Sáng nay (24/6), tại Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV, Bộ trưởng Bộ Tài Chính Nguyễn Văn Thắng thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ trình bày Tờ trình về việc xử lý nguồn thu hồi nợ của các chương trình tín dụng chính sách do ngân sách nhà nước cấp đã hết thời gian thực hiện tại Ngân hàng Chính sách xã hội
Theo đó, đề xuất cho phép Ngân hàng Chính sách xã hội (NHCSXH) tiếp tục sử dụng toàn bộ số vốn ngân sách nhà nước (NSNN) đã cấp cho các chương trình tín dụng chính sách (TDCS) đã kết thúc để thực hiện cho vay các chương trình TDCS khác. Tổng số vốn đề nghị được sử dụng lại là 6.068,961 tỷ đồng, trong đó 3.144,499 tỷ đồng đã được thu hồi tính đến ngày 30/4/2025, và 2.924,462 tỷ đồng đang tiếp tục thu hồi theo hợp đồng tín dụng.
Bộ trưởng Bộ Tài Chính Nguyễn Văn Thắng - Ảnh: Media Quốc hội
Gần 1,1 triệu hộ gia đình tiếp cận vốn vay ưu đãi
Cụ thể, từ năm 2008 đến năm 2017, NSNN đã cấp cho NHCSXH nguồn vốn để thực hiện các chương trình tín dụng chính sách nhằm hỗ trợ hộ nghèo, hộ cận nghèo, đồng bào dân tộc thiểu số và các đối tượng yếu thế khác. Các chương trình này đã mang lại nhiều kết quả tích cực, góp phần giúp gần 1,1 triệu hộ gia đình tiếp cận vốn vay ưu đãi, xây dựng hơn 700.000 căn nhà ở xã hội, hỗ trợ gần 400.000 lượt đồng bào dân tộc thiểu số và hơn 11.000 lao động xuất khẩu từ các huyện nghèo.
Tuy nhiên, đến nay các chương trình nêu trên đã kết thúc thời gian thực hiện theo quy định, và theo Luật Ngân sách nhà nước, các khoản vốn NSNN đã hết thời hạn phải được hoàn trả về ngân sách. Trong khi đó, nhu cầu vay vốn cho các chương trình tín dụng chính sách hiện tại vẫn rất lớn, ước tính khoảng 31.727 tỷ đồng đến hết năm 2025, nhưng nguồn vốn bố trí từ NSNN mới chỉ đáp ứng một phần.
Điển hình, chương trình phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số (theo Nghị định 28/2022/NĐ-CP) và chương trình cho vay nhà ở xã hội (theo Nghị định 100/2024/NĐ-CP) đang thiếu nguồn lực nghiêm trọng.
Trên cơ sở đó, Chính phủ kiến nghị Quốc hội cho phép sử dụng lại toàn bộ số vốn đã và đang thu hồi để tiếp tục cho vay đúng đối tượng, đúng mục tiêu. Đồng thời, Chính phủ sẽ giao Thủ tướng xem xét, quyết định mức phân bổ cụ thể cho từng chương trình, ưu tiên cho vùng đồng bào dân tộc thiểu số, đảm bảo hiệu quả sử dụng vốn.
Thẩm tra, Ủy ban Kinh tế và Tài chính đồng tình việc sử dụng lại vốn thu hồi và đánh giá đề xuất của Chính phủ là phù hợp với chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước, đặc biệt là tinh thần các Chỉ thị số 39-CT/TW và 34-CT/TW của Ban Bí thư về tăng cường hiệu quả tín dụng chính sách và phát triển nhà ở xã hội. Việc sử dụng lại nguồn vốn thu hồi sẽ giúp giảm thủ tục hành chính, rút ngắn thời gian triển khai, tận dụng hiệu quả nguồn lực sẵn có, đồng thời đáp ứng kịp thời nhu cầu cấp bách về vốn tín dụng chính sách.
Ông Phan Văn Mãi, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính cho biết, về mặt pháp lý, theo Luật Ngân sách nhà nước, chỉ có Quốc hội mới có thẩm quyền quyết định việc tiếp tục sử dụng vốn NSNN đã hết thời gian thực hiện. Do đó, việc Chính phủ trình Quốc hội để xin chủ trương là đúng thẩm quyền và phù hợp quy định pháp luật.
Ông Phan Văn Mãi, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính.
Đề xuất sử dụng hơn 6 nghìn tỷ đồng cho vay các chương trình tín dụng chính sách mới
Về phương án cụ thể, Ủy ban đồng thuận với đề xuất cho phép NHCSXH sử dụng toàn bộ 6.068,961 tỷ đồng để cho vay các chương trình TDCS mới. Đồng thời, Ủy ban đề nghị Chính phủ rà soát lại toàn bộ số liệu, chịu trách nhiệm về tính chính xác của các khoản thu – chi, chỉ đạo NHCSXH quản lý, sử dụng vốn đúng quy định, hiệu quả, không để xảy ra tình trạng trục lợi, thất thoát hoặc lãng phí.
Trên cơ sở đó, Ủy ban Kinh tế và Tài chính đề nghị Quốc hội bổ sung nội dung này vào Nghị quyết chung của Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV, cho phép NHCSXH tiếp tục sử dụng toàn bộ số tiền thu hồi từ các chương trình TDCS đã kết thúc để phục vụ cho vay các chương trình tín dụng chính sách trong giai đoạn tới. Đây là một giải pháp tình thế hợp lý trong bối cảnh nguồn lực ngân sách còn hạn chế, trong khi nhu cầu tiếp cận tín dụng của người dân – nhất là ở vùng sâu, vùng xa, vùng dân tộc thiểu số – vẫn còn rất lớn.
Việc Quốc hội thông qua chủ trương này không chỉ giúp tháo gỡ kịp thời khó khăn cho NHCSXH, mà còn góp phần thực hiện hiệu quả các chính sách an sinh xã hội, bảo đảm mục tiêu không ai bị bỏ lại phía sau trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.
