Dịch bệnh trong năm 2026 vẫn tiềm ẩn nhiều thách thức

Ngành y tế khu vực phía Nam được yêu cầu duy trì trạng thái sẵn sàng cao độ trước nguy cơ dịch bệnh, dù tình hình hiện tại cơ bản ổn định.

Đây là chỉ đạo của PGS.TS Nguyễn Thị Liên Hương, Thứ trưởng Bộ Y tế, tại Hội nghị tổng kết công tác phòng, chống dịch bệnh năm 2025 khu vực phía Nam do Viện Pasteur TPHCM tổ chức.

Dịch bệnh được kiểm soát, nhưng nguy cơ vẫn hiện hữu

Theo báo cáo tại hội nghị, năm 2025, khu vực phía Nam không ghi nhận các đợt bùng phát dịch lớn. Nhiều bệnh truyền nhiễm được kiểm soát hiệu quả nhờ giám sát sớm và tiêm chủng mở rộng.

Tuy nhiên, các nguy cơ dịch bệnh vẫn hiện hữu, đặc biệt là sốt xuất huyết và tay chân miệng.

PGS.TS Nguyễn Vũ Trung, Viện trưởng Viện Pasteur TPHCM, cảnh báo chủng virus EV71 độc lực cao tiếp tục lưu hành, tiềm ẩn nguy cơ biến chứng nặng của bệnh tay chân miệng.

Bên cạnh đó, một số bệnh có vaccine như sởi vẫn ghi nhận số ca mắc tăng so với các năm trước, trong bối cảnh các bệnh mới nổi và tái nổi ngày càng phức tạp.

Dù vậy, nhờ sự vào cuộc sớm và phối hợp chặt chẽ giữa y tế dự phòng và điều trị, công tác phòng, chống dịch bệnh tại khu vực phía Nam trong năm qua đạt nhiều kết quả tích cực. Toàn khu vực không xuất hiện ổ dịch sốt xuất huyết lớn, tỷ lệ tử vong trên số ca mắc duy trì ở mức thấp, khoảng 0,034%.

Một điểm sáng là việc chuyển đổi hệ thống dữ liệu giám sát bệnh truyền nhiễm theo mô hình chính quyền hai cấp, giúp đánh giá nguy cơ sớm hơn, từ xa hơn, nâng cao năng lực dự báo và ứng phó.

Năm 2025, hệ thống tiêm chủng mở rộng đã cung ứng gần 8,9 triệu liều vaccine, bao gồm chiến dịch tiêm vaccine sởi quy mô lớn, giúp khống chế nhanh các ổ dịch. Công tác giám sát bại liệt tiếp tục được duy trì thường xuyên.

Lĩnh vực phòng, chống HIV/AIDS cũng ghi nhận chuyển biến tích cực với chất lượng dữ liệu giám sát được cải thiện và hoạt động truyền thông y tế liên tục. Viện Pasteur TPHCM đã triển khai hơn 100 đoàn công tác hỗ trợ kỹ thuật, ban hành hàng trăm văn bản hướng dẫn chuyên môn và tổ chức nhiều lớp đào tạo, đồng thời hỗ trợ các tỉnh chịu thiệt hại do mưa lũ như Lâm Đồng và Gia Lai.

Năm 2026 tiềm ẩn nhiều thách thức mới

Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Liên Hương nhận định, dù dịch bệnh năm 2025 cơ bản được kiểm soát, nguy cơ bùng phát trong thời gian tới không thể xem nhẹ. Bước sang năm 2026, các bệnh như tay chân miệng, sốt xuất huyết và một số bệnh truyền nhiễm khác được dự báo có khả năng gia tăng.

Đáng chú ý, nguy cơ bại liệt được đánh giá ở mức cao trong bối cảnh giao lưu, đi lại tăng mạnh dịp cuối năm và Tết Nguyên đán. Việc một số quốc gia trong khu vực và châu Phi đã ghi nhận ca bệnh cho thấy nguy cơ xâm nhập vào Việt Nam luôn tồn tại.

Trước thực tế này, Thứ trưởng Bộ Y tế yêu cầu các địa phương sớm hoàn thiện kế hoạch phòng, chống bệnh truyền nhiễm, trình UBND các tỉnh, thành phố ban hành để làm căn cứ triển khai đồng bộ.

Bên cạnh công tác giám sát, Thứ trưởng nhấn mạnh vai trò của truyền thông trong phòng, chống dịch bệnh nhằm cảnh báo sớm nguy cơ và nâng cao ý thức phòng bệnh của người dân. Các địa phương cần tăng cường giám sát trọng điểm, giám sát sự kiện, chủ động phát hiện ca bệnh ngay từ tuyến cơ sở.

Các cơ sở y tế được yêu cầu nâng cao năng lực xét nghiệm, bảo đảm phát hiện sớm tác nhân gây bệnh. Đồng thời, cần chủ động xây dựng các đề án đầu tư, nâng cấp phòng xét nghiệm, huy động nguồn lực để tăng cường năng lực đáp ứng tại chỗ.

Đối với tiêm chủng, ngành y tế tiếp tục đặt mục tiêu đạt tỷ lệ bao phủ từ 95% trở lên. Sở Y tế và Trung tâm Kiểm soát bệnh tật các địa phương phải rà soát kỹ các nhóm nguy cơ, nhất là trẻ em ở vùng sâu, vùng xa, miền núi; phối hợp với ngành giáo dục tổ chức tiêm bù, tiêm vét, không để bỏ sót đối tượng.

Song song đó, việc củng cố tuyến y tế cơ sở, đặc biệt là tuyến xã, tiếp tục được đặt ra như yêu cầu then chốt nhằm bảo đảm sẵn sàng ứng phó với mọi tình huống dịch bệnh trong thời gian tới.