Ninh Thuận được mệnh danh “thủ phủ” nho của cả nước với diện tích hơn 1.365 ha, sản lượng bình quân khoảng 33.800 tấn/năm. Các vườn nho tập trung nhiều ở các huyện Ninh Phước, Ninh Hải và TP. Phan Rang - Tháp Chàm.
Trong những năm gần đây, người dân địa phương trồng thử nghiệm giống “nho ba màu” cho năng suất cao, được mở rộng diện tích ra toàn tỉnh với khoảng 20 ha.
Trong vườn rộng 4.000 m2 của mình ở thôn Thái An (xã Vĩnh Hải, huyện Ninh Hải), ông Nguyễn Phát Lộc (52 tuổi) trồng những giàn nho ba màu xanh ngắt. 5 năm trước, gia đình trồng thử nghiệm giống nho mới. Quá trình trồng, ông phát hiện loài cây này phù hợp nơi khô nóng. Cây phát triển xanh tốt, đậu nhiều trái, có vị ngọt, cho năng suất cao lại bán được giá hơn giống cũ đã mở rộng diện tích.
Đây là giống nho NH 01-152 có tên khoa học Mariaue finger , do Viện nghiên cứu Bông và Phát triển nông nghiệp Nha Hố (thuộc Viện Khoa học nông nghiệp Việt Nam) nghiên cứu, lai tạo thành công và chuyển giao cho người dân trồng nhân rộng nhằm thay thế cho một số giống nho cũ đang bị thoái hóa.
Giống nho này cho năng suất cao , một chùm trọng lượng từ 0,5-2kg. Trái nho này to, vị ngọt đậm, thơm và để được lâu ở điều kiện thời tiết mát mẻ nên có thể vận chuyển đi xa tiêu thụ.
Mỗi sáng, ông Nguyễn Phát Lộc đi kiểm tra, thu hoạch những chùm nho chín đều, to trái để đưa đi tiêu thụ với giá 120.000-140.000 đồng/kg. Mỗi năm, vườn nho cho thu hoạch 2 vụ. Cây ra hoa kết trái vào vụ đông xuân và hè thu. Để vườn nho sum suê đủ màu sắc xanh, đỏ, vàng và đạt chất lượng, người trồng nho phải tuân thủ quy trình kỹ thuật để tránh mùa mưa vào tháng 10, 11.
“Trồng loại nho này phải thường xuyên theo dõi cắt tỉa lá, cành, loại bỏ quả nhỏ trên chùm để quả nho được đều", ông Lộc nói và cho biết quanh vườn phải vây lưới cao hơn 1,5 m nhằm tránh gió, hạn chế nho bị rụng trái. Sau thời gian trồng, ông Lộc cho hay cây nho có thể trồng trên nhiều nền chân đất khác nhau. Khi quả mới nhú cần phải phun thuốc, bón phân hợp lý thì cây đậu quả cao, khả năng chống sâu bệnh tốt.
Cuối tháng 8, thời tiết ở Ninh Thuận vẫn nắng gắt. Bà Đoàn Thị Kim Phượng (50 tuổi, vợ ông Lộc) phải mặc áo khoác, che kín mặt để chống nóng khi thu hoạch nho để giao cho khách.
Theo bà Phượng , đầu tư một sào đất trồng nho “ba màu” có chi phí 30-40 triệu đồng, tương đương các giống nho truyền thống, nhưng hiệu quả kinh tế khá cao. Năm nay, một sào nho gia đình bà cho sản lượng chừng 1 tấn, thu vài trăm triệu đồng cho cả vườn rộng 4.000 m2. Nho ở đây đa phần khách đặt mua từ trước, hoặc đến tận vườn hái.
Hiện các địa phương ở Ninh Thuận đang đẩy mạnh xây dựng, nhân rộng các vùng trồng nho chất lượng cao theo tiêu chuẩn VietGAP, đa dạng các sản phẩm chế biến từ quả nho tươi, liên kết trồng nho theo mô hình hợp tác xã, tổ hợp tác theo chuỗi giá trị sản xuất để nâng cao hiệu quả kinh tế.