Năm 2024, Thủ tướng Chính phủ đã quyết định lấy ngày 1/10 hằng năm là Ngày hội Đổi mới sáng tạo quốc gia. Với chủ đề “Đổi mới sáng tạo toàn dân - Động lực phát triển quốc gia”, sự kiện năm 2025 khẳng định quyết tâm của Đảng và Nhà nước trong việc thúc đẩy đổi mới sáng tạo trở thành trung tâm chiến lược phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao năng suất, năng lực cạnh tranh, bảo đảm tăng trưởng bền vững.
Hôm nay (ngày 1/10/2025), Bộ Khoa học và Công nghệ phối hợp với Bộ Tài chính tổ chức lễ hưởng ứng Ngày hội Đổi mới sáng tạo quốc gia.
Tổng Bí thư Tô Lâm dự và phát biểu chỉ đạo. Cùng dự có Thủ tướng Phạm Minh Chính, Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng, lãnh đạo các bộ, ngành, địa phương, tổ chức, doanh nghiệp trong và ngoài nước.
Phát biểu khai mạc buổi lễ, Phó Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Chí Dũng cho biết: "Thông qua chủ đề của Ngày hội năm nay, chúng ta không chỉ nhìn nhận vai trò của các cấp, các ngành và của toàn dân trong việc thúc đẩy phát triển đổi mới sáng tạo mà tiếp tục khẳng định đổi mới sáng tạo là động lực thúc đẩy sự phát triển đột phá, bền vững của Việt Nam".
Phó Thủ tướng cũng thông tin về các dấu ấn đổi mới sáng tạo mà Việt Nam đạt được trong thời gian qua. Việt Nam đứng thứ 55 trong Top 100 quốc gia có hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo phát triển; 3 trung tâm lớn là Hà Nội, TPHCM và Đà Nẵng đều góp mặt trong Top 1000 thành phố đổi mới sáng tạo toàn cầu, trong đó Đà Nẵng tăng 130 bậc so với năm trước.
Năm 2025, Việt Nam giữ vững vị trí 44/139 nền kinh tế về Chỉ số Đổi mới sáng tạo toàn cầu (GII), xếp thứ 2 nhóm thu nhập trung bình thấp và thứ 3 ASEAN, trong đó chỉ số đầu vào đổi mới sáng tạo tăng 3 bậc.
Tại sự kiện, Tổng Bí thư Tô Lâm khẳng định những quốc gia đi trước về khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo sẽ nắm được lợi thế cạnh tranh chiến lược và ngày càng tiến nhanh, tiến xa hơn.
“Việt Nam không có sự lựa chọn nào khác, phải coi khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là đột phá quan trọng hàng đầu, là động lực chính để đổi mới mô hình phát triển, hiện thực hóa hai mục tiêu 100 năm”, Tổng Bí thư nêu rõ.
Theo Tổng Bí thư Tô Lâm, chuyển đổi số và ứng dụng trí tuệ nhân tạo đang lan tỏa trong các hoạt động quản lý sản xuất và đời sống xã hội.
Hệ sinh thái khởi nghiệp đang dần hình thành với một thế hệ startup năng động, một số sản phẩm, dịch vụ Made in Việt Nam từng bước vươn ra khu vực và quốc tế.
Tuy nhiên, hoạt động đổi mới sáng tạo vẫn còn những điểm nghẽn cần tháo gỡ về thể chế, chính sách, mức độ làm chủ công nghệ, vốn đầu tư mạo hiểm, nguồn nhân lực...
Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh: “Từ quyết tâm chính trị cho đến triển khai thực hiện, từ nhận thức đến hành động, chúng ta phải chuyển đổi nhanh hơn, mạnh mẽ hơn để biến ý tưởng thành giá trị, biến khát vọng thành hiện thực”.
6 nhiệm vụ cần thực hiện để thúc đẩy đổi mới sáng tạo
Với “tinh thần là nói ít, làm nhiều, làm nhanh, làm đúng, làm đến nơi đến chốn”, Tổng Bí thư nêu 6 nhóm nhiệm vụ cần thực hiện, đó là:
Thống nhất trong nhận thức và hành động theo quan điểm đổi mới sáng tạo là sự nghiệp của toàn dân. Đổi mới sáng tạo không phải công việc riêng của ngành khoa học, công nghệ, mà phải là sự nghiệp của toàn dân, của toàn xã hội, đòi hỏi sự tham gia của mọi cấp, mọi ngành, cộng đồng doanh nghiệp thuộc mọi thành phần kinh tế và của tất cả mọi người dân.
