Chưa đầy một năm, thị trường chứng khoán toàn cầu đã chứng kiến một trong những đợt tăng trưởng phi mã và tập trung nhất lịch sử, tất cả đều xoay quanh hai chữ cái, đó là AI. 8 công ty công nghệ hàng đầu trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo đã cùng nhau tạo ra một con số không tưởng: 4.300 tỷ USD giá trị vốn hóa mới kể từ đầu năm 2025.
Để hình dung quy mô của con số này, hãy biết rằng Warren Buffett đã mất gần 60 năm để xây dựng Berkshire Hathaway thành một đế chế nghìn tỷ USD. Vậy mà chỉ trong hơn 9 tháng, nhóm 8 cổ phiếu AI đã tạo ra giá trị gấp 4 lần như thế.
Mức tăng trưởng này lớn hơn tổng giá trị của những gã khổng lồ như Berkshire Hathaway, JPMorgan và Walmart cộng lại, hoặc tương đương giá trị của 15 công ty Coca-Cola hay 20 chuỗi McDonald’s.
"Bữa tiệc" tăng trưởng chưa từng có tiền lệ
Dẫn đầu làn sóng này không ai khác chính là Nvidia. Từ vị thế một công ty nghìn tỷ USD cách đây 2 năm, Nvidia giờ đây đã đạt mốc vốn hóa 4.500 tỷ USD, riêng trong năm nay đã bổ sung 1.200 tỷ USD khi nhà đầu tư đặt cược vào vai trò thống trị của họ trong thị trường chip AI.
Không chỉ riêng Nvidia, các ông lớn công nghệ khác cũng đang cưỡi trên con sóng thần AI. Microsoft, nhà đầu tư sớm và thông minh vào OpenAI (chủ sở hữu ChatGPT), và Alphabet (công ty mẹ của Google) với mô hình AI Gemini, đều chứng kiến cổ phiếu tăng hơn 25%, lần lượt cộng thêm 800 tỷ USD và 740 tỷ USD vào giá trị vốn hóa.
Các cái tên khác trong "nhóm 8 kỳ diệu" cũng ghi nhận mức tăng trưởng đáng kinh ngạc: cổ phiếu Palantir tăng vọt 137%, Oracle và AMD đều tăng khoảng 70%, Broadcom tăng 45%, và ngay cả Meta cũng có thêm 22% giá trị.
Sự hưng phấn này được tiếp sức bởi một loạt các thỏa thuận hợp tác và những hợp đồng béo bở. Nvidia, Oracle, và AMD liên tục công bố các hợp đồng lớn với OpenAI, khiến Phố Wall không ngừng nâng cao dự báo tăng trưởng và rót tiền vào thị trường.
Tuy nhiên, đằng sau ánh hào quang của những con số khổng lồ, những đám mây hoài nghi đã bắt đầu xuất hiện. Steve Hanke, giáo sư kinh tế ứng dụng tại Đại học Johns Hopkins, đã sớm cảnh báo rằng vẫn chưa thể khẳng định làn sóng này có hợp lý hay không. Ông cho rằng: “Điều đó sẽ phụ thuộc rất lớn vào việc liệu những dự báo doanh thu đầy tham vọng của các công ty AI có trở thành hiện thực hay không”.
Và lời cảnh báo của ông dường như đang dần ứng nghiệm.
Nvidia - “ông vua chip AI” - đã tăng thêm 1.200 tỷ USD giá trị vốn hóa chỉ trong năm nay (Ảnh: Reuters).
Tín hiệu cảnh báo từ Goldman Sachs
Mới đây, ngân hàng đầu tư hàng đầu Goldman Sachs đã chính thức phát đi một thông điệp thận trọng tới giới đầu tư. Theo chiến lược gia Ryan Hammond, "làn sóng AI" dường như đang bước vào một giai đoạn mới, giai đoạn 3 - nơi sự hưng phấn ban đầu đã hạ nhiệt.
"Khác với giai đoạn 2, giai đoạn mới này sẽ có kẻ thắng, người thua", ông Hammond viết. "Để thực sự quay lại rót vốn, nhà đầu tư cần thấy được tác động cụ thể lên lợi nhuận ngắn hạn".
Trong giai đoạn này, nhà đầu tư không còn chỉ nhìn vào tiềm năng dài hạn hay những câu chuyện hấp dẫn. Thay vào đó, họ bắt đầu đòi hỏi những con số cụ thể: AI thực sự mang lại bao nhiêu lợi nhuận trong ngắn hạn? Khác với trước đây khi mọi cổ phiếu gắn mác AI đều tăng, giai đoạn mới này sẽ chứng kiến sự phân hóa rõ rệt: sẽ có kẻ thắng và người thua.
