Bị cáo Trần Văn Nam tại phiên toà.
Ngày 15/8, TAND Hà Nội mở phiên xử cựu Bí thư Tỉnh ủy tỉnh Bình Dương Trần Văn Nam (59 tuổi), cựu Chủ tịch UBND tỉnh Bình Dương Trần Thanh Liêm (60 tuổi) và 26 bị cáo khác trong vụ án kinh tế xảy ra tại Tổng công ty Sản xuất - Xuất nhập khẩu Bình Dương (Tổng Công ty 3/2).
Hơn 16h chiều cùng ngày, sau khi đại diện VKSND công bố bản cáo trạng, HĐXX TAND Hà Nội bắt đầu quá trình thẩm vấn cựu Bí thư Tỉnh ủy Bình Dương Trần Văn Nam và 27 bị cáo.
Đứng trên bục khai báo, cựu Bí thư Trần Văn Nam khai bản thân không còn nhớ rõ Công văn số 3444 ngày 21/12/2012. Đây là văn bản nêu việc áp giá đất để tính tiền sử dụng khu đất 43 ha nêu trên. Công văn do bị cáo ký duyệt khi đang là Phó chủ tịch tỉnh Bình Dương.
Bị cáo Nam thừa nhận đã ký 2 quyết định năm 2012 và 2013 về việc giao 2 khu đất và thu tiền sử dụng đất cho Tổng Công ty 3-2, song bị cáo nói không còn nhớ rõ về nội dung ghi nghĩa vụ tài chính trong các quyết định này. Bị cáo chỉ nhớ các quyết định đó đều yêu cầu doanh nghiệp phải thực hiện nghĩa vụ tài chính theo luật định.
Bị cáo ký các văn bản trên là dựa vào tờ trình của Cục Thuế tỉnh Bình Dương. Trong tờ trình, đơn vị thuế nêu doanh nghiệp đã đóng tiền xây dựng hạ tầng. Ngoài ra, bị cáo thấy các cơ quan chuyên môn ở tỉnh đã thẩm định, không có vấn đề gì nên mới ký. Sau đó, bị cáo thấy tờ trình khá đầy đủ của Cục Thuế, nên tin tưởng và duyệt theo đề xuất của Cục Thuế.
Theo bị cáo Nam, khi đó bị cáo còn dựa vào sự tham mưu từ Văn phòng UBND tỉnh Bình Dương. Tuy nhiên, tại phiên toà hôm nay, khi xem lại thì bị cáo nhận thức được việc áp dụng như trên là sai.
Liên quan đến hành vi chuyển nhượng 43 ha đất và 30% vốn góp của Tổng Công ty 3-2 cho doanh nghiệp khác, bị cáo Nam khai lúc đó, bản thân đã trở thành Bí thư Tỉnh ủy. Đầu năm 2018, bị cáo biết đến phi vụ chuyển nhượng này. Song, đến khi có kết luận thanh tra, bị cáo mới biết việc chuyển nhượng đất là sai.
Tại cuộc họp giao ban ngày 17/4/2017, Tỉnh ủy đã xem xét đề nghị của Tổng công ty 3-2 chuyển nhượng 30% vốn góp cho Công ty Tân Phú. Hôm đó, bị cáo vẫn chưa biết khu đất 43 ha đã được chuyển nhượng cho Tân Phú. Đến đầu năm 2018, bị cáo biết Công ty Kim Oanh đã rào chắn khu đất 43 ha. Lúc đó, bị cáo nghĩ đất đã được bán, lại nghe thêm tin đồn "Tỉnh ủy bán đất", nên yêu cầu các bộ phận báo cáo lý do khu đất bị chuyển nhượng.
Trước HĐXX, cựu Bí thư tỉnh Bình Dương khai, quyền thay đổi quyết định chuyển nhượng đất của Tổng Công ty 3-2 thuộc về ông Phạm Văn Cành (cựu Phó bí thư Tỉnh ủy).
