Vài năm nay, người dân TP Long Xuyên, tỉnh An Giang đã quen với cảnh một phụ nữ liệt chân, hàng ngày bò khoảng 10 km quanh các con đường trung tâm. Hai tay chị xỏ dép chống xuống mặt đường, cố nhấc đôi chân xiêu vẹo, miệng cắn chặt thanh sắt có kẹp vé số, bò đi. Nhiều lần người đi đường thấy thương, dừng lại hỏi "Khuyết tật như này sao không ở nhà hoặc đi xin, bán vé số làm chi cho cực?". Chị nói mình còn sức lao động nên không thể ngửa tay nhận tiền của người khác.
Cả đời chưa bao giờ được đứng thẳng nhưng người phụ nữ 45 tuổi quê Rạch Giá, Kiên Giang chưa bao giờ thấy mình bất hạnh.
Chị Huỳnh Thị Bích Tuyền đang bán vé số trên một con đường ở trung tâm TP Long Xuyên, tỉnh An Giang, trưa 30/6. Ảnh: Ngọc Ngân
Huỳnh Thị Bích Tuyền sinh ra trong hình hài bình thường nhưng trận sốt bại liệt năm một tuổi đã khiến đôi chân chị teo tóp dần. Ba mẹ chạy chữa khắp nơi nhưng không có kết quả. Năm chị lên 10, gia đình đưa đến nhà một thầy lang trong vùng để chữa trị. Ở đó Tuyền gặp những đứa trẻ cụt tay chân, liệt toàn thân. "Lần đầu tiên trong đời tôi thấy mình may mắn vì ít ra vẫn có thể bò", chị nhớ lại.
Kể từ đó, cô bé liệt hai chân bắt đầu tập làm mọi thứ. Ba mẹ đi làm đồng, ở nhà Tuyền cắn chặt quai của xô nước, bò ra sau hè tưới cây. "Nó cố gắng làm mọi thứ bằng miệng và tay", ông Huỳnh Văn Gõ, ba chị Tuyền, nhớ lại.
Học hết lớp 3 biết mặt chữ, chị Tuyền nghỉ, tập tễnh bò theo ba đi cắt lúa. Mùa nước tràn đồng dâng lên gần ngang mặt, đôi tay chị vẫn thoăn thoắt cắt rồi thảy những bó lúa lớn lên xuồng. Hết mấy mùa lúa, chị bắt đầu chuyển sang mưu sinh bằng nghề bán bánh mì cho những người nuôi vịt chạy đồng.
Cũng nhờ công việc này, chị Tuyền được người đàn ông cùng ấp để ý và theo đuổi. Ban đầu, ba mẹ chị không đồng ý vì sợ con gái tàn tật, khó kiếm được người yêu thương thật lòng. Hàng xóm thấy thương Tuyền nên giúp chị thuyết phục. Cuối cùng, gia đình cũng xuôi, chị về nhà chồng năm 28 tuổi.
Về chung sống, chị mới nhận ra chồng không chung thủy, thường xuyên bỏ nhà đi theo người phụ nữ khác. Cuộc hôn nhân chỉ kéo dài đến khi con gái thứ hai được ba tháng tuổi. Cận Tết 2010, chị Tuyền ôm con gái nhỏ đặt trên lưng rồi bò khỏi nhà chồng. "Tôi không gọi cho ba mẹ. Hôn nhân là do mình chọn, có lỡ dỡ cũng tự mình chịu", chị nói.
Ba mẹ con thuê trọ tại TP Rạch Giá sống được vài tháng thì ba chị gọi. Các anh em đều lập gia đình, mẹ đi làm giúp việc, chỉ còn ba lủi thủi trong căn nhà nhỏ. Chị thương ba nên trở về và sống bằng nghề bán vé số ở huyện Tân Hiệp, Kiên Giang. Năm 2021, chị chuyển sang bán ở TP Long Xuyên, cách nhà 43 km.
Một ngày của chị bắt đầu lúc 7h, ông Gõ chở chị đến huyện Núi Sập, tỉnh An Giang cách nhà 23 km. Sau đó, chị tiếp tục đón xe buýt mất hơn 40 phút nữa để nhận 300 tờ vé số.
