Trong bối cảnh đó, khu công nghiệp xanh nổi lên như một cách tiếp cận mới: không bị đóng khung trong một bộ tiêu chí cứng, mà đặt tổ chức vận hành và hiệu quả sử dụng tài nguyên vào trung tâm, để mỗi nhà máy linh động lựa chọn giải pháp công nghệ - quản trị phù hợp lộ trình phát triển bền vững của mình.
Tại nhiều quốc gia châu Á và các nước phát triển (Trung Quốc, Thái Lan, Singapore, Đan Mạch, Mỹ…), các khu công nghiệp phát triển theo định hướng này cho thấy khả năng giảm phát thải khí nhà kính và tiết kiệm năng lượng khi dòng chất thải - năng lượng được tổ chức luân chuyển có chủ đích. Một số quốc gia như Trung Quốc, Singapore… đã tích hợp tiêu chí xanh vào thẩm định khu công nghiệp, khuyến khích đổi mới công nghệ và đưa ra chỉ số đo lường phát thải. Thực tiễn cho thấy, “mẫu số chung” của các trường hợp thành công là vai trò điều phối ở cấp khu và nền tảng dữ liệu báo cáo phát thải minh bạch. Thiếu dữ liệu, rất khó xác định ưu tiên đầu tư hay chứng minh hiệu quả; thiếu hạ tầng dùng chung, thì các giải pháp công nghệ khó đạt hiệu quả trên diện rộng.
Ở góc độ doanh nghiệp, nhiều tập đoàn đã đưa yêu cầu môi trường vào hợp đồng, đề nghị nhà cung cấp báo cáo phát thải kèm mục tiêu giảm theo lộ trình (đặc biệt ở các ngành thâm hụt nhiều năng lượng). Điều này buộc nhà máy không chỉ tối ưu công nghệ riêng lẻ, mà còn cần một hạ tầng khu công nghiệp dùng chung có khả năng hỗ trợ giảm phát thải, tích hợp hệ thống thu gom - trao đổi phụ phẩm, logistics thông minh và cơ chế thu thập dữ liệu phát thải đồng bộ.
Quần thể Công nghiệp Xanh Tân Tập - Nam Tân Tập
Phối cảnh toàn khu của Quẩn thể công nghiệp Tân Tập - Nam Tân Tập
Ảnh: T.T
Nằm sát các trục ĐT830/ĐT826E tỉnh Tây Ninh (Long An cũ) và gần Cảng Quốc tế Long An, quần thể công nghiệp Tân Tập - Nam Tân Tập với quy mô gần 1.000 ha, được định vị là trung tâm sản xuất và logistics thông minh ở cửa ngõ phía nam. Lợi thế kết nối giúp doanh nghiệp tối ưu chi phí vận tải, giảm phát thải trong vận hành, đồng thời thuận lợi đáp ứng các yêu cầu “xanh” ngày càng khắt khe của chuỗi cung ứng.
Hạ tầng kết nối TP.HCM - Tây Ninh và các địa phương đang dần hoàn thiện theo lộ trình quy hoạch liên vùng
Hướng đến “mô hình khu công nghiệp xanh”, quần thể công nghiệp Tân Tập - Nam Tân Tập linh hoạt thu hút các nhà máy có đầu tư quy trình tuần hoàn, giảm phát thải, đồng thời đề cao ba yếu tố cốt lõi để hướng đến tăng trưởng xanh, bao gồm: vận hành thông minh, hạ tầng hỗ trợ giảm phát thải, sử dụng hiệu quả tài nguyên. Saigontel (đơn vị thành viên thuộc Tập đoàn Đầu tư Sài Gòn, sở hữu chuỗi các khu công nghiệp trải dài trên toàn quốc) hiện là chủ đầu tư Khu công nghiệp Tân Tập và Nam Tân Tập, tiên phong đổi mới mô hình đầu tư theo xu hướng quốc tế, kỳ vọng sẽ đóng góp tích cực cho sự phát triển kinh tế - xã hội địa phương và mang đến cho thị trường dòng sản phẩm công nghiệp phù hợp nhu cầu “xanh” của nhà đầu tư.
Thực hành xanh tại KCN Tân Tập - Nam Tân Tập: tái sử dụng bùn thải trong thi công hạ tầng
Hạ tầng - “đòn bẩy” cho hiệu quả xanh
Lợi thế của Long An nằm ở hạ tầng kết nối liên vùng đang được tăng tốc. Khi các trục đường tỉnh, vành đai, cao tốc cùng cụm cảng cửa ngõ được hoàn thiện, luồng nguyên liệu và thành phẩm lưu thông trơn tru hơn, thời gian chờ giảm, chi phí vận tải hạ xuống. Đồng thời, Hạ tầng bên ngoài mạnh lên chính là điều kiện để những giải pháp “xanh” bên trong khu công nghiệp phát huy giá trị: bớt tắc nghẽn là bớt nhiên liệu đốt; chuỗi cung ứng ổn định hơn giúp kế hoạch sản xuất dễ đo lường và báo cáo ESG minh bạch.
Tóm lại, “xanh” không còn là điểm cộng truyền thông mà đã và đang trở thành “năng lực cạnh tranh cốt lõi” giữa các nhà đầu tư hạ tầng. Khi Long An tiếp tục hoàn thiện “đòn bẩy kết nối”, và khi một khu công nghiệp có khả năng tổ chức vận hành theo xu hướng “xanh”, các nhà sản xuất sẽ có một bệ phóng carbon thấp đủ nhanh, đủ linh hoạt và đủ thuyết phục để sẵn sàng cho chu kỳ tăng trưởng mới. Với định vị đó, Tân Tập - Nam Tân Tập xứng đáng là “điểm đến lý tưởng” để các nhà sản xuất đặt niềm tin và nguồn lực trong giai đoạn tới.
Việt Nam đang đón dòng dịch chuyển chuỗi cung ứng mạnh mẽ. Vùng Đông Nam Bộ và Đồng bằng sông Cửu Long sở hữu mạng lưới cảng, cao tốc và thị trường lớn, phù hợp để trở thành “trung tâm sản xuất xanh gắn logistics thông minh”, trong đó, Tân Tập - Nam Tân Tập là sự lựa chọn đáng quan tâm.