Đổi mới sáng tạo phải đi liền với phát triển vững chắc nền tảng khoa học, công nghệ, nâng cao mức độ tự chủ chiến lược về công nghệ quốc gia, trước hết là công nghệ lõi, công nghệ nguồn. Khẩn trương triển khai Chương trình hành động phát triển 11 công nghệ chiến lược theo tinh thần của Nghị quyết 57, xác định rõ lộ trình làm chủ, nhất là các công nghệ như bán dẫn, trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn, an toàn, an ninh mạng... Đồng thời, phát triển hạ tầng nền tảng như đám mây, điện toán hiệu năng cao, 5G/6G, nâng cao tỷ lệ nội địa trong các hệ thống trọng yếu.
Tập trung hoàn thiện thể chế, chính sách vượt trội cho phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, thể chế hóa các chủ trương của Đảng bằng những đạo luật, nghị định, thông tư rõ ràng, có khả năng thực hành cao, tập trung vào ưu đãi thuế tín dụng đất đai cho hoạt động nghiên cứu và phát triển cho sản phẩm, cho dịch vụ mới.
Triển khai Chiến lược quốc gia về khởi nghiệp sáng tạo, xây dựng hệ sinh thái đổi mới sáng tạo quốc gia kết nối khu vực và toàn cầu. Mỗi bộ, ngành, địa phương phấn đấu hình thành ít nhất một trung tâm đổi mới sáng tạo, liên thông với mạng lưới, các khu nghiên cứu ươm tạo tăng tốc và sàn giao dịch công nghệ. Hệ sinh thái phải có đầy đủ mắt xích, nguồn ý tưởng, cơ sở nghiên cứu, phòng thí nghiệm chuẩn hóa nơi ươm tạo doanh nghiệp, mạng lưới tư vấn pháp lý, tài chính, sở hữu trí tuệ, nhà đầu tư thiên thần, quỹ mạo hiểm và đặc biệt là đầu ra thị trường trong nước, khu vực và quốc tế.
Vận hành hiệu quả 3 trụ cột: nhà nước kiến tạo, doanh nghiệp là trung tâm, viện, trường là nguồn tri thức. Doanh nghiệp phải đặt nghiên cứu phát triển là trọng tâm chiến lược và dám đầu tư cho tương lai. Nhà nước chịu trách nhiệm kiến tạo thể chế, hạ tầng số, dữ liệu mở, dịch vụ công phục vụ công số thuận tiện. Các Viện, trường nâng cao chất lượng đào tạo gắn nghiên cứu với nhu cầu thị trường, khuyến khích công bố quốc tế đi đôi với các thương mại hóa các kết quả.
Gắn đổi mới sáng tạo cùng phát triển bền vững và hội nhập quốc tế. Mọi sáng tạo phải giải bài toán của xã hội, tăng năng suất nhưng phải giảm phát thải, bảo đảm an toàn dữ liệu, tăng trưởng nhanh nhưng không ai bị bỏ lại ở phía sau.
Theo Tổng Bí thư Tô Lâm, đổi mới sáng tạo không phải là đích đến của một quốc gia mà phải là một quá trình cải tiến được lặp đi lặp lại, không có điểm dừng.
“Khởi nguồn của quá trình ấy là tinh thần dám nghĩ về những điều phi thường dám làm, những việc khó khăn nhất, dám gánh vác trách nhiệm trước nhân dân và lịch sử, dám đột phá để mở ra những con đường chưa có dấu chân người”, Tổng Bí thư phát biểu.
Quán triệt chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm, Thủ tướng Phạm Minh Chính đề nghị các bộ, ban, ngành, địa phương, tổ chức, doanh nghiệp... thực hiện phương châm “ba không” khi thực hiện 6 nhiệm vụ:
“Không nói không, không nói khó, không nói khó không làm trong phát triển đổi mới sáng tạo, không cầu toàn, không nóng vội, không hình thức hóa đổi mới sáng tạo, không để rào cản về tư duy đổi mới và hành động quyết liệt trong đổi mới sáng tạo, không để vướng mắc về thủ tục hành chính, không hạn chế không gian đổi mới sáng tạo ở bất cứ tập thể, cá nhân nào".
Đồng thời, Thủ tướng đề nghị các đối tác hỗ trợ kỹ thuật, chia sẻ kinh nghiệm, giúp Việt Nam xây dựng chính sách, khung pháp lý, hạ tầng, nguồn lực cho đổi mới sáng tạo; hỗ trợ tài chính, chuyển giao công nghệ, nhất là trong lĩnh vực ưu tiên, công nghệ chiến lược, trung tâm R&D tại Việt Nam. Hỗ trợ startup, doanh nghiệp công nghệ Việt Nam kết nối thị trường chuỗi giá trị, chuỗi cung ứng toàn cầu.
Đối với thế hệ trẻ, học sinh – sinh viên, Thủ tướng nhấn mạnh 3 tiên phong: gương mẫu đi đầu trong đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số; vượt qua giới hạn bản thân để luôn đổi mới sáng tạo mọi lúc, mọi nơi, mọi việc; chạy đua thời gian phát triển trí tuệ, quyết đoán quyết liệt trong đổi mới sáng tạo.
