Loài này có đặc điểm hình thái đặc biệt, kết hợp giữa các đặc trưng nguyên thủy và hiện đại. Cá thể trưởng thành có thân hình nhỏ, mõm dài, lông màu xám đen, thích nghi với môi trường núi đá vôi.
Vườn quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng, tỉnh Quảng Trị vừa ghi nhận một cá thể chuột đá Trường Sơn (tên khoa học Laonestes aenigmamus) qua hệ thống bẫy ảnh đặt trong các phân khu bảo vệ nghiêm ngặt của vườn.
Đây là loài gặm nhấm thuộc họ Diatomyidae, từng được cho là đã tuyệt chủng từ kỷ Miocen, cách nay hơn 11 triệu năm. Sau lần tái phát hiện đầu tiên vào năm 2016 tại khu vực núi đá vôi của Phong Nha - Kẻ Bàng, đến nay loài này mới lần đầu tiên được ghi hình sống rõ nét trong môi trường tự nhiên khi đang kiếm ăn.
Chương trình bẫy ảnh hiện đại do Ban Quản lý Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng phối hợp với các tổ chức bảo tồn quốc tế triển khai từ cuối năm 2024 đã thu được 424 bức ảnh chuột đá Trường Sơn tại 10 trạm đặt máy trong các khu rừng đặc dụng.
Việc ghi nhận chuột đá Trường Sơn ngoài tự nhiên là một phát hiện chấn động trong giới khoa học, khẳng định tầm quan trọng của các phân khu bảo vệ nghiêm ngặt và đặt ra trách nhiệm lớn hơn cho công tác bảo tồn trong bối cảnh sinh cảnh bị thu hẹp và biến đổi khí hậu ngày càng nghiêm trọng
Theo các nhà khoa học, chuột đá Trường Sơn là loài đặc hữu, hiện chỉ được biết đến ở một số khu vực núi đá vôi thuộc dãy Trường Sơn, nằm trong lãnh thổ Việt Nam và Lào.
Việc ghi nhận hình ảnh sinh vật sống trong tự nhiên giúp làm rõ thêm về hành vi sinh học, vùng sinh cảnh cũng như khả năng tồn tại của loài.
Những hình ảnh này không chỉ xác nhận sự tồn tại của loài, mà còn mở rộng vùng phân bố tự nhiên, với các ghi nhận mới tại các phân khu của vườn.
Chuột đá Trường Sơn (Laonestes aenigmamus) thuộc họ Diatomyidae – một nhánh gặm nhấm cổ đại từng được cho là tuyệt chủng từ kỷ Miocen, cách đây hơn 11 triệu năm.
Đây là loài đặc hữu, chỉ phân bố giới hạn ở một số khu vực thuộc dãy Trường Sơn, trải dài qua miền Trung Việt Nam và Lào. Trước năm 2016, loài này chỉ được biết đến qua mẫu hóa thạch và tiêu bản.