Chị Tuyền kể ban đầu chị cầm cọc vé số bán nhưng khách mua có nhiều người lén rút thêm hoặc tráo đổi nên chị phải kẹp vé số trên thanh sắt dài khoảng 30 cm để dễ kiểm tra. Những lúc di chuyển trên đường, chị phải cắn chặt thanh sắt khiến quai hàm mỏi và đau. Đó là lý do mỗi ngày chị chỉ ăn hai bữa sáng và chiều.
Ngày hè, mặt đường bỏng rát, đôi dép nhựa rất nhanh mòn, hai lớp bao tay rách khiến lòng bàn tay chị phồng rộp, rướm máu. Tình trạng này cũng xảy ra ở chân, cộng thêm việc đầu gối bị chai sần. Cứ khoảng ba tuần, chị phải vá bao tay một lần. Mùa mưa, ở đoạn đường ít có tán cây hay mái che, chị thường bị ướt sũng cả người phải chịu trận bán đến chiều.
Bà Thu Vân, chủ quán cà phê trên đường Hà Hoàng Hổ, TP Long Xuyên, nơi chị Tuyền bò qua mỗi ngày từng chứng kiến cảnh này. "Có lúc, nước rút không kịp, chẳng còn đường tránh, chị ấy lội qua luôn vũng sình", bà kể.
Theo bà, điều đáng quý nhất là chị Tuyền luôn có tinh thần lạc quan và tự trọng, chỉ bán vé số không bao giờ nhận bố thí. Cách đây vài tháng, bà Vân chứng kiến có người đàn ông lớn tuổi dừng xe ngỏ ý muốn cho tiền, chị Tuyền cảm ơn nhưng không nhận. Sau ba lần bị từ chối, ông biết ý chỉ mua vé số ủng hộ người phụ nữ khuyết tật.
"Chị ấy giải thích công việc của mình cũng bình thường như mọi người, chỉ khác người ta đi còn chị thì bò nên không có lý do để nhận sự giúp đỡ", bà Vân kể.
Chị Tuyền cho biết, khó khăn lớn nhất không phải là thời tiết mà đôi khi không thể bò để tránh nguy hiểm. Có lần chị đang di chuyển trên cầu thì bị đá vào lưng đau điếng. Chị xoay đầu lại thấy người thanh niên tinh thần đang không ổn định, miệng lẩm bẩm chửi rủa. Giữa trưa đường vắng, không biết kêu ai nên chị bò hết sức xuống cầu để chạy thoát. Nỗi sợ chưa kịp nguôi, tháng sau chị đang bò trên vỉa hè thì bị người đàn ông say rượu tông, mặt cắm vào nền đất gãy răng, máu túa ra.
Con gái đầu thấy chị trong bệnh viện đã khóc nức nở, xin nghỉ học đi làm để đỡ đần cho mẹ nhưng bị từ chối. "Nếu con nghỉ ngang, đời con sẽ lẩn quẩn trong cảnh thiếu trước hụt sau. Có vất vả đến đâu, mẹ cũng sẽ cố gắng", chị giải thích với con.
Chị Tuyền nói, dù khuyết tật, cả đời phải bò nhưng chưa khi nào thấy mình bất hạnh và cũng không muốn ngồi không nhận sự thương hại của người khác nên vẫn hàng ngày đi bán vé số. Ảnh: Ngọc Ngân
Bà Thúy Liễu, Chi hội trưởng Hội phụ nữ ấp Phú Hiệp, cũng từng chuyển các phần hỗ trợ như mì gói, gạo cho gia đình chị Tuyền. Theo bà, chị Tuyền khuyết tật, kinh tế gia đình khó khăn nên khá chăm chỉ, đều đặn bán vé số mỗi ngày.
Cách đây 5 năm, chị vay thêm tiền để xây căn nhà cấp 4 trên nền đất của ba mẹ. "Tôi cố gắng trả trong vài năm nữa. Hết nợ mẹ con sẽ sống nhẹ nhàng hơn", chị Tuyền chia sẻ.
"Tôi thấy vui hơn khi sống bình thường như mọi người", chị nói.
| Chị Tuyền chia sẻ về công việc của mình, trưa 30/6 tại TP Long Xuyên. Video: Ngọc Ngân |
