHTM có dự án cấp tín dụng xanh thông qua lãi suất ưu đãi tái cấp vốn, tái chiết khấu.
Cuối cùng, ông Nguyện cho biết cần tính đến con đường huy động trên thị trường vốn. Hiện nay, Việt Nam còn quá phụ thuộc vào nguồn vốn ngân hàng. Vốn ngắn hạn gửi tiết kiệm tại ngân hàng nhiều, trong khi những dự án cần tín dụng xanh lại yêu cầu vốn trung - dài hạn.
"Trong Luật tài nguyên môi trường giao rất rõ phát triển thị trường tín chỉ cacbon, thị trường vốn… Thời gian tới, các Bộ, ngành, doanh nghiệp đều phải hành động, nhưng cũng cần có thời gian", ông thông tin thêm.
TS. Nguyễn Hữu Huân cũng đồng tình với quan điểm trên và nhận định rằng để thúc tín dụng xanh, không thể trông chờ hết vào NHNN, Chính phủ, mà cần các bên khác tham gia, đặc biệt là nguồn vốn từ xã hội hóa.
Theo ông, những sản phẩm về tín dụng xanh, tài chính xanh ở Việt Nam khá sơ khai, mới mẻ. “Hiện có nhiều tổ chức, quỹ đầu tư nước ngoài quan tâm thị trường Việt Nam và nên tranh thủ kiến thức, kinh nghiệm của họ để triển khai sản phẩm ở Việt Nam, nhất là trái phiếu xanh, sản phẩm phái sinh từ trái phiếu xanh”, ông cho hay.
Đại diện BVBank đóng góp thêm ý kiến rằng NHNN nên có những chính sách động viên, chẳng hạn như cấp thêm room tín dụng cho NHTM khi đạt đủ chỉ tiêu về xanh hóa danh mục cho vay.