Sau khi bị cáo Nam trình bày, HĐXX hỏi bị cáo có ý kiến gì với cáo trạng không? Bị cáo Nam nói bản thân rất băn khoăn về cáo buộc những sai phạm trên gây hậu quả thiệt hại tiền tỷ cho nhà nước. Bị cáo không có ý đồ gì để hợp thức hoá hay bao che việc này. Sau khi xảy ra, bị cáo là người chỉ đạo làm cho ra vấn đề, đề nghị thanh tra, điều tra sai phạm. Do đó, bị cáo mong HĐXX xem xét lại toàn bộ hậu quả vụ án và xem xét lại tội danh bị truy tố.
Theo cáo trạng, Tổng Công ty 3-2 là doanh nghiệp trực thuộc UBND tỉnh Bình Dương, do Trần Văn Minh làm Chủ tịch HĐQT. Sau đó, Trần Văn Minh và người thân còn lập các công ty “sân sau” gồm: Công ty Tân Thành, Công ty Phát Triển và Công ty Đầu tư - Xây dựng Tân Phú.
Năm 2012, Tổng Công ty 3-2 được UBND tỉnh Bình Dương giao 2 khu đất 43 ha và 145 ha ở Thủ Dầu Một để liên kết làm dự án. Sau đó, căn cứ đề xuất của các bị cáo thuộc Cục thuế Bình Dương và tham mưu từ nhóm bị cáo tại Văn phòng UBND tỉnh đề xuất đơn giá giao đất là gần 52.000 đồng/m2. Khi đó, Trần Văn Nam, đang là Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bình Dương, ký Công văn chấp thuận cho Tổng Công ty 3-2 được lập thủ tục giao đất Khu dịch vụ trong Khu liên hợp
VKS cáo buộc nhóm bị cáo từng là cán bộ tại UBND tỉnh Bình Dương biết cơ quan thuế tỉnh lấy mức giá của năm 2006 để áp cho năm 2012 là sai. Tuy nhiên, họ vẫn phê duyệt việc giao đất. Trong vụ án, cựu Bí thư Tỉnh ủy Bình Dương Trần Văn Nam biết việc làm này là sai nhưng vẫn giao đất. Hành vi của các bị cáo gây thiệt hại cho Nhà nước 761 tỷ đồng.
Giai đoạn 2015-2021, với cương vị là Bí thư Tỉnh ủy, bị cáo Nam biết Tổng công ty 3-2 đã chuyển nhượng khu đất 43 ha cho doanh nghiệp tư nhân, không bàn giao lại đất cho công ty Nhà nước theo quy định. Song, bị cáo Nam không yêu cầu phía Công ty 3-2 giao đất để bảo toàn vốn. Hậu quả, khu đất thuộc sở hữu Nhà nước bị chuyển sang công ty tư nhân.
VKS cho rằng để che giấu sai phạm, cựu Bí thư tỉnh Bình Dương còn chỉ đạo cấp dưới hợp thức hóa các công văn, giấy tờ liên quan 2 khu đất vàng, làm sai lệch bản chất nội dung các văn bản. Hành vi này của các bị cáo gây thiệt hại hơn 984 tỷ đồng.
Để che giấu sai phạm, cựu Bí thư tỉnh Bình Dương đã chỉ đạo cấp dưới hợp thức hóa các công văn, giấy tờ liên quan 2 khu đất vàng, làm sai lệch bản chất nội dung các văn bản. VKS buộc Trần Văn Nam phải chịu trách nhiệm chính về những sai phạm gây thiệt hại với tổng số tiền hơn 1.745 tỷ đồng.
Cáo trạng cũng thể hiện, bị cáo Thanh Liêm, Chủ tịch UBND tỉnh Bình Dương, Trưởng Ban chỉ đạo cổ phần hóa Tổng Công ty 3-2, biết rõ chủ trương của Tỉnh ủy và phê duyệt phương án sử dụng đất của UBND tỉnh Bình Dương đối với khu đất 145 ha phải được kế thừa tính vào giá trị doanh nghiệp khi cổ phần hóa theo quy định của pháp luật. Tuy nhiên, cựu Chủ tịch tỉn Bình Dương vẫn ký Quyết định ngày 8/12/2017 phê duyệt giá trị doanh nghiệp Tổng Công ty 3-2, trong đó không có giá trị quyền sử dụng đất khu đất 145 ha. Hành vi nêu trên Nguyễn Văn Minh, Trần Thanh Liêm và đồng phạm gây thất thoát hơn 4.030 tỉ đồng.