Goldman Sachs cũng chỉ ra rằng, tỷ trọng đầu tư cho AI trong tổng chi tiêu vốn của các doanh nghiệp đang tiến gần đến đỉnh. Điều này ngụ ý rằng sự lạc quan của thị trường có thể đang ở mức quá cao. Nếu lợi nhuận thực tế trong các quý tới không đạt được kỳ vọng phi thường đã được định giá vào cổ phiếu, một sự thất vọng lớn là điều khó tránh khỏi.
Những dấu hiệu đầu tiên đã xuất hiện. Cổ phiếu Nvidia, ngôi sao sáng nhất của bữa tiệc, đã giảm 6% chỉ trong 5 phiên giao dịch gần nhất khi nhà đầu tư đánh giá lại triển vọng tăng trưởng. Salesforce và Figma cũng bị bán tháo sau khi báo cáo lợi nhuận không đạt kỳ vọng, cho thấy thị trường đang ngày càng lo ngại rằng nhu cầu AI từ doanh nghiệp đang chững lại giữa bối cảnh kinh tế Mỹ có dấu hiệu giảm tốc.
Định giá "điên rồ" hay vẫn còn hợp lý?
Câu hỏi lớn nhất lúc này là liệu thị trường có đang chứng kiến một bong bóng sắp vỡ, tương tự như bong bóng dot-com năm 2000 hay không.
Stephen Ehikian, nhà sáng lập C3.AI, đưa ra một nhận định gay gắt: "Trên thị trường hiện nay, có những công ty giao dịch ở mức gấp 100 lần doanh thu... rõ ràng là định giá đang ở mức điên rồ."
Tuy nhiên, báo cáo của Goldman Sachs lại mang đến một góc nhìn cân bằng hơn. Theo ông Hammond, dù định giá của một số cổ phiếu riêng lẻ như Tesla và Palantir đang ở mức quá cao, nhưng nhìn chung toàn thị trường thì chưa.
"Giá trị thị trường ngụ ý cho tăng trưởng lợi nhuận dài hạn của S&P 500 và nhóm cổ phiếu công nghệ hiện chỉ cao hơn mức trung bình lịch sử một chút, nhưng vẫn thấp hơn nhiều so với giai đoạn bong bóng công nghệ năm 2000 hay đỉnh năm 2021," ông kết luận.
Điều này có nghĩa là, dù một số cổ phiếu có thể bị điều chỉnh mạnh, nhưng một kịch bản sụp đổ toàn diện như năm 2000 có thể sẽ không xảy ra. Rủi ro lúc này không nằm ở toàn bộ thị trường, mà nằm ở việc nhà đầu tư lựa chọn sai cổ phiếu.
Lời khuyên cho nhà đầu tư: Cẩn trọng và tập trung vào giá trị thực
Cơn sốt AI đã tạo ra khối tài sản khổng lồ, nhưng giai đoạn dễ dàng nhất dường như đã qua. Lời cảnh báo từ Goldman Sachs không có nghĩa là cuộc cách mạng AI đã kết thúc, mà nó cho thấy cuộc chơi đang trở nên phức tạp hơn.
Nhà đầu tư giờ đây không thể chỉ đơn giản mua vào bất kỳ công ty nào gắn mác "AI". Thay vào đó, sự tập trung cần chuyển từ tiềm năng sang hiệu quả. Câu hỏi cần đặt ra không phải là "Công ty này có ứng dụng AI không?" mà là "AI đang giúp công ty này tạo ra bao nhiêu lợi nhuận và lợi thế cạnh tranh bền vững là gì?".
Như giáo sư Steve Hanke của Đại học Johns Hopkins đã cảnh báo, sự thành công của làn sóng này "sẽ phụ thuộc rất lớn vào việc liệu những dự báo doanh thu đầy tham vọng của các công ty AI có trở thành hiện thực hay không".
Cuộc cách mạng AI là có thật, nhưng con đường đi đến lợi nhuận không phải lúc nào cũng trải hoa hồng. Sau bữa tiệc 4.300 tỷ USD, sự tỉnh táo và khả năng phân tích sâu sắc sẽ là chìa khóa để phân biệt giữa những người chiến thắng thực sự và những kẻ chỉ ăn theo cơn sốt.
